Fréttatíminn - 04.12.2015, Qupperneq 46

„Þar var biðröð í suma titlana á bókasafninu. Mér fannst mjög gleðilegt að allt
þetta brölt í gegnum tíðina hefur orðið til þess að börnin sækja í þetta lesefni. Á
tímum þar sem lestur á undir högg að sækja,“ Ljósmynd/Hari
Útköllin hafa opnað fólk
Óttar Sveinsson hefur gefið út
bækurnar Útkall á hverju ári
síðan árið 1994 og eru þær því
orðnar 22 talsins með þeirri
nýjustu, sem nefnist Útkall í
hamfarasjó. Óttar segir vinnu
sína við Útkallsbækurnar
hafa verið um margt fróðlega
og á undanförnum árum
hefur hann áttað sig á því
hve nauðsynlegt það er að
tala um áföll og upplifanir.
Fólkið sem Óttar hefur talað
við á þessum 22 árum skiptir
hundruðum og eru bækurnar
orðnar mikilvægur liður í því
að skrásetja sögu þjóðarinnar.
Óttar segir nóg af sögum vera
eftir og ætlar að halda áfram
að skrifa.
Þ etta byrjaði nú allt saman árið 1994 þegar ég vann sem blaðamaður á DV,“ segir Ótt-
ar Sveinsson höfundur Útkallsbók-
anna.
„Ég kynntist þá þyrlusveit Land-
helgisgæslunnar í gegnum starfið
og snemma á því ári þá spyr ég Pál
Halldórsson yfirflugstjóra hvort það
hefði einhvern tímann verið skrifuð
bók um þeirra fræknu ferðir. Svo
þróaðist það út í það að ég gerði bók
það árið sem hét Útkall: Alfa TF Sif.
Sú bók fór í efstu sæti metsölulist-
anna og maður var alveg hlessa og
ánægður, svo gerist það að þættirnir
Rescue 911, sem framleiddir voru
í Hollywood, sýndu þessu áhuga,“
segir hann. „Það var strax komið á
samstarfi um þátt upp úr bókinni og
svo kvikmynd úr efninu í næstu bók.
Ég ætlaði nú aldrei að að gera aðra
bók, en hún gekk jafnvel enn betur
en sú fyrsta. Svo það varð ekki aftur
snúið,“ segir Óttar.
Samtölin verið áfallahjálp
Árið 2003 stofnar Óttar bókaútgáf-
una Útkall enda bækurnar orðn-
ar tíu talsins. Útgáfan hefur svo
stækkað, hefur nú fleiri titla á sín-
um snærum og Útkallið ekki eina
útgáfan. „Ég hef verið í samstarfi
við frændur mína Örn og Örlyg,“
segir Óttar. „Örlygur er föðurbróðir
minn, og sonur hans Halldór hefur
verið í samstarfi með mér. Það var
því byggt á gömlum grunni. Það
sem er kannski merkilegast við
þessar útkallsbækur mínar er það
hvað ég hef talað við marga við gerð
bókanna,“ segir hann. „Þetta eru
í kringum 25 til 30 manns í hverri
bók. Þegar ég fór að líta til baka þá
hefur það komið mér mest á óvart
að þessi vegferð sem það er að fara í
gegnum slys og slíka atburði, var að
hafa mikil áhrif á sögupersónurn-
ar. Að því leytinu til að þessi sam-
töl voru að gefa þessu fólki ákveðna
áfallahjálp,“ segir Óttar. „Mjög lýs-
andi dæmi er til dæmis sagan úr
bókinni sem kom út fyrir þremur
árum. Hún fjallaði um snjóflóðin
sem féllu í Neskaupsstað árið 1974.
Þá gerist það að ég kem úr Reykja-
vík og fer að skrifa um þennan at-
burð. Allir sem mundu eftir þessu
og upplifðu voru til í að segja sína
sögu af þessu og mikið af þessu
fólki hafði ekki sagt frá eða talað um
þennan atburð í öll þessi ár,“ segir
hann. „Hvað þá fengið einhverja
áfallahjálp eða slíkt. Það sama gekk
yfir alla aðra íbúa bæjarins. Fólk
upplifði samtölin við mig fyrir bók-
ina, sem einhvers konar hjálp. Það
sem ég er að fara yfir í þessum bók-
um eru hamfarir. Þeir sem upplifa
þetta þurfa að tala um þetta. Hvort
sem það eru íbúar bæjarfélaganna
eða líka björgunarsveitafólk sem
fer einnig í ákveðna vegferð sem
tengist áfallahjálp við gerð þessara
bóka. Þetta er það sem hefur gefið
manni mesta gleði í hjartað,“ segir
hann. „Svo með þessu fór ég sjálfur
að hugsa um mín áföll og sótti mér
áfallahjálp vegna systurmissis sem
ég varð fyrir, fyrir nokkrum árum,“
segir Óttar. „Á sínum tíma var ekk-
ert um það að leita sér hjálpar við
áföllum. Fólk hélt bara áfram og
þótti óþarfi að vera að ræða þessa
hluti eitthvað frekar. Þjóðin ræddi
þessa hluti ekki neitt, nema kannski
undir áhrifum áfengis.“
Útkallið vinsælt í skólum
landsins
Útkallsbækurnar eru merkileg
heimild um sögu þjóðarinnar í gegn-
um tíðina. Það gleður Óttar mjög
hvað margir skólar hafa tekið það
upp að láta nemendur lesa bækurnar.
Hann segir sögurnar vera nægar í
næstu bækur. „Það er nóg til,“ seg-
ir Óttar. „Það er mikið eftir. Marg-
ir hverjir stórir hlutir. Það sem er
skemmtilegt er að í fyrra var farið að
hringja töluvert í mig úr grunnskól-
um landsins,“ segir hann. „Til dæmis
var hringt í mig frá grunnskólanum
á Dalvík þar sem ég var beðinn um
að koma í heimsókn. Þar áttu kenn-
ararnir mjög gott með að fá börnin til
þess að lesa Útkallsbækurnar,“ segir
Óttar. „Þar var biðröð í suma titlana
á bókasafninu. Mér fannst mjög
gleðilegt að allt þetta brölt í gegnum
tíðina hefur orðið til þess að börnin
sækja í þetta lesefni. Á tímum þar
sem lestur á undir högg að sækja,“
segir hann. „Þessar sögur eru part-
ur af sögu þjóðarinnar. Fólk um allt
land á tengingu við þessar sögur því
þetta er íslenskur raunveruleiki. Á
Dalvík spurði ég börnin hve mörg
þeirra hefðu orðið fyrir áfalli í lífinu.
Það komu blik í mörg augun og þá
fór ég yfir það með þeim hve mikil-
vægt það er að tala við einhvern um
áföll sem maður verður fyrir,“ segir
Óttar. „Þetta eru frásagnir og flestir
eiga auðvelt með að lesa þessar sög-
ur. Þetta eru spennusögur fyrst og
fremst. Nú er búið að gefa þetta út í
mörgum löndum erlendis og nú ligg-
ur fyrir að framleiða kvikmynd eftir
sögunni Útkall á jólanótt, svo þetta
hefur nú undið upp á sig á þessum
22 árum,“ segir Óttar Sveinsson rit-
höfundur.
Hannes Friðbjarnarson
hannes@frettatiminn.is
Þetta eru í kringum
25 til 30 manns í
hverri bók. Þegar ég
fór að líta til baka þá
hefur það komið mér
mest á óvart að þessi
vegferð sem það er
að fara í gegnum slys
og slíka atburði, var
að hafa mikil áhrif á
sögupersónurnar.
JÓLASKÓGURINN
Á HÓLMSHEIÐI
OPINN UM HELGAR Í DESEMBER FRÁ 11 - 16
-HÖGGVIÐ YKKAR EIGIÐ JÓLATRÉ
HEITT KAKÓ & JÓLASVEINAR
HEIDMORK.IS
JÓLASKÓGURINN
JÓLAMARKAÐUR
RAUÐHÓLAR
ÞJÓÐVEGUR
SELFOSS
REYKJAVÍK
100%
DÚNN
15.980
2 til 10 ára
DÚNÚLPA
Fæst í 5 litum
Við viljum einungis
það besta fyrir
börnin okkar og
því völdum við
100% dúnfyllingu
með ekta
loðskinnskraga.
LAUGAVEGI 176 | GLERÁRTORGI | KRINGLAN | LINDESIGN.IS
HÖFUM OPNAÐ
Í KRINGLUNNI
100%
DÚNN
LAUGAVEGI 176 | GLERÁRTORGI | KRINGLAN | LINDESIGN.IS
HÖFUM OPNAÐ
Í KRINGLUNNI
15.980
2 til 10 ára
DÚNÚLPA
Fæst í 5 litum
Við viljum einungis
það besta fyrir
börnin okkar og
því völdum við
100% dúnfyllingu
með ekta
loðskinnskraga.
46 viðtal Helgin 4.-6. desember 2015