Ráðunautafundur - 15.02.1997, Page 19

11
láglendisbænda er hefðbundinn þáttur í sauðfjárrækt. Þó að hér hafi verið fjallað um sauðfjár-
rækt á hálendi Bretlands má ekki líta svo á að þar með sé búið að skýra þá atvinnugrein. Því
fer fjarri. Ef við hefðum gengið í Evrópusambandið þá mundu sennilega allir fjárbændur á ís-
landi fá þessar beingreiðslur, vegna þess að ísland mundi verða skilgreint sem hálendissvæði.
Þótti því rétt að taka það til samanburðar.
Það eru margir fjárstofnar í Bretlandi og þeim er síðan blandað saman og til þess að ná
meiri hagkvæmni. Mjög algengt er að nota hrúta af kyni sem er holdamikið og hraðvaxta á ær
sem eru mjólkurlægnar og góðar mæður. Það yrði langt mál að fjalla um þann þátt í breskri
sauðfjárrækt. Af því gætum við mikið lært. Innflutningur á nýjum fjárkynjum er nokkuð sem
huga þarf að.
Afkoma sauðfjárbænda í Bretlandi hefur batnað verulega vegna kúariðunnar. Enginn
veit hvað tekur við þegar og ef breyting verður á landbúnaðarstefnu ESB um aldamót. Erfitt er
fyrir bændur á íslandi að keppa við svo mikið styrkta sauðfjárrækt eins og hér er lýst. Lægsta
verð er á lömbum á sama tíma og mest er slátrað hér heima. Ljóst er að þessi stefna verður við
líði til aldamóta. Hvað þá tekur við er erfitt að spá um. Það er Ijóst að framlög til sauðfjár-
bænda eru það stór hluti af tekjum bænda að þeim verður ekki kippt í burtu á einni nóttu.
Samanburður við Noreg gefur aðra niðurstöðu. Þar er lagt mikið upp úr afurðum á grip
og verð á kindakjöti tiltölulega hátt. Verð til bænda er er um 350 kr á kg að viðbættum
svæðisstyrk, 16 kg dilkur gerir því um 5.000 kr og styrkur um 2.200 kr, eða alls um 7.200 kr.
Auk þess fá sumir bændur styrk út á tún. Framlög til bænda eru margskonar. Grunnframlag er
48 kr á kg, síðan er svæðisframlag frá 0 kr upp í 137 kr á kg. Framlag eða styrkur á kg ull er
um og yfir 400 kr á kg. Framlög á ræktað land er veitt til þeirra sem sækja um og uppfylla
ákveðin skilyrði. Þeim má líkja við umhverfisstyrki. Sá útgjaldaflokkur er hæstur, eða um 3
milljarða Nkr. Hann er um og yfir 20.000 kr á hektara á tún en lækkar í rúmlega 13 þús. kr á
hektara þegar túnstærð er yfir 25 hektara. Styrkur á kornrækt er frá 17 til 37 þús. kr á ha.
Almennt má segja að til viðbótar þessum styrkjum eru styrkir til framkvæmda, lífræns
búskapar, vernduar lands, vaxtaniðurgreiðslu og margt fl. Það gildir bæði um Noreg og ESB.
Hér hefur ekki verið rætt um verð á aðföngum, en nefna má að t.d. verð á Græði 6 (20-
10-10) er skráður í desember á £ 136 til 145 í Skotlandi 1996. Það samsvarar um 15 til 16
þúsund kr á tonn. Samskonar tegund var seld hér á landi á um 20 þús kr. í Noregi var verð í
júlí á Græði 4 Nkr 1850 á tonn eða tæp 20 þús. kr. Græðir 4 var seldur hér á tæp 21 þús. kr.
Verð á áburði er með öðrum orðum svipað hér og í Noregi, en hann er mun dýrari hér heldur
en í Bretlandi. Samanburður á þessum grundvelli er erfiður enda er búskaparlag allt annað. Al-