Ráðunautafundur - 15.02.1997, Qupperneq 135

127
Verkefnið fór hægt af stað en 1994 barst mikill liðstyrkur frá Áburðarverksmiðju
ríkisins og Landsvirkjun, sem lögðu til 250 tonn af áburði, og Eimskipafélagi íslands, sem gaf
flutning áburðarins á sjó. Með því framlagi var unnt að fjölga þátttakendum verulega og á
síðastliðnu ári voru þeir tæplega 400 talsins.
Nýverið ákvað ríkisstjórnin að efna til sérstaks átaks til aldamóta í landgræðslu og
skógrækt. Samtals er þar um að ræða 450 millj. kr. viðbót við núverandi framlög úr ríkissjóði,
og þar af á að verja 260 millj. kr. til landgræðslu. Þetta græna átak er liður í því að mæta
ákvæðum alþjóðlegs samnings um að losun koldíoxíðs í andrúmsloftið verði ekki meiri árið
2000 en hún var 1990. Ljóst er að verkefnið Bændur græða landið er kjörinn vettvangur til að
ná fram hluta þessa markmiðs, og því má reikna með að unnt verið að fjölga samstarfsaðilum
á árinu 1997.
Fyrirkomulag verkefnisins
Bændur panta, taka út og greiða áburðinn. Þeir sjá jafnframt um flutning og dreifingu. Að
verki loknu senda þeir inn staðfestingu til Landgræðslunnar sem endurgreiðir þeim þá sinn
hluta áburðarins. Árið 1996 nam endurgreiðslan 85% af verði án virðisaukaskatts, en ekki er
búið að ákveða endurgreiðsluhlutfallið fyrir 1997. Landgræðslan leggur til fræ eftir þörfum.
Mörg sveitarfélög taka einnig þátt í tilkostnaði. Áhersla er lögð á að starfsmenn Land-
græðslunnar heimsæki árlega alla þátttakendur. Víða hafa héraðsráðunautar aðstoðað við
framkvæmd þessa samstarfsverkefnis.
Verkefnin sem er unnið að með þessu samstarfi eru margvísleg, svo sem lokun rofa-
barða og uppgræðsla mela og flagmóa. Lauslega má áætla að á hverju ári sé unnið að upp-
græðslu á um 3-4000 ha lands og auk þess margra kílómetra af rofabörðum. í flestum tilvikum
er landið nýtt til beitar samhliða uppgræðslunni.
Ein meginástæða þess hve margir melar og flagmóar gróa hægt án aðhlynningar er hin
mikla frostlyfting sem rótarslítur nýgræðing eða lyftir honum upp. Markmið uppgræðslunnar
er að koma af stað gróðurframvindu sem síðan heldur áfram eftir að hætt er að bera á landið.
Yfirleitt er miðað við 4-5 áburðargjafir í allt og þá gjarnan sleppt úr árum eftir því hvemig
landið grær.
Uppgræðslutæknin hefur þróast mikið frá því verkefnið hófst. Reynsla bænda sýnir að
víða er farsælast að nota lága áburðarskammta, t.d. um 150 kg/ha, og ekkert fræ til að laða
fram þann gróður sem fyrir er í landinu, sem er oft nokkur þótt landið virðist nakið. Ef fræ er
notað þá er áburðarskammturinn yfirleitt um 300-400 kg/ha. í enduráburðargjöf er algengast