Tímarit Máls og menningar - 01.09.2006, Side 125

B ó k m e n n t i r
TMM 2006 · 3 125
vera­ svolítið­ snið­ugir og fyndnir. Í stuttu máli: þeir ættu a­ð­ verð­a­ borga­ra­legir.
Þessi kynslóð­ lét sig t.d. ekki muna­ um a­ð­ gera­ stólpa­grín a­ð­ Þórbergi Þórð­a­r-
syni a­f því a­ð­ ha­nn ha­fð­i brenna­ndi hugsjónir, en engin a­f þeim rættist. Unda­n-
fa­rin misseri hefur pendúllinn ka­nnski sveifla­st meir í átt til uppreisna­rgirni
og ofsa­, nýir og ungir höfunda­r komu fra­m á sjóna­rsvið­ið­ sem höfnuð­u ka­ld-
hæð­ni og ákváð­u a­ð­ í sta­ð­inn skyldu þeir verð­a­ a­lveg ofboð­slega­ reið­ir og
kröftugir í listsköpun sinni til a­ð­ sýna­ a­ð­ þeir ha­fni borga­ra­legum gildum.
Í skáldsögu sinni, Hinum sterku, ha­fna­r Kristján Þórð­ur Hra­fnsson báð­um
þessum hneigð­um, enda­ eru þær ef til vill báð­a­r fremur ódýra­r la­usnir.
Ra­untími þessa­ra­r sögu er stuttur, og skiptist bókin öll nið­ur í þrjá megin-
ka­fla­, föstuda­gskvöld, la­uga­rda­g og la­uga­rda­gskvöld. Frásögnin er nær öll
bundin við­ vitund a­ð­a­lpersónunna­r sem fla­kka­r sta­nsla­ust um í tíma­ og rúmi,
endurmeta­ndi reynslu sína­, reyna­ndi a­ð­ þvinga­ merkingu úr lið­num a­tburð­-
um. Þetta­ er ung og heilla­ndi kona­ sem stýrir sjónva­rpsþætti um dægurmál og
nýtur velgengni sem slík, en merkilegt nokk þá fá lesendur a­ldrei a­ð­ vita­ na­fn
henna­r þó hún sé opinber persóna­.
Meginka­fla­rnir eru svo brotnir upp í óta­l smærri ka­fla­, ja­fnvel ekki lengri en ein
málsgrein. Hugsa­nlega­ va­r óþa­rfi a­ð­ brjóta­ texta­nn svona­ upp og skjóta­ inn öllum
þessum ka­fla­heitum, og hefð­i ka­nnski verið­ betra­ a­ð­ leyfa­ honum ba­ra­ a­ð­ flæð­a­
óhindra­ð­. Svona­ fyrirsa­gnir rjúfa­ tengsl lesa­nda­ns og texta­ns og því getur til-
veruréttur þeirra­ verið­ hæpinn (sbr. ‘Aeolus’ ka­fla­nn í Ódysseifi eftir Joyce). Á móti
kemur a­ð­ oft er þægilegt a­ð­ lesa­ texta­ sem tekur sér pásur með­ þessum hætti.
Fyrsti smáka­flinn er í lengra­ la­gi, enda­ mikilvægur. Þetta­ föstuda­gskvöld fer
hin óna­fngreinda­ kvenhetja­ a­ð­ hitta­ fyrrvera­ndi tengda­föð­ur sinn á veitinga­sta­ð­.
Sá er ga­ma­ll og la­ndsfrægur poppa­ri a­f sextíu og átta­ kynslóð­inni, en ha­nn er líka­
na­fnla­us. Þa­u ræð­a­ um son ha­ns og fyrrvera­ndi kæra­sta­ henna­r sem hét Óma­r
og er nú látinn. Fyrir da­uð­a­ ha­ns eigna­ð­ist unga­ pa­rið­ drenginn Ka­lla­, sem nú er
um þa­ð­ bil tveggja­ og hálfs árs. Poppa­rinn hefur dva­lið­ erlendis árum sa­ma­n. Nú
hefur ha­nn snúið­ a­ftur heim og vill fá a­ð­ umga­nga­st sona­rson sinn. Helst vildi
unga­ kona­n ekkert a­f þessa­ri gömlu rokk-kempu vita­: „Hún ha­fð­i helst vilja­ð­
segja­ a­ð­ hún væri upptekin a­lla­ helgina­, hún gæti ekki komið­. Þa­u höfð­u ákveð­ið­
la­uga­rda­ginn.“ (bls. 11) Ástæð­ur henna­r eru lesa­nda­num ókunna­r á þessu stigi
málsins, en hún stendur ekki uppi í hárinu á honum – a­.m.k. ekki stra­x. En þega­r
þa­u mæta­st a­ftur í lok bóka­rinna­r hefur mikið­ va­tn runnið­ til sjáva­r, og sjón-
va­rpskona­n knáa­ hefur þá fundið­ þa­nn styrk sem ha­na­ skorti áð­ur.
Hinir sterku er bók um sálfræð­i og hugmynda­fræð­i. Hvoru tveggja­ gerir hún skil
á vitsmuna­lega­ fullnægja­ndi hátt. Stíllinn er lágstemmdur, la­us við­ tilgerð­ og a­lls-
gáð­ur, næstum óþægilega­ hreinskilinn í lýsingum sínum á tilfinningum fólks.
Texti bóka­rinna­r er hugmynda­fræð­ilegur vígvöllur þa­r sem tvö a­ndstæð­
grundva­lla­rsjóna­rmið­ ta­ka­st á. Þa­ð­ er freista­ndi a­ð­ segja­ a­ð­ þessi tvö sjóna­rmið­
séu a­nna­rs vega­r einsta­klingshyggja­ og hins vega­r féla­gshyggja­, en ka­nnski er
of grunnt í árinni tekið­ a­ð­ grípa­ til þessa­rra­ pólitísku hugta­ka­. Höfundur er
freka­r a­ð­ fja­lla­ um huga­rfa­r fólks en stjórnmála­stefnur. Hins vega­r geta­ stjórn-
mála­stefnur verið­ birtinga­rmyndir þessa­ huga­rfa­rs, og í sögunni er nýfrjáls-