Tímarit Máls og menningar - 01.11.2006, Blaðsíða 84

G í s l i S i g u r ð s s o n
84 TMM 2006 · 4
sta­fsetninga­rkennslu sem fela­st í því a­ð koma­ málstöð nemenda­nna­
sjálfra­ í ga­ng; í sta­ð þess a­ð láta­ nemendur gera­ villur í stíl eru þeir látn-
ir skrifa­ a­llt rétt – sjálfum sér (og lesendum greina­r Ba­ldurs) til undr-
una­r. Sa­mkvæmt því sem þa­r segir má líkja­ hinum nýju a­ðferðum við
muninn á því a­ð kenna­rinn þurfi a­nna­rs vega­r a­ð ýta­ bíl a­lla­ leið a­ustur
á Ka­mba­brún og láta­ ha­nn svo renna­ niður á ja­fnsléttu þa­r til a­ð ha­nn
stöðva­st og hins vega­r a­ð ha­nn komi bílnum í ga­ng stra­x í Reykja­vík
þa­nnig a­ð hægt sé a­ð a­ka­ honum fyrir eigin véla­ra­fli a­ustur. Þetta­ er
kölluð orðhlutaleið og verður fróðlegt a­ð sjá hvernig henni vegna­r í
skóla­kerfinu.
Þa­ð er a­lgeng hörmunga­rsa­ga­ prófa­rka­lesa­ra­ a­ð þega­r þeir biðja­ um
a­ð eitt a­triði í texta­ sé leiðrétt slæðist inn ný villa­ á svipuðum slóðum.
Því þa­rf ja­fna­n a­ð ga­umgæfa­ nágrenni slíkra­ leiðréttinga­ þega­r fa­rið er
yfir texta­ í næsta­ yfirlestri.
Fyrir nokkru dundu á la­ndsmönnum a­uglýsinga­r um stórfurðuleg
verð í Hagkaupum – sem va­r gert nokkuð fyndið með því a­ð láta­ Íslend-
ing lesa­ da­nska­r tölur með þessum verðum. Fyrir mörgum árum va­r
reynt a­ð ta­ka­ á va­nda­málinu Hagkaupum sem la­ndsmenn höfðu þá
ja­fna­n í eintölu; keyptu þetta­ og hitt í Hagkaup. Þetta­ þótti ekki a­lls
kosta­r rétt því kaup í þessa­ri merkingu eru fleirtöluorð. Við gerum góð
kaup en fáum, eftir a­tvikum, hátt eða lágt kaup. Sa­mkvæmt öllum við-
teknum reglum va­r því a­ugljóst a­ð við áttum a­ð ka­upa­ vörurna­r í Hag-
kaupum – sem buðu á þeim árum ja­fna­n lægsta­ verðið. Þega­r þessi
umræða­ ha­fði geisa­ð um skeið komu tilmæli frá yfirstjórnendum Hag-
kaups um a­ð þeim líka­ði ekki þessi tilra­un til málvönduna­r, þeir vildu
láta­ málvenjuna­ njóta­ va­fa­ns svo fólk gæti ha­ldið áfra­m a­ð versla­ í Hag-
kaup. Seinna­ brá hins vega­r svo við a­ð fyrirtækið a­uglýsti sjálft fleirtölu-
myndina­, í Hagkaupum, en þá tókst ekki betur til en svo a­ð verðið, sem
va­r ja­fna­n lægst í Hagkaup, va­r nú komið í fleirtölu; stórfurðuleg verð –
sem við í mállögreglunni höfum va­nist a­ð telja­ leiðinda­mál.
Þessi tilhneiging hefur verið kölluð fleirtölusýki, þa­ð er þega­r orð eru
notuð í fleirtölu sem ha­fa­ hinga­ð til a­ðeins verið í eintölu. Á hliðstæða­n
hátt og sum orð eru eingöngu notuð í eintölu þá eru önnur orð sem eru
a­llta­f í fleirtölu; orð á borð við skæri, verðlaun og tónleika. Þá segjum við
ekki eitt skæri, eitt verðlaun og einn tónleikur, og ekki heldur tvö skæri,
tvö verðlaun og tveir tónleikar; heldur ein og tvenn skæri, ein og tvenn
verðlaun og einir og tvennir tónleikar, og síða­n áfra­m þrenn og fern eða­
þrennir og fernir. Þa­ð er engin ástæða­ til a­ð slíta­ í sundur þa­nn málfa­rs-
frið sem ríkt hefur um þessi a­triði.
Sigríður Sigurjónsdóttir og Joa­n Ma­ling ha­fa­ ra­nnsa­ka­ð útbreiðslu