Félagsbréf - 01.08.1961, Blaðsíða 20

18
FÉLAGSISIIÉF
hendi Magnúsar nema nokkrum tugum, og ber þar einna hæst tímarit lians
og alþýðulestrarbækur, þótt víða kæmi hann við. Þessi ósérhlífni og ráð-
ríki áhugamaður jók mjög alþýðumenntun samtímans, og hann var mann-
úðarmaður, mildur dómari og í ritum sínum boðandi heilbrigðrar
gleði og hófsamrar lífsnautnar. En hann rígskorðaði viðhorf sín of mjög
við samtímann einan, og þessum mikla bókagerðarmanni var raunar fremur
ósýnt um að rita, og ljóðskáld var hann afleitt, þótt hann þekkti ekki tak-
markanir sínar á því sviði fremur en öðrum.
Magnús var mikill andstæðingur rímna, af þvi að þær voru ekki alþjóð-
legar, og einu nýju rímur, sem prentaðar voru í nærfellt hálfa öld, voru
Gissurarrímur eftir lögfræðinginn og lögmanninn Svein Sölvason (1800).
En af þremur helzlu skáldum um aldamótin 1800 voru tveir lögfræðingar,
aðeins einn prestur, þó að vísu þeirra merkastur, séra Jón Þorláksson á
Bægisá. En lögfræðingarnir voru Sigurður Pélursson og Benedikt Gröndal
eldri (eða elzti). Sigurður Pétursson hlaut bæði stúdents- og háskólamennt-
un sína í Danmörku -— las sagnfræði og málfræði og lauk svo prófi í lög-
fræði og varð hér sýslumaður rúman áratug, en lítt fallinn til veraldar-
vafsturs. Hann var gamansamt tækifærisskáld, og Stellurímur lians eru
víða skemmtilegar, og þar er tekið á hinu íhaldssama og heimagróna rímna-
formi af nokkrum heimsmannsbrag. En merkastur er Sigurður vegna þess,
að hann samdi fyrir skólapilta í Reykjavík á síðasta áratug 18. aldar fyrstu
íslenzku leikrit, sem enn mega kallast sýningarhæf, þar sem eru Ilrólfur
(Bjarglaunin) og þó einkum Narfi (Slaður og trúgirni).
Benedikt Jónsson Gröndal var fjölmenntaður háskólamaður eins og Sig'
urður, en átti lengstum við miklu þrengri hag að búa. Hann varð fyrst vara-
lögmaður, en um aldamót lögmaður og svo dómari við landsyfirréttinn við
stofnun hans. Af kveðskap Gröndals er merkust þýðingin á Musteri mann-
orðsins (The Temple of Fame) eftir Alexander Pope, og með henni hratt
Gröndal af stað þeirri^tízku, sem ríkjandi var hér fram yfir miðja 19. öld,
að þýða mikla langlínu-ljóðabálka undir fornyrðislagi (Paradísarmissir
Miltons og Messías Klopstocks í þýðingu Jón Þorlákssonar og Hómers-
kvæði í þýðingu Sveinbjarnar Egilssonar og Benedikts Gröndals Sveinbjarn-
arsonar). Þetta varð að vísu íslenzkulegt og margt þar stórum fallegt °S
skáldlegt, en fornyrðislagið of andstuttur háttur fyrir lotulangar línur frum-
kvæðanna. — Fyrir þýðingu sinni á Musteri mannorðsins (í Ritum Lær-
dómslistafélagsins 1790) skrifar Gröndal formála, sem er fyrsti vísir að is*