Fréttablaðið - 14.09.2016, Page 15

Fréttablaðið - 14.09.2016, Page 15
Fjörutíu ár eru síðan lög um jafnrétti kvenna og karla nr. 78/1976 voru samþykkt frá Alþingi. Þar segir: „Tilgangur laga þessara er að stuðla að jafnrétti og jafnri stöðu kvenna og karla.“ Þessi texti er í samræmi við 65 gr. stjórnar- skrár lýðveldisins Íslands, þar sem segir: „Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án til- lits til kynferðis, trúarbragða, skoð- ana, þjóðernisuppruna, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu að öðru leyti. Konur og karlar skulu njóta jafns réttar í hvívetna.“ Því er spurt hvað er jafnrétti kynja? Getum við 40 árum síðar sagt að konur og karlar á Íslandi hafi jafna stöðu í samfélaginu? Merkti jöfn staða eða jafnrétti eitthvað annað fyrir 40 árum en núna? Frá því umrædd lög voru sett fram hafa komið aðrir lagatextar um sama efni og nú gilda lög um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla nr. 10/2008. Þar segir: „Markmið laga þessara er að koma á og viðhalda jafnrétti og jöfnum tækifærum kvenna og karla og jafna þann- ig stöðu kynjanna á öllum sviðum samfélagsins. Allir einstaklingar skulu eiga jafna möguleika á að njóta eigin atorku og þroska hæfileika sína óháð kyni.“ Í 18. gr. laganna segir: „Atvinnurekendur og stéttarfélög skulu vinna markvisst að því að jafna stöðu kynjanna á vinnumarkaði. Atvinnurekendur skulu sérstaklega vinna að því að jafna stöðu kynjanna innan fyrirtækis síns eða stofnunar og stuðla að því að störf flokkist ekki í sérstök kvenna- og karlastörf. Sér- stök áhersla skal lögð á að jafna hlut kynjanna í stjórnunar- og áhrifa- stöðum.“ Við sem skrifum þessa grein komum úr jarðvegi stéttarfélaga og okkur þykir við hæfi að fjalla um þau mál er varða jafna stöðu kvenna og karla í samfélagi okkar á þessum tímamótum. Er það þannig í raun að konum og körlum bjóðist jöfn tækifæri í samfélagi okkar? Eru sambærileg laun fyrir sömu vinnu? Eru ævitekjur sambærilegar? Ein- hverjir vilja svara því til að kynin séu ólík og vart raunhæft að ná fram neinum samanburði af viti. Er það virkilega svo? Hvað var átt við þegar stjórnarskráin var skrifuð og jafn réttur kynjanna samþykktur? Þegar jafnréttismál ber á góma er oft stutt í umræðu um barnaupp- eldi og samvistir við þau. Við vilj- um gjarnan að foreldrar taki jafna ábyrgð á uppeldi barna og heim- ilisstörfum. Samkvæmt tölum Hag- stofunnar var meðalfjöldi unninna klukkustunda í maí 2016 44,4 hjá körlum en 37,3 hjá konum. Þessar tölur endurspegla annan veruleika en þann sem við sjáum fyrir okkur. Það er styttra en margir halda síðan menntun stóð bæði konum og körl- um til boða á Íslandi. Nú þykir það sjálfsagt. Köllum eftir aðgerðum Það er staðreynd að ómenntaðar konur hafa að jafnaði síðri tekju- möguleika en ómenntaðir karlar og er það væntanlega ein skýring þess að fleiri konur en karlar sækja sér háskólamenntun. Kjarakann- anir BHM og Aðgerðahóps um launajafnrétti varðandi launamun karla og kvenna frá 2015 staðfesta að háskólamenntaðar konur hafa að jafnaði síðri tekjumöguleika en háskólamenntaðir karlar. Þarna er talað um kynbundinn launamun sem vísbendingar eru um að fari aftur vaxandi á Íslandi. Launamun- urinn jafngildir því að konur vinni frítt einn mánuð á ári. Er launamunur kynjanna náttúru- lögmál eða getum við upprætt hann? Við getum tekist á um aðferðafræði kannana og orsakir vandans en stað- reyndin er hins vegar sú að einhver skekkja er innbyggð í samfélagið og hana þarf að laga. Við köllum því eftir markvissum aðgerðum sem skila árangri en ekki einungis fleiri rannsóknum á stöðu mála. Innleiða þarf Jafnlaunastaðalinn á sem flesta vinnustaði, endurreisa fæðingaror- lofskerfið til að tryggja þátttöku beggja kynja í umönnun barna, gefa ungmennum tækifæri á að velja sér starfsvettvang óháð staðalmyndum kynjanna, uppræta launamun kynjanna og þannig munu allir njóta þeirra réttinda sem hin 40 ára löggjöf lofar okkur. Greinin er fyrsta greinin af þremur um jafnréttismál. Jafnréttismál á krossgötum – Er launamunur kynjanna náttúrulögmál? Alda Hrönn Jóhannsdóttir formaður Stéttarfélags lögfræðinga Bragi Skúlason formaður Fræðagarðs Hugrún R. Hjaltadóttir formaður Félags íslenskra félags­ vísindamanna Ragnheiður Bóasdóttir formaður Félags háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins Sigrún Guðnadóttir formaður Stéttarfélags bókasafns­ og upplýsingafræðinga Sendiherrar Samnings Samein-uðu þjóðanna, SÞ, um réttindi fatlaðs fólks urðu til árið 2011. Við erum sex sem erum sendiherrar og við höfum öll reynslu af mann- réttindabaráttu. Hlutverk okkar er að fræða fólk um samninginn. Það er mjög mikilvægt að fatlað fólk sé sér- fræðingar í samningnum, því hann byggir á því sem er mikilvægt fyrir okkur. Öll höfum við orðið fyrir ein- hverju misrétti og þess vegna stendur samningurinn okkur svo nærri. Samningurinn fjallar því um það sem skiptir okkur raunverulega máli. Samningurinn er mannréttinda- sáttmáli. Mannréttindi eru sameigin- legur réttur allra manneskja á jörð- inni. Samningurinn er mikilvægur til þess að fatlað fólk fái sömu réttindi og aðrir og að ekki sé brotið á því. Við erum ekki að biðja um að við fáum meiri mannréttindi en annað fólk heldur þau sömu og að borin sé virðing fyrir okkar rétti. Sendiherrarnir eru mikilvægir til þess að kynna samninginn fyrir öðru fólki um allt land. Við höfum farið og kynnt í framhaldsskólunum, við höfum heimsótt vinnustaði þar sem fatlað fólk vinnur, við höfum farið í háskóla, grunnskóla, á alls konar vinnustaði og við höfum haldið kynningar á ráðstefnum og svo höfum við kynnt verkefnið erlendis. Þessar kynningar eru orðnar svo margar að við höfum ekki tölu á þeim. Enn ekki lögfestur hér Samningurinn var undirritaðar af Íslands hálfu í mars 2007. Síðan eru liðin níu ár, það hefur mikið verið fjallað um samninginn, það er búið að skora á stjórnvöld en samt sem áður er ekki búið að lögfesta hann á Íslandi. Ísland er meðal þriggja Evr- ópulanda sem ekki hafa sett Samn- inginn um réttindi fatlaðs fólks í lög og fyrir það skömmumst við okkar. Við notum því tækifærið enn og aftur, berjum í borðið og hvetjum þingið til að festa samninginn í lög áður en kosið verður á ný. Það er margt sem þarf að bæta í samfélagi okkar og margt brennur á okkur. Við eigum öll okkar áhuga- svið og erum talsmenn ólíkra greina innan samningsins. Við munum því á næstunni birta greinar sem hvert og eitt okkar hefur skrifað sem tengjast atvinnumálum, búsetu, fjöl- skyldulífi, sjálfstæðu lífi, réttinum til að halda frjósemi sinni, stjórnmála- þátttöku, aðgengi og fleira. Við hlökkum til að kynna samn- inginn fyrir ykkur og það sem skiptir okkur máli. Sendiherrar Samnings SÞ um réttindi fatlaðs fólks! Gísli Björnsson Ína Owen Valsdóttir María Hreiðarsdóttir Skúli Steinar Pétursson Þorvarður Karl Þorvarðarson Þórey Jóhannesdóttir 2016 Volvo XC90 T8 Plug-in Hybrid 2015 VW eGolf Premium Leather Loaded 2014 Nissan Leaf Quick Charge 2014 Chevrolet Volt Plug-in Hybrid 2016 Mitsubishi Outlander 4x4 Plug-in Hybrid 2013 Volvo XC90 4x4 2014 Tesla S85 Performance 2014 Toyota Yaris Verð 8.495.000 kr Verð 2.695.000 kr Verð 1.595.000 kr Verð 1.995.000 kr Verð 4.800.000 kr Verð 4.950.000 kr Verð 6.500.000 kr Verð 1.495.000 kr Ármúli 4 - 1. hæð · 108 Reykjavík · Sími 511 2777 · www.betribilakaup.is Gerðu betri kaup hjá okkur! Hringdu núna í síma 511 2777 - Afhendingartími er 4 til 8 vikur frá pöntun - s k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 15M i ð V i k u D A G u R 1 4 . s e p T e M B e R 2 0 1 6 1 4 -0 9 -2 0 1 6 0 3 :4 4 F B 0 4 8 s _ P 0 3 4 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 2 7 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 1 5 K .p 1 .p d f F B 0 4 8 s _ P 0 2 2 K .p 1 .p d f A u to m a tio n P la te re m a k e : 1 A 8 F -C 0 9 C 1 A 8 F -B F 6 0 1 A 8 F -B E 2 4 1 A 8 F -B C E 8 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 4 A F B 0 4 8 s _ 1 3 _ 9 _ 2 0 1 6 C M Y K

x

Fréttablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.