Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2007, Blaðsíða 35

Fyrirlesurum voru færðir blómvendir í lokin. Frá vinstri Fierdís Sveinsdóttir, stjórnarformaður
Rannsóknastofnunar í hjúkrunarfræði Helga Sif Hjörleifsdóttir, Elísabet Friðjónsdóttir, Þóra Jenný
Gunnarsdóttir og Árún Sigurðardóttir.
áfengiser það mikið að ölvunarástand næst.
Rannsóknin var byggð á gagnagrunni sem
safnað var í íslenskum framhaldsskólum
haustið 2004 og er í eigu Rannsókna og
greiningar. Niðurstöður rannsóknarinnar
sýndu að 59,4% þátttakenda höfðu neytt
áfengis þannig að til ofneyslu taldist.
Einnig var hægt að greina ólíka drykkjusiði
í hópunum þremur sem í úrtakinu voru.
Fyrsti hópurinn, eða um 50% af rúmlega
11.000 þátttakendum, varð tiltölulega
sjaldan drukkinn; þessi hópur drakk álíka
oft bjór og léttvín. í öðrum hópnum voru
43% þátttakenda og stundaði sá hópur
nokkuð mikla áfengisofneyslu. Ungmenni
í þessum hóp drukku mun oftar bjór en
fyrsti hópurinn en léttvíns neyttu báðir
þessir hópar álíka oft. Áfengisofneysla
seinni hópsins fór að mestu fram í boðum
í heimahúsum og á vínveitingastöðum.
í þriðja hópnum voru 7% þátttakenda; í
þessum hópi var ofneysla áfengis tíðust.
Þessi hópur fékk sér miklu oftar bjór,
iéttvín og landa en hinir hóparnir tveir og
fór áfengisneyslan fram í heimahúsum og á
vínveitingastöðum sem og á skólaböllum.
Rannsóknin sýndi einnig að þriðji hópurinn
(7%) hafði fleiri einkenni andfélagslegrar
hegðunar en hinir tveir hóparnir og bendir
það til þess að ungmenni í þriðja hópi
séu komin í alvarlegan sálfélagslegan
vanda samhliða mikilli ofneyslu áfengis.
Niðurstöður þessarar rannsóknar auka
skilning og efla þekkingu á ofneyslu
áfengis og áhættuþáttum meðal íslenskra
ungmennaáframhaldsskólaaldri.Mikilvægt
er að nota niðurstöður rannsóknarinnar tii
að hefja skipulagningu á gagnreyndum
forvörnum fyrir þessa ólíku hópa sem
miða að því að draga úr ofneyslu áfengis
og skaðsemi hennar meðal íslenskra
ungmenna á framhaldsskólaaldri.
Þá flutti dr. Elísabet Hjörleifsdóttir
erindi sem hún nefndi Rannsókn á
krabbameinssjúklingum í lyfja- og geisla-
meðferð, tvær rannsóknaraðferðir.
í þessari doktorsrannsókn voru fléttaðar
saman fjórar sjálfstæðar rannsóknir á
sjúklingum í iyfja- eða geislameðferð vegna
krabbameins á þremur göngudeildum á
tveimur sjúkrahúsum á íslandi. Notaðar
voru tvær ólíkar rannsóknaraðferðir. í þrem
fyrstu hlutum rannsóknarverkefnisins voru
þn'r mismunandi spurningalistar lagðir fyrir
til að meta andlegt álag, úrræði og ánægju
með þjónustu. í fjórða og síðasta hluta
verkefnisins voru tekin viðtöl til að fá fram
reynslu sjúklinga af því að greinast með
krabbamein, hvaða úrræði þeir notuðu
til að takast á við sjúkdóminn og til að
komast í gegnum meðferðartímann og
hve ánægðir/óánægðir þeir voru með þá
þjónustu sem veitt var meðan á meðferð
stóð. Þar sem margir íbúar á íslandi þurfa
að sækja meðferð í öðrum landshlutum
og jafnvel dvelja að heiman á meðan á
meðferð stendur var athugað hvort munur
væri á andlegu álagi og úrræðum hjá
þeim hópi sjúklinga sem fékk meðferð á
heimaslóð annars vegar og hins vegar hjá
þeim sem þurftu að ferðast langan veg og
dvelja að heiman í sólarhring eða lengur
vegna meðferðar.
Sérstök áhersla var lögð á að skoða
hvort kynjamunur væri á andlegu álagi,
úrræðum og ánægju með þjónustu.
Einnig var rannsakað hvort andlegt
álag og ánægja með þjónustuna væri
mismunandi á milli aldurshópa. Engir
spurningalistar eru til á íslensku sem hafa
verið prófaðir til að meta andlegt álag,
úrræði eða ánægju með þjónustu hjá
sjúklingum með krabbamein sem eru í
meðferð á göngudeild. Því beindist hluti
rannsóknarinnar að því að þýða, forprófa
og gera tölfræðilegar prófanir á þeim
spurningalistum sem notaðir voru við
gagnaöflun. Forprófun og tölfræðilegar
prófanir á þeim spurningalistum, sem
hér voru notaðir, eru nýjung og framlag
til framtíðarrannsókna á íslenskum
sjúklingum með krabbamein. Þeir reyndust
vera áreiðanlegir og viðeigandi til að nota á
þennan sjúklingahóp. Niðurstöður gáfu til
kynna að fólk hefur óbilandi kjark og vilja til
að takast á við krabbamein og meðferðina
með jákvæðu hugarfari og hugrekki. Góð
samskipti við heilbrigðisstarfsfólk var
það sem sjúklingunum fannst bera af í
þjónustunni allri.
Fundarstjóri var Helga Gottfreðsdóttir
Ijósmóðir.
V.K.J.
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 4. tbl. 83. árg. 2007
33