Ráðunautafundur - 15.02.1997, Síða 194

186
að rot fór ört vaxandi í geymslunni en lítið var þá óselt. Á bæ 1 var farið síðast 4. maí. Þá voru
flestir sekkir með innan við 10% rot en nokkrir voru með mun meiri skemmdum og var allt að
helmingur rófna með dökkum skellum þar sem rófurnar snertust og allt að þriðjungur með rot-
skemmdir. í þessum sekkjum var mikið af mold og blaðleifum sem höfðu rotnað og ef til vill
hefur hitnað um tíma í sekkjunum og hugsast getur að skemmdirnar megi rekja til þess.
Skoðun á ráfugörðum í september 1994
Farið var í garða á öllum bæjunum og leitað að merkjum um byrjandi sjúkdóma. Tekin voru
sýni af deyjandi og hálfrotnum blöðum. Engin merki sáust um sjúkdóma í görðunum en
nokkuð var víða um rotnandi blöð og á þeim greindust í nokkrum tilvikum grásveppur og
Fusarium, en á flestum blað- og stilksýnum greindust engir sveppir sem ætla mætti að væru
sjúkdómsvaldar.
Niðurstöður úr sýnatöku á rófum
Sýni voru tekin af öllum tegundum skemmda og tekin til greiningar á rannsóknastofu. Grein-
ing reyndist oft erfið vegna þess að í rotblettina sækja margvíslegar örverur sem ef til vill eiga
engan þátt í sjúkdómnum en koma í kjölfar skaðvaldsins. í langflestum tilfellum fannst grá-
sveppur í rotskemmdum. í nokkrum tilfellum fannst Fusarium með grásveppnum. I nokkrum
rotblettum fannst eingöngu Fusarium og var rotið í þeim tilfellum þurrt og vel afmarkað í
rófuholdinu og gekk mun hægar fyrir sig en hjá grásvepp. í örfáum sýnum, einkum frá bæ 2,
fundust brúnir æðastrengir sem líklega má rekja til brúnrotnunarbakteríunnar, en aðrar
bakteríur gætu einnig átt hlut að máli. í nokkrum rófum með grunna og jafnvel dýpri rotbletti
fannst enginn sveppur né baktería þegar reynt var að rækta út frá vef á mörkum rotsins. Ekki
hefur tekist að skýra orsökina í þessum tilvikum en hugsast getur að þar sé um að ræða örveru
sem þarfnast annars konar ætis en notað var í rannsókninni. Einnig er mögulegt að vefdauði
geti orsakast af lífeðlisfræðilegum þáttum í rófunni, t.d. tímabundnum súrefnisskorti.
UMRÆÐUR OG ÁLYKTANIR
Könnun þessi var til þess ætluð að fá yfirlit yfir helstu orsakir geymsluskemmda í rófum.
Undanfarin ár höfðu orðið stóráföll hvað þetta varðar á nokkrum bæjum og lagði stjórn Félags
rófnabænda áherslu á að orsakair yrðu kannaðar. Margir bændur hafa áralanga reynslu af rófu-
ræktun, og í viðtölum við þá kom fram að skemmdir eru yfirleitt algengari á rófum sem teknar
eru upp í fullri sprettu en þegar tekið er upp eftir hörð haustfrost. Sumir bændanna töldu að