Morgunblaðið - 19.09.2016, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 19. SEPTEMBER 2016
Bjarni Jónsson er meðmarga bolta á lofti í nýj-asta leikriti sínu, Send-ingu, sem Borgarleik-
húsið frumsýndi nýverið. Í
forgrunni eru barnlausu hjónin Ró-
bert (Þorsteinn Bachmann) og
Helga (Kristín Þóra Haraldsdóttir)
sem búa í sjávarplássi fyrir vestan
þar sem hann vinnur sem sjómaður
á eigin bát en hún sem sjúkraliði.
Hún á sér draum um að verða móð-
ir, en virðist ekki geta eignast barn
sjálf. Hann segist sáttur við lífið eins
og það er, en í ljós kemur að hann er
illa farinn á sálinni eftir að hafa alist
upp á vistheimili. Hann stjórnar
heimili sínu með harðri hendi að fyr-
irmynd þeirra sem hann sjálfur ótt-
aðist þegar hann var barn.
Þegar Helga ákveður í trássi við
eiginmann sinn að taka tíu ára
dreng, Frank (Árni Arnarson), sem
býr við erfiðar heimilisaðstæður í
fóstur, líður ekki á löngu þar til
heimur Róberts fer í upplausn. Inn í
atburðarásina blandast kennarinn
Anton sem þekkt hefur Róbert frá
því þeir voru saman á vistheimilinu
og María, sem segist brottflutt úr
plássinu og starfar nú sem fulltrúi
barnaverndarnefndar fyrir sunnan.
Á stundum minnir leiktexti
Bjarna í útfærslu Mörtu Nordal
leikstjóra á sálfræðitrylli þar sem
Róbert heyrir Frank tala þegar
enginn annar heyrir neitt auk þess
sem Róbert heyrir iðulega raddir
bæði úr fortíð sinni og nútíð. Það
svífur þannig einhver óraunveruleiki
yfir vötnum. Bjarni vinnur mark-
visst með tímaflakk, sem tiltölulega
tímalausir búningar Stefaníu
Adolfsdóttur undirstyðja vel. Þann-
ig renna Frank og Róbert iðulega
saman sem persónur, en á einum
stað rennur Frank reyndar líka
saman við Anton.
Leikmynd Gretars Reynissonar
er afskaplega snjöll. Hún saman-
stendur af óteljandi skápahurðum í
mismunandi stærðum sem ýmist eru
notaðar sem inngangar eða til að
geyma nauðsynlega leikmuni. Blái
litatónninn sem ríkir jafnt í bún-
ingum og leikmyndinni vekur sterk
hugrenningatengsl við hafið, vinnu-
stað Róberts, og á stundum er eins
og persónur verksins séu allar að
sökkva til botns í köldum sjó þar
sem kúlulaga handföng skápanna
minna á loftbólur. Áhrifamikil lýsing
Björns Bergsteins Guðmundssonar
virkar vel í samspili við leikmyndina
og tónlist Guðmundar Vignis Karls-
sonar skapar dulúðuga stemningu
sem hæfir verkinu.
Marta Nordal nálgast leiktext-
annn af bæði virðingu og fag-
mennsku í leikstjórn sinni. Hún hef-
ur einstakt lag á að laða fram góðan
leik hjá leikurum sínum og er vak-
andi fyrir því að vinna með valda-
jafnvægi persóna, þ.e. status þeirra.
Henni er hins vegar nokkur vandi á
höndum í útfærslunni á efnivið sem
á köflum er við það að drukkna í
táknum. Hvort sá symbólismi hafi
einnig náð með markvissum hætti til
leiksins er ekki gott að segja, en á
köflum virkaði hins vegar eins og
leikarar væru bókstaflega að leika
neðansjávar með tilheyrandi skorti
á snerpu í seigfljótandi viðbrögðum
sínum.
Þorsteinn Bachmann í hlutverki
Róberts er á sviðinu stærstan hluta
sýningarinnar, en verkið hverfist
um sögu hans, fortíðina sem hann
segist ekki og vill ekki muna og get-
ur því ekki unnið úr. Þær litlu upp-
lýsingar sem áhorfendur fá frá Ant-
oni, sem allt segist muna, um
sameiginlega fortíð þeirra Róberts
eru of naumt skammtaðar til að gefa
persónunni þá dýpt sem hún þarf til
að verða áhugaverð og dýnamísk.
Róbert er okkur jafnlokuð bók undir
lok sýningarinnar og hann var í upp-
hafi hennar og þar er alls ekki við
Þorstein að sakast sem gerir það
besta sem hann getur úr vandasömu
hlutverki.
Í ljósi þess að skápahurðirnar
virðast eiga að tákna fortíðina sem
Róbert getur ekki horfst í augu við
og vill helst af öllu gleyma skaut það
nokkuð skökku við að Róbert skyldi
í upphafi sýningarinnar opna þær
líkt og af forvitni og eins og ekkert
væri. Þarna myndaðist ákveðið
ósamræmi í afstöðunni. Eins hefði
mögulega verið sterkara að loka
hringnum, ef svo mætti segja, undir
lok uppfærslunnar og láta Róbert
leita ásjár þar sem hann kom í upp-
hafi sýningar, því ekki var að sjá að
hinar galopnu flóðgáttir hefðu af-
gerandi áhrif á sálarlíf Róberts.
Kristín Þóra hefur sterka sviðs-
nærveru og nær afskaplega vel að
túlka sorgina sem fylgir því að vera
svipt móðurhlutverkinu. Hún vinnur
við að hlúa að öðrum, en er heima
fyrir gert ókleift að vernda barnið
og sýna því þá elsku sem hún býr yf-
ir. Hilmar Guðjónsson sýndi
skemmtilega takta í hlutverki hins
feimna, aulalega en gáfaða Antons.
Honum tókst iðulega að kitla hlátur-
taugar áhorfenda sem var vel þegið í
þrúgandi aðstæðum verksins. Elma
Stefanía Ágústsdóttir fékk ekki úr
miklu að moða sem hin þó örlaga-
ríka María sem virtist mætt aftur úr
fortíðinni, en brúnir tónar í búningi
hennar undirstrikuðu sérstöðu
hennar í persónugalleríinu. Árni
Arnarson stóð sig afar vel í hlut-
verki Franks sem stóran hluta sýn-
ingarinnar lét lítið fyrir sér fara
fremst á sviðsbrúninni með mik-
ilvægri nærveru en bjó yfir nauð-
synlegri orku þegar á þurfti að
halda.
Það er afskaplega virðingarvert
hjá Bjarna að beina sjónum okkar
að mannskemmandi áhrifum ofbeld-
is og sinnuleysis ásamt því að minna
okkur á ábyrgðina sem felst í því að
koma börnum til manns. Við vitum
öll að ofbeldi elur bara af sér meira
ofbeldi og stundum getur virst
vandséð hvernig hægt er að stöðva
vítahringinn. Það búa því miður ekki
allir yfir þeim kjarki og styrk sem til
þarf til að takast á við fortíðar-
drauga sína og margir sökkva þess í
stað til botns líkt og Róbert.
Að drukkna í eigin fortíð
Ljósmynd/Grímur Bjarnason
Ofbeldi „Það er afskaplega virðingarvert hjá Bjarna [Jónssyni] að beina sjónum okkar að mannskemmandi áhrifum ofbeldis og sinnuleysis ásamt því að
minna okkur á ábyrgðina sem felst í því að koma börnum til manns,“ segir í rýni. Þorsteinn, Kristín Þóra, Árni, Elma Stefanía og Hilmar í Sendingu.
Borgarleikhúsið
Sending bbbnn
Eftir Bjarna Jónsson. Leikstjórn: Marta
Nordal. Leikmynd: Gretar Reynisson.
Búningar: Stefanía Adolfsdóttir. Lýsing:
Björn Bergsteinn Guðmundsson. Tónlist
og hljóðmynd: Guðmundur Vignir Karls-
son. Leikarar: Þorsteinn Bachmann,
Kristín Þóra Haraldsdóttir, Hilmar Guð-
jónsson, Elma Stefanía Ágústsdóttir og
Árni Arnarson. Frumsýnt laugardaginn
10. september 2016 á Nýja sviði Borgar-
leikhússins, en rýnt í aðra sýningu
fimmtudaginn 15. september.
SILJA BJÖRK
HULDUDÓTTIR
LEIKLIST
„Sú staðreynd að
ég skuli enn vera
að leika á fullu er
kraftaverki lík-
ust, í ljósi sögu
þessa iðnaðar,“
segir hin 48 ára
gamla leikkona
Gillian Anderson
en í viðtali við
The Telegraph
sem birtist fyrir
helgi. Anderson snýr aftur sem
rannsóknarlögreglukonan Gibson í
þriðju seríu af BBC spennuþátt-
unum The Fall.
Þættirnir hafa notið mikilla vin-
sælda, líka hérlendis, en þættina
skrifaði Allan Cubitt sérstaklega
með Anderson í huga. Anderson
segir að síðasta áratuginn hafi hlut-
verkum í sjónvarpsþáttum fyrir
konur af eldri kynslóðum fjölgað og
einnig hafi konum fjölgað í aðal-
hlutverki.
„Það sama gildir ekki um kvik-
myndir, en það er þó umræða sem
hófst fyrir nokkru og hefur eflst
með því sem Meryl Streep er til
dæmis að gera. Ég vona að sá slag-
kraftur leiði til breytinga. En það
þarf samt að byrja þær með því að
búa til meira efni,“ segir Anderson.
Þriðja sería
The Fall
Gillian
Anderson
Mest seldu ofnar
á Norðurlöndum
EIÐURINN 5:30, 8, 10:30
BLAIR WITCH 8, 10
KUBO 2D ÍSL.TAL 5
HELL OR HIGH WATER 10:20
LEYNILÍF GÆLUDÝRA ÍSL.TAL 5:30
LAUGARÁSBÍÓ Sýningartímar
Miðasala og nánari upplýsingar