Ráðunautafundur - 15.02.1997, Síða 159

151
mynd). Virðist þetta benda til þess að það sé ekki hægari öndun, heldur einhver frumufræði-
legur eiginleiki, til dæmis í frumuhimnunni, sem ákvarði svellþol grastegunda. Ekki kemur
fram (4. tafla) að efnaferli plöntutegundanna sé ólíkt. Einungis vakti athygli að beringspuntur-
inn safnaði própíónsýru, en ekki er hægt að útiloka að hún sé komin frá örverum.
YFIRLIT
Helstu niðurstöður þessara rannsókna á svellþoli og lífi jurta undir svellum eru:
(1) Svonefnd kal-lykt stafar af smjörsýru og ediksýru sem myndast undir svellunum
vegna niðurbrots sem örverur valda.
(2) Jurtir undir svelli hverfa til loftfirrðrar öndunar og mynda etanól, mjólkursýru og kol-
tvísýring. Aðrar plöntusýrur breytast óverulega. Smjörsýra og ediksýra myndast í lok
svellunar og þá væntanlega vegna starfsemi örvera.
(3) Fræplöntur anda örar en eldri plöntur af vallarfoxgrasi, en ekki virðist neinn munur á
efnaferlum þessara plöntuhópa undir svellum og ekki mældist heldur neinn munur á
svellþoli.
(4) Efnaferli mismunandi jurtategunda við öndun undir svellum virðast svipuð.
HEIMILDIR
Andrews, C.J. & M.K. Pomeroy, 1979. Toxicity of anaerobic metabolites accumuiating in winter wheat seedlings
during ice encasement. Plant Physiology 64, 120-125.
Andrews, C.J. & M.K. Pomeroy, 1983. The intluence of flooding pretreatment on metabolic changes in winter
cereal seedlings during ice encasement. Canadian Journal of Botany 61, 142-147.
Andrews, C.J. & M.K. Pomeroy, 1989. Ice-encasement injury at the cellular and membrane Ievel. Icelandic
Agricultural Science 2, 41-51.
Bjarni E. Guðleifsson, 1973. Um kal og kalskemmdir. III. Tíðni og útbreiðsla kalskemmda á íslandi. Ársrit
Ræktunarfélags Norðurlands 70, 30-50.
Bjarni E. Guðleifsson, 1975. Um kal og kalskemmdir. IV. Samband veðurfars og kalskemmda. Ársrit Ræktunar-
félags Norðurlands 72, 45-64.
Bjarni E. Guðleifsson, 1977. Svellkal og kallykt. Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands 74, 70-76.
Bjarni E. Gudleifsson, 1975. Overvintringsskadar i grasmark. Nordisk jordbruksforskning 58, 498-504.
Bjarni E. Gudleifsson, 1994. Metabolite accumulation during ice encasement of timothy grass (Phleum pratense
L.). Proceedings of the Royal Society of Edinburgh. 102B, 373-380.
Bjarni E. Gudleifsson, 1997. Survival and metabolic accumulation by seedlings and mature plants of timothy
grass during ice encasement. Annals of Botany (í prentun).
Bjarni E. Gudleifsson & Arild Larsen, 1992. Ice encasement as a component of winterkill of herbage plants. í:
P.H. Li & L. Cristersson (ritstj.), Advances in plant cold hardiness. CRC Press, 229-249.
Levitt, J„ 1980. Responses of plants to environmental stresses. Vol. I. Chilling, freezing and high temperature
stresses. Academic Press, 497 bls.
Sjöseth, H., 1971. Vinterhardförhet hos ulike eng- og beitevekster. Meldinger fra Norges landbrukshögskole
50(13), 1-39.
Sturla Friðriksson, 1954. Rannsóknir á kali túna árin 1951 og 1952. Atvinnudeild Háskólans. Rit landbúnaðar-
deildar, B-flokkur, nr. 7, 1-27.