Ráðunautafundur - 15.02.1997, Side 10

2
RÁÐUN AUT AFUNDUR 1997
Rekstrarskilyrði sauðfjárræktar hér
í samanburði við nágrannalönd
Ketill A. Hannesson
Bœndasamtökum íslands
INNGANGUR
í Evrópusambandinu eru nú flest lönd Evrópu. Noregur, ísland o.fl. eru tengd því með
Evrópska Efnahagssvæðinu. Þó að ESB lönd hafi sameiginlega landbúnaðarstefnu er verðlag
mismunandi þar sem ekki hefur verið komið á sameiginlegum gjaldmiðli. í þessu erindi
verður einungis fjallað um Bretland og þá einkum Skotland þar sem höfundur þekkir betur til
og sauðfjárrækt er hefðbundinn þáttur í landbúnaði. Noregur er ekki í ESB og þeir hafa því
sjálfstæða landbúnaðastefnu. Báðar þessar landbúnaðarstefnur er flóknar og útilokað að gera
þeim skil í einu erindi. Til þess að gera sér grein fyrir rekstrarskilyrðum sauðfjárræktar verður
að skýra út megindrætti landbúnaðarstefnunnar til að fá rétta mynd og samhengi þessarar bú-
greinar Við aðrar.
LANDBÚNAÐARSTEFNA EVRÓPUSAMBANDSINS
Það kemur ýmislegt á óvart þegar farið er að skoða rekstrarskilyrði sauðfjárbænda í Evrópu-
sambandinu. Þau mótast af þeirri landbúnaðarstefnu sem tekin var upp 1992. Það tók nokkum
tíma að móta og framkvæma þessa nýju landbúnaðarstefnu sem í aðalatriðum má skipta í þrjá
flokka:
1. Framleiðslustjórnun. Dregið er úr landbúnaðarframleiðslu með því að sá ekki í
akurlendi, heldur leggja það í tröð. Settur er kvóti á kornrækt, olíu- og próteinjurta-
framleiðslu, sem greitt er út á. Settur er kvóti á nautakjötsframleiðslu og kindakjöts-
framleiðslu, eða nánar tiltekið kvóti á gripafjölda sem greitt er á úr sjóðum ESB.
2. Verðlækkun. Verð á korni, olíujurtum og próteinjurtum er ætlað að nálgast heims-
markaðsverðið.
3. Teknar eru upp beingreiðslur út á kornrækt, olíu- og próteinjurtaframleiðslu og
einnig það land sem ekki er sáð í. Einnig eru teknar upp beingreiðslur á holdanaut,
holdakýr og ær. Hver þjóð fær landskvóta og hver bóndi sinn kvóta.
Evrópumyntin ECU er notuð við ákvarðanir á greiðslum.
Tilgangurinn með þessari nýju Iandbúnaðarstefnu hefur verið sá að stjórna framboði
(draga úr offramleiðslu) og lækka búvöruverð og þær greiðslur sem evrópskir skattgreiðendur