Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1972, Blaðsíða 17

segja honum það, að þau eru
til, en gefa honum enga full-
nægjandi skynjun.
Hverjar eru orsakirnar?
Apoplexi, emboli, thrombosis,
trauma, tumor o. fl., er ráðast
á ríkjandi hemisferu heilans.
Þessu fylgir nær alltaf hægri
hemiplegi.
Er akut fasinn er yfirunninn,
neurologiskt, þannig að sjúkl-
ingurinn er sjálfur fær um að
vinna með, — byrjar málþjálf-
unin, hægt og í stuttum lexíum,
þ. e. sjúklingar þessir hafa afar
lítið þol. Talmeinafræðingurinn
verður að setja sig nákvæmlega
inn í félags- og sjúkdómssögu
sjúklingsins og hafa nána sam-
vinnu við aðstandendur og
lækna, ef árangur á að nást.
En aðalsamvinnan er við ykk-
ur, hjúkrunarliðið. Unz sjúk!-
ingurinn er fær um að fá
kennslu, reynir mikið á viðmót
og viðbrögð hjúkrunarliðs, þ. e.
þið eruð samband sjúklingsins
við umheiminn. - Bregðizt því
ekki. Talið sem mest við hann,
jafnvel þótt hann geti ekki svar-
að ykkur, forðið honum frá ein-
angrun og munið, að hér er um
að ræða fullorðna, sjálfstæða
veru, sem við verðum að gera
ráð fyrir að skilji allt, sem sagt
er í kringum hana. Þess vegna
ber að forðast að tala um ástand
og útlit sjúklingsins inni í stof-
unni, og gildir þetta um allt
starfslið deildar. Aðstandendum
er þegar bent á þetta atriði.
Þjálfun þessara sjúklinga er
oft löng og ströng, en hún er
þakklátt starf. Eigi má segja
við sjúkling: „Segðu þetta núna,
þér gekk það svo vel í gær“, þar
sem mikill dagamunur er á
aphasisj úklingum og málið verð-
ur enn stirðara, ef lagt er hart
að þeim.
Eins og áður er greint, fylgir
afasiunni nær alltaf hægri hemi-
plegi, en ekki aðeins það, —
stundum er sjúklingi réttur blý-
antur og honum sagt að skrifa
óskir þær, sem hann hefur fram
að færa. Þetta er dálítið tvíeggj-
að, þ. e. oft tapast einnig eigin-
leikinn til að lesa og skrifa og
þarf þjálfunar við á ný. Gerið
þetta því ekki, fyrr en búið er
að prófa það af taugasérfræð-
ingi, hvort sjúklingurinn hafi
alexi og agrafi, - geti hvorki
lesið né skrifað, — ef svo er,
geymið blýantinn.
Að sjúkrahússvist lokinni
heldur aphasiþjálfunin áfram,
sjúklingurinn er hér í tryggu
umhverfi, þekkir þjálfarann og
veit, að viðkomandi þekkir hans
veiku hliðar. Mikils virði er að
trúnaðartraust byggist milli
þessara aðila, og verður starfið
um leið ánægjulegt fyrir báða,
þótt það kref j ist mikils af sj úkl-
ingnum sjálfum, þolinmæði og
þrautseigju, og verðum við að
gera allt til að forðast, að hann
verði haldinn þunglyndi.
Aphasi er flókið fyrirbæri.
Gangið því alltaf út frá því vísu,
að sjúklingurinn skilji allt sem
fram fer, - sé þegar komið fram
við manneskjuna sem fullorðna,
er miklum áfanga náð.
LAnVXGECTOMEKAIIIIl
1 3. tölubl. þessa tímarits (’72)
skrifaði Ólafur Bjarnason lækn-
ir við HNE-deildina hér grein
um barkakýlisskurð og radical
neck dissection og ræðir þar með
um annan sjúklingahóp, er ég
nefndi fyrr í greininni, hina
barkakýlislausu.
Sjúklingar, er verða að ganga
undir þessa aðgerð, fá að vita
það fyrir, að þeir missi málið,
eða réttara sagt, að þeir geti
ekki beitt talfærunum að aðgerð
lokinni. En annað er að fá þessa
vitneskju eða reyna hana, er
maður vaknar upp af svæfingu,
ófær um að tjá sig.
Eins og Ólafur minnist á, fá
þessir sjúklingar fyrir aðgerð
að heyra annan einstakling tala,
er hefur gengið undir aðgerð-
ina, en getur nú talað í gegn-
um annað líffæri, og hefur þetta
gífurlega mikla þýðingu sál-
fræðilega fyrir sjúklinginn.
Áður en við getum hafizt
handa, lendir það enn á hjúkr-
unarliðinu að halda sjúklingun-
um uppi andlega, tala mikið við
þá hér sem fyrr og leyfa þeim
að skrifa svörin, - og hér reyn-
ir á að gefa sér tíma til að lesa
svörin. Þetta fólk getur lesið og
skrifað, og hægt er tala mun
meira við það en fyrri hópinn,
en hættan á þunglyndi er mikil,
Frccmh. á bls. 152.
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS 133