Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.2015, Blaðsíða 26

Helgarblað 20.–23. nóvember 20152 Bækur
Líf mitt sem
hundadagakóngur
J
örundur var eitt sinn neðan-
málsgrein í Íslandssögunni en
er óðum að sækja í sig veðrið.
Hann hefur birst okkur sem
nokkurs konar Abraham í Bibl-
íusögu Böðvars um Vesturfarana,
söguleg skáldsagnapersóna í
Eldhuga Ragnars Arnalds, söguleg
persóna í hinum enska Dana Söru
Blakewell og söngleikurinn var rifj-
aður upp í Þjóðleikhúskjallaranum
síðastliðinn vetur.
Mögnuð frásagnargleði
Bók Einars Más er mitt á milli sagn-
fræði og skáldsögu. Í fyrra kom bók-
in HHhH um Reinhardt Heydrich
eftir Frakkann Laurent Binet út á ís-
lensku þar sem sömu brögðum var
beitt, og er það rétt mat hjá Einari
að Jörundur sé ein fárra persóna Ís-
landssögunnar sem er bæði nógu
vel dokúmenteruð en um leið nógu
mikil ráðgáta til
að standast slíka
skoðun. Aðferðin
gengur í sem
stystu máli út á að
beita fyrir sig stífri
heimildaöflun
sagnfræðingsins,
en um leið frá-
sagnargleði skáld-
söguhöfundarins.
Og frásagnar-
gleði Einars er
mikil, svo mikil
að áður en maður
veit af er helgin
liðin og bókin
búin. Saga Jör-
undar verður
honum tilefni til
að hlaupa ekki
aðeins yfir heimssögu tímabils-
ins, frá landafundum í Kyrrahafi til
Napóleonsstríða Evrópu, heldur líka
að lífga Íslandssöguna við. Lengi vel
var það mál manna að hér hefði ekk-
ert gerst frá Sturlungaöld og fram að
Jóni Sigurðssyni (nema ef vera skyldi
siðaskiptin), en seinni hluti 18. ald-
ar og fram yfir aldamót eru óðum að
komast í tísku.
Þá riðu hetjur um héruð, Skúli
fógeti stofnaði Reykjavík, Stephen-
sen-bræður reyndu og mistókst að
koma með Upplýsinguna til Íslands,
Jón eldklerkur, sem fékk sína eigin
skáldsögu ekki fyr-
ir löngu, stöðvaði
hraunflóð, og loks
kom Jörundur.
Gott ef Fjalla-Ey-
vindur var ekki
líka að þvælast um
hálendið en hann
er sá eini sem ekki
er getið hér.
Ótrúleg ævisaga
Skaftáreldar koma
mikið við sögu,
enda ágætis tenging
á milli Íslands og
frönsku byltingar-
innar sem svo
aftur birtist við Ís-
landsstrendur með
Jörundi. Hunda-
dagarnir sjálfir eru
þó ekki nema lítill hluti sögunnar,
enda vel þekktir og gerð ágætis skil
í sögu Ragnars. Hvalveiðum Jörund-
ar á Kyrrahafi er og ítarlegar lýst hjá
Söru. Það sem vekur hvað mesta
athygli hér er hins vegar saga Jör-
undar eftir Íslandsdvölina, sem er
svo ótrúleg að hún hefði best sæmt
sín í Birtingi Voltaire.
Jörundur þvælist um heiminn í
kjölfar Napóleonsstríða og fær gullið
tækifæri til að höndla hamingjuna
en glutrar öllu frá sér aftur (kannski
var hann sannur Íslendingur eft-
ir allt saman). Sögupersónur rekast
ítrekað á hver aðra eins og í skáld-
sögum tímabilsins, sem minnir okk-
ur á að þó heimurinn þá hafi verið
stærri hvað vegalengdir varðar voru
mun færri í honum og því auknar lík-
ur á tilviljunum.
Ekki síður áhugaverð en saga
hundadagakóngsins er saga hunda-
dagadrottningar, og lokakaflanum
tekst að tengja hina ótal þræði
saman. Ragnar gerir hann að hetju
en Einar stenst þá freistingu, meiri
hetjuljóma fær Jón eldklerkur. Vís-
að er út og suður og er að mestu vel
heppnað, þó að Einar hefði mátt
skilja Bítlana eftir heima í þetta
sinn. Hér er stórskemmtileg Íslands-
saga á ferðinni og minnir mann á
að eitt sinn þóttu sagnfræðirit hinn
besti skemmtilestur, enda er sagan
of mikil væg til að vera skilin eftir í
höndum sagnfræðinga eingöngu. n
Valur Gunnarsson
valurgunnars@gmail.com
Bækur
Hundadagar
Höfundur: Einar Már Guðmundsson
Útgefandi: Mál og menning
341 blaðsíður
„Hér er stór-
skemmtileg Ís-
landssaga á ferðinni og
minnir mann á að eitt
sinn þóttu sagnfræðirit
hinn besti skemmtilestur.
Bókasafn
Seltjarnarness
er 130 ára
Vegleg afmælisdagskrá
Mikil veisluhöld verða í
Bókasafni Seltjarnarness á 130
ára afmæli þess, en stofnun
safnsins er rakin til fyrsta fundar
Lestrarfélags Framfarafélags
Seltirninga, sem haldinn var 21.
nóvember 1885. Afmælishátíðin
verður föstudaginn 20. nóvem-
ber en viðburðir tengdir bók-
menntum verða í boði í safninu
út næstu viku.
Föstudaginn 20. nóvember kl.
15–17 koma gestir í heimsókn en
heiðursgestur dagsins er Pálína
Magnúsdóttir, borgarbókavörð-
ur og fyrrverandi forstöðumaður
Bókasafns Seltjarnarness. Auk
hennar flytja ávörp Ingibjörg
Steinunn Sverrisdóttir lands-
bókavörður, Ásgerður Halldórs-
dóttir bæjarstjóri og Soffía Karls-
dóttir, sviðsstjóri menningar- og
samskiptasviðs Seltjarnarness.
Í bókasafninu verður sýning á
gömlum ljósmyndum úr fór-
um bókasafnsins og hinir gömlu
safngripir Lestrarfélagsins verða
sýndir. Félagar úr Selkórnum
syngja kl. 16 og Anni Rorke leikur
á píanó kl. 16.30. Afmæliskaka
verður í boði frá kl. 15 fyrir gesti
og gangandi. Gestir sem taka
bækur að láni þennan dag lenda
í verðlaunapotti og geta unnið
eina af nýju jólabókunum.
Þriðjudaginn 24. nóvember
kl. 20 er blásið til höfundakvölds
í bókasafninu þar sem rithöf-
undarnir Auður Jónsdóttir, Jón
Kalman Stefánsson, Sigurður
Pálsson og Þórdís Gísladóttir
fjalla um bækur sínar. Stjórnandi
höfundakvöldsins er Hildigunnur
Þráinsdóttir.
Verðlaunahöfundurinn Berg-
rún Íris Sævarsdóttir, sem til-
nefnd var til verðlauna Norður-
landaráðs fyrir skemmstu, leiðir
börnin um ævintýraheim bók-
anna og les upp úr bók sinni Viltu
vera vinur minn? miðvikudaginn
25. nóvember kl. 17.30.
Að morgni fimmtudagsins 26.
nóvember lýkur afmælishátíðinni
þegar Jón Gnarr rithöfundur og
dagskrárstjóri býður 10. bekking-
um í Valhúsaskóla í spjall með
áherslu á bækur sem haft hafa
áhrif á líf hans.
Framúrstefna
í bókhlöðunni
Þriðjudaginn 24. nóvember
klukkan 12.05 verða haldnir tveir
fyrirlestrar um framúrstefnuljóð-
list í Þjóðarbókhlöðunni við Arn-
grímsgötu. Úlfhildur Dagsdótt-
ir flytur erindi um konkretljóð
Óskars Árna Óskarssonar og Sjón
og Ólafur Engilbertsson fjalla um
dadaisma og útgáfur Medúsu og
Smekkleysu. Það eru Landsbóka-
safn Íslands og Rannsóknastofa
um framúrstefnu við Háskóla Ís-
lands sem standa fyrir fyrirlestr-
unum.