Víkurfréttir - 16.12.1999, Qupperneq 54

Jólakakan
í uppáhaldi
Árni Jónsson cr Njarðvíking- Sælgætið uar bræddur
ur en hann l'ætlclisi 19. nóv- strausykur
ember árið 1909. Faðir lians Árni segirað hann muni ekki
var Jón Bergsteinsson l'rá neinum jólagjöl'um og að
binghóli og móðir hans hét hann Ital'i ekki alltal' tengið
Bjöig Magnúsclótlir, ælluð úr l'öl l'yrir jólin. „Ég man eltir
Vestmannaeyjum. Faðir skömmtuninni í l'yrri heim-
Árna tlrukknaði þegar Árni styrjöklinni. Þá var náð í
var lítill og móðir hans l'ór slrausykur, Itann var brædd-
með hann 8 ára gatnlan suð- ur, síðan klippt sundur í
ur í I lal'narl jcirð þar sem hún mola. Þetta var okkar sæl-
lör til að vinna í l'iski. Árni gæti", segir Árni. Jólin hans
llæklist með henni suður en Árna voru eintold en jólatréð
syslkini hans voru alin upp var á sínuin stað. „Einar og
anntirs siaðtir. „Hjónin Helgi Sigurlaug í Hákoti áttu nokk-
Ásbjörnsson og Jórunn Jóns- ur biirn og þar var alltal' jóla-
dóltir tóku mig að sér þegar tré. Það var spýta á l'æti og í
ég var átta ára og ég ólst upp hana var slungið litlum spýt-
í Inisinu Njarðvík í lnnri- utn sem kertin voru sett á.
Njarðvík. I dag er það sal'n- Svo var l'arið í heiðina og
luis. Ásbjörn Olafsson, faðir týnt lyng lil að setja á tréð.
I lelga fóslra míns, var hvata- Það var alliaf voðalega gain-
maður að því að láta byggja an",segir Árni.
hirhjuna í Inm i-Njarðvík.
Grjótið í harni var dregið úr Fyrr var oft í koti kátt
kirhjuvík, lyrir neðan kirkj- Árni á Ifka góðar minningar
una", segir Árni. frá Tjamarkoti þar sem hann
lék sér gjarnan við börnin á
Hangikjöt og kertaljós bænum. „Hjónin í Tjarnar-
„Það voru engin jól, þó koti, Finnbogi Guðmundsson
hlakkaði mann til. Þá voru og Þorkelína Jónsdóttir, voru
kerli setl útí gluggana, svona mér svo gcíð og þau leylðu
barnakerti, jiessi snúnu. Ég okkur að leika okkur eins og
var látin passa uppá kertin, við vildum. Við fórum í
lara í gluggana og gá hvort málshállaleiki og dönsuðum
ekki væri allt í lagi", segir og skemmtum okkur vel. Á
Árni en l’ólk skemmti sér við seinni árum finnst tnér skrýt-
að spila púkk. Þó að jólin ið að við höl'uin mátt leika
hali ekki verið viðatnikil jxí okkur þama því það var nátt-
var alllal allt þrilið hátt og úrulega liávaði al' þessu",
lágl fyrir aðlángadag og lagl segir Arni.
var upp úr því að liafa betri Árni segisl ekki finna fyrir
mat en venjulega yfir Itálíð- neinni lilhlökkun í dag. „Ég
arnar. „Við fengum hangikjöl er búin að setja Ijós í glugg-
og steikl kjöl en engin sæt- ana og það er alll setn ég er
intli. Fg man |)ó el'tir |wí að búinn að gera. Ég veit ekki
bökttð var jóltikaka og ég er enn hvar ég verð uin jólin en
ennþá voðalega hrifinn al' ég verð sennilega á jólunum
henni. Iliin var bökuð í stór- hjá annarri dóttur minni og á
tim forinum. F.g var eina gamlárskvöld hjá hinni."
barn lösiurl'oreldra minna og
lékk alltaf að skertt raustann
al kiikunni.
Jólin í byrjun
aldarinnar
Senn líöur aö jólum og flestir eru uppteknir viö undirbúa jólin og allt sem
þeim fylgir. Silja Dögg Gunnarsdóttir heimsótti nokkra eldri borgara í
Keflavík og spuröi þá hvernig þeir heföu upplifað jólin á fyrstu áratugum
þessarar aldar. Þessir einstaklingar muna vel eftir fyrri og síðari heim-
styrjöldinni og skömmtuninni í kreppunni. Þrátt fyrir þröngan kost voru
haldin gleöileg jól á þeirra heimilum og eftirminnilegir jóladansleikir í
pakkhúsi Duus viö Grófina.
Þrjár
rúsínur
ámann
Ingibjörg Jónsdóttir fæddist
á Eyrarbakka þann 15. des-
ember 1912. Móðir hennar
hét Helga Jónsdóttir og stjúpi
hennar var Ingimundur Vigfús-
son. Ingbjörg ólst upp hjá
ömmu sinni og afa á bænum
Kaldbak á Eyrarbakka. Árið
1928, jregar hún var 16 ára,
flutti hún til Keflavíkur. „Það
fluttust svo margir suður á
jsessum ámm því það var ekk-
ert að gera heima og fólk leið
skort. Það var mikið til liætt að
fiskast og fólk lifði af landbún-
aði“, segir Ingibjöig.
Sæsúpa með kanilstöng
Ingibjörg segir að jólin haft nú
ekki verið mikil um sig jregar
hún var ung en alltaf hafi verið
nóg að borða á jólunum.
„Hangikjöt með uppstúf var
hefðbundinn jólamatur í þá tíð
en aldrei sáust grænar baunir.
Vtð fengum líka alltaf voða-
lega góðan grjónagraut og sæt-
súpa með sveskjum, rúsínum
og kanilstöng“, segir Ingibjöig
og af svip hennar má dæma að
sætsúpan hafi verið í ntiklu
uppáhaldi. Ingbjörg hefur upp-
ur“, segir Ingibjörg.
Afi var rokkasmiður
Á fyrri hluta aldarinnar hafði
fólk ekki úr miklu að spila en
Ingibjörg segist aldrei hafa lið-
ið skort því það var farið vel
með allt. „Það var svolítið um
það að við gæfum hvort öðm
gjafir, það vom þá helst flíkur
sem mann vantaði og bækur.
Afi minn var rokkasmiður og
við höfðum það ágætt. Ég átti
yndislega góða æsku og jólin
skipuðu alltaf sérstakan sess í
huga mér, en þau gera það ekki
lengur“, segir Ingibjörg. Henni
finnst jólastandið í dag alltof
viðamikið en tekur það sérstak-
lega fram að það sé erfitt að
líkja jDessu sama þvj allt hefur
breyst svo mikið. „Ég vil ekki
að þetta byrji svona snemma.
Það er þá allt saman farið jregar
jólin koma“, segir Ingibjöig.
En hvar ætlar hún að vera á jól-
unum í ár? „Ég ætla að vera í
Hrísey hjá yngri stráknum mín-
um“, segir Ingibjörg og hlær
sínum dillandi hlátri.
lifað
ýmis-
legtá
langri ævi
og hún segist
muna jjegar allt var skammtað
á tímum fyrri heimstyrjaldar-
innar en þá voru þrjár rúsínur á
mann.
Heimasmíðað jólatré
Jólaseríur og amerískar
jólakúlur þekktust ekki í gamla
daga og jólatrén voru heima-
smíðuð. „Við höfðum enga
aðra skreytingu en jólatréð. Afi
renndi stöpul, festi litla pinna í
stöpulinn og málaði tréð grænt.
Móðurbróður bestu vinkonu
minnar, Súsönnu, vann sem
bókbindari. Við fengum síðan
afklippumar af bókbandinu
sem var mjög fallegt, og bjugg-
um til poka úr jDcim. Afi smíð-
aði sérstakar klennnur sem við
notuðum til að festa pokana á
jólatréð og í pokana létum við
kertin. Við urðum að fara voða-
lega varlega með jsetta því aft
var alveg svakalega eldhrædd-