Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.2015, Blaðsíða 22

Helgarblað 20.–23. nóvember 201522 Umræða
n Um Jón Oddsson frá Ingjaldssandi vestra
F
yrir tveimur, þremur árum
bjó ég til einu sinni sem oftar
kvöldprógramm með frá­
sögnum sem ég flutti á Sögu­
loftinu í Landnáms setrinu
í Borgarnesi, þeim góða stað sem
Kjartan Ragnarsson og Sigríður Mar­
grét reka. Þessi sögustund hét „Ís­
lenskar hetjur“ og innan um margs
kyns vangaveltur um íslenskan
hetjuskap, mismikinn og að fornu
og nýju, rifjaði ég upp atriði úr
nokkrum ævisögum sem ég hef lesið
en eru flestum gleymdar nú. Ein var
um Jón nokkurn Oddsson sem ólst
upp vestur á Ingjaldssandi, og löngu
síðar tengdist nokkuð barnæsku
míns sjálfs, og það þótt hann væri
upprunninn á annarri öld en ég, og
eiginlega fornöld þegar að er gáð.
Saga Jóns er algerlega stórmerkileg,
hún var færð í letur af Guðmundi G.
Hagalín og heitir „Í vesturvíking“ (en
svo var kallað á víkingaöld að herja
á Bretlandseyjar, enda þær vestar en
Skandinavía). Og sögu Jóns er vert að
rifja upp núna, og reyndar hvenær
sem er.
Landleið frá Dýrafirði
Ingjaldssandur er afskekkt sveit við
Önundarfjörð, en þangað er helst
farið landleið frá Dýrafirði utan­
verðum. Þegar Jón Oddsson, sem
fæddist 1887, var í æsku voru engin
merki þar um slóðir frekar en víð­
ast hvar annars staðar á Íslandi um
framfarir eða þann nútíma með vél­
væðingu, rafmagni og slíku sem við
síðar kynntumst; búskaparhættir og
líf fólks allt minnti heldur á hvernig
hér hafði flest verið frá því land
byggðist. Frá Sæbóli, þar sem hann
bjó, var róið undir árum á hrognkelsi
og steinbít – merki um nýja tíma
sáust kannski helst þegar franskar
skútur tjölduðu sjóndeildarhringinn.
Til íslenskra barna eins og Jóns og
Gísla bróður hans komu farkennarar
vetrar part og þannig urðu menn
læsir. Á unglingsárum Jóns fóru að
koma íslensk þilskip og vélbátar, og
svo sáust jafnvel enskir togarar, og
þótti ungum mönnum það alltignar­
legt. 1907 þegar Jón var tvítugur
brugðu foreldrar hans búi og fluttu
til Ísafjarðar og þar fór hann að vinna
sem verkamaður við bryggjusmíðar.
Hann hafði kynnst sjómennsku
og langaði á togara; þá höfðu Ís­
lendingar eignast tvo slíka: Jón for­
seta og Marz. En það var slegist um
plássin á þá báða og ungur maður
með engin sambönd átti hverfandi
möguleika á að komast í þau skips­
rúm, þó svo hann leitaði eftir því.
Svo kom breskur togari með
veikan háseta
En í nóvember 1907, þegar Jón var
Íslensk hetjusaga
„ Jón var mikil­
menni, það fann
maður strax sem barn
í návist þessa roskna
manns. Í anddyrinu hjá
honum voru tignar­
leg togaralíkneski í gler­
kössum.
Sögustund í Landnámssetrinu
í Borgarnesi „Þessi sögustund
hét „Íslenskar hetjur“ og innan um
margskyns vangaveltur um íslenskan
hetjuskap, mismikinn og að fornu og
nýju, rifjaði ég upp atriði úr nokkrum
ævisögum sem ég hef lesið en eru
flestum gleymdar nú.“ MynD Sigtryggur Ari
Hull „Árið 1927 stofnaði hann eigið
útgerðarfyrirtæki í Hull, Oddsson & co. og
eftir nokkur ár var hann farinn að gera út
marga stóra og nýtískulega togara.“
Einar Kárason rithöfundur skrifar
Þér að segja
Atvinna í boði á einum
skemmtilegasta
vinnustað landsins
DV óskar eftir góðu og jákvæðu símasölufólki
Umsóknir sendist á magnushelgi@dv.is
→ Söluhæfileikar eru mjög mikilvægir → Ófeimin/n að tala við
fólk í gegnum síma → Reynsla af svipuðum störfum er kostur
Laun eru árangurstengd. Góð laun í boði fyrir góðan og duglegan sölumann.