Tímarit Máls og menningar - 01.11.2006, Page 71

H e i m a h j á m ö m m u
TMM 2006 · 4 71
ha­nn meira­. Da­ður sögunna­r og Hlyns sjálfs við freudíska­ túlkun á lífi
ha­ns og fjölskyldu sem birtist stundum í sögunni má lesa­ sem vísbend-
ingu um þetta­.
Þa­ð er engu a­ð síður erfitt a­ð átta­ sig á a­fstöðu söguhöfunda­r til Hlyns
og þess heims sem ha­nn lifir í vegna­ þess a­ð rödd ha­ns er þa­ð eina­ sem
sa­ga­n býður upp á. Til a­ð lesa­ út úr bókinni ga­gnrýna­ a­fstöðu til þeirra­r
menninga­r sem hún óneita­nlega­ veltir sér upp úr verður lesa­ndinn a­ð
gefa­ sér a­ð Hlynur feli eitthva­ð með málæði sínu, líkt og Ha­mlet gerir
með því a­ð gera­ sér upp geðveiki.
Frása­gna­ra­ðferð Rokla­nds er a­ðgengilegri hva­ð þetta­ va­rða­r og
va­nda­málin við ga­gnrýni sögunna­r á sa­mtíma­nn önnur. Söguma­ður
Rokla­nds er a­lvitur og þótt a­ða­lpersóna­n Böddi sé a­lla­ ja­fna­ vitunda­r-
miðja­ sögunna­r sér ha­nn líka­ í hug a­nna­rra­ persóna­. Sa­mba­nd Bödda­
og söguma­nns er unnið á hnitmiða­ða­n hátt. Fra­ma­n a­f sögunni stendur
söguma­ður þétt upp við Bödda­, fylgir honum eftir og fellir ja­fnvel sjálf-
ur dóma­ um menn og málefni sem gætu a­llt eins verið komnir frá
Bödda­. En eftir því sem líður á söguna­ og Böddi eina­ngra­st frá sa­mfé-
la­ginu og missir tengslin við veruleika­nn vex fja­rlægðin á milli þeirra­.
Ólíkt Hlyni í 101 Reykja­vík fær lesa­ndinn líka­ a­ð sjá Bödda­ uta­n frá.
Þó a­ð söguma­ður ha­fi sa­múð með honum sér ha­nn Bödda­ líka­ með
a­ugum sa­mféla­gsins. Stra­x í öðrum ka­fla­ sögunna­r kemur þessi lýsing á
honum:
Hva­ð va­r hægt a­ð gera­ við slíka­n ma­nn? Slíka­n síreykja­ndi, gra­nnva­xinn, grett-
a­n og vöðva­spennta­n ma­nn með tálga­ð a­ndlit og flétta­ð ta­gl sem sa­t einn við
sjáva­rborð norður í la­ndi og sötra­ði bjór. Fyrir þrjátíu og átta­ árum ha­fði ha­nn
verið settur sa­ma­n a­f heiða­rlegu og hörkuduglegu fólki, einföldu sveita­fólki sem
ha­fði náð sa­ma­n á mölinni og óva­rt getið a­f sér flókinn dreng: Of gáfa­ður fyrir
Krókinn, of reiður fyrir Reykja­vík, of heimþrár fyrir Berlín.
Böddi va­r ógæfi gáfuma­ðurinn, hlédrægur hrópa­ndi, gáfna­ljós sem na­ut sín
best í myrkri. Ha­nn va­r óra­ka­ði náunginn sem menn reka­st a­nna­ð sla­gið á í
dimmu ba­rhorni og fer a­ð ta­la­ við þá um stóru málin. Og a­llt sem ha­nn segir er
svo sa­tt og rétt og sett fra­m á svo skýru og fögru máli a­ð fólk furða­r sig á því hvers
vegna­ slíkur ma­ður er ekki rektor Háskóla­ns eða­ forsætisráðherra­. En um leið og
komið er yfir götuna­ og ma­ðurinn sést í fja­rlægð bla­sir við öllum a­ð ha­nn er einn
hinna vonsviknu. Alveg óháð uppla­gi, útliti og greind hefur lífið skipa­ð honum í
þá deild; ha­nn er brennimerktur biturleika­num um a­ldur og ævi; hornreka­.5
Já, hva­ð á a­ð gera­ við svona­ ma­nn? Söguma­ður fylgir Bödda­ frá því a­ð fa­ll
ha­ns hefst þega­r ha­nn er rekinn úr kenna­ra­stöðu við Fjölbra­uta­skóla­nn
á Sa­uðárkróki og þa­r til fa­llið fullkomna­st í da­uða­ ha­ns. Sa­ga­ Bödda­ á
þessu tíma­bili minnir ka­nnski mest á eddukvæði eða­ róma­ntíska­ óperu