SÍBS blaðið - 01.06.2015, Blaðsíða 24

SÍBS BLAÐIÐ 2015/224
Vatnsþjálfun – eykur
þol og léttir lund
Hafþór B. Guðmundsson, MA. Lektor, Rannsóknarstofa í íþrótta- og heilsufræði á
Laugarvatni Menntavísindasvið Háskóla Íslands
Grein
Sundiðkun Íslendinga er þekkt og hefur verið
okkar aðall allt frá því land byggðist. Eflaust má
þakka það okkar ágæta heita vatni. Öll getum
við verið sammála um að eftir bað eða góða
sundferð líður okkur alveg sérlega vel, erum
brosandi þegar upp úr lauginni er komið og
dásömum sundferðina í hvívetna. Einhver gild
ástæða hlýtur að vera fyrir því.
Samkvæmt niðurstöðum rannsókna Dr. Becker
á lífeðlisfræðilegum aðlögunum líkamans þegar
hann er í volgu eða þægilega heitu vatni, kemur
í ljós svo ekki verður um villst að vatnið hefur
gríðarlega góð áhrif bæði á sál og líkama ein-
staklinga1. Þessar aðlaganir eru sambærilegar
hvort sem æft er á landi eða í vatni og eru m.a.
eftirfarandi:
• Aukin hjartsláttarvirkni, meiri slagkraftur
og aukin blóðfylling í hverju slagi.
• Aukin og skilvirkari öndun.
• Lækkun á hvíldarpúls.
• Aukning á losun hormóna sem auka
slökun.
• Létta æfingar, lund og skap2.
Við búum í heimi þar sem allt of margir einstak-
lingar eiga við margvísleg heilsufarsleg vanda-
mál að stríða. Þessi vandamál leiða til lífsstíls-
sjúkdóma ýmiskonar, minnkaða hreyfigetu,
þunglyndi og orsaka jafnvel ótímabæran dauða.
Hreyfing í vatni er hin fullkomna leið til að bæta
heilsuna og gæði lífsins4. Það geta þeir sem
stunda sundlaugarnar reglulega vitnað um, en
í þúsundir ára hefur fólk um allan heim nýtt sér
vatnið til að viðhalda heilsu og til endurhæfingar
líkamlega og andlega eftir slys eða aðrar ófarir.
Hvers vegna er svona gott að vera í vatni? Hér
á eftir verða eiginleikar þess skoðaðir og áhrif
þess á líkamsrækt metin.
Vatnið
Vatn, eða H2O eins og það er í efnafræðilegri
samsetningu, þar sem koma saman tvær vetnis-
og ein súrefnissameind. Vatnið er stórkostlegur
miðill og undirstaða alls lífs á jörðinni þar sem
við getum drukkið það, baðað okkur í því og
viðhaldið heilsu okkar með því að ástunda
hreyfingu í því. Þéttni vatns er 7-800 sinnum
meiri en andrúmsloftsins sem þýðir augljóslega
að beita þarf mun meiri vöðvakrafti vegna meiri
mótstöðu sem felst í þéttni vatnsins heldur en
í lofti eða á landi. Eðlismassi vatns er rétt um
1,0 sem er ekki langt frá því sem eðlisþyngd
mannsins er. Við fljótum því nokkurn veginn í
vatni eða mörum í kafi, en það fer svolítið eftir
líkamsbyggingu hvers einstaklings. Þetta þýðir
að þegar einstaklingur fer í vatn þá verður hann
í raun ákveðinn hluti af vatninu, munum að
mannslíkaminn er nálægt 70% vatn. Við finnum
fyrir þrýstingi þess og uppdrifi eða floti. Sem
dæmi um þetta er að þegar staðið er í djúpu
vatni sem nær upp að hálsi, vegur einstaklingur
aðeins 10% af þyngd sinni en 50% af líkams-
þyngd ef vatnið nær upp að mitti5.
Vegna lögmála vatnsins er auðvelt að þjálfa
líkamann í vatni þar sem þéttni þess hefur
margvísleg áhrif á þá sem vilja synda eða æfa
í því. Þegar þessi þéttni er sérstaklega skoðuð