Ráðunautafundur - 15.02.1997, Page 242

234
RÁÐUN AUT AFUNDUR 1997
Gerjun nokkurra grastegunda í vömb jórturdýra
Bragi Líndal Ólafsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
INNGANGUR.
Melting eða gerjun fóðurs í vömb jórturdýra er komin undir því hversu gerjanlegt fóðrið er og
hversu hratt sú gerjun gengur fyrir sig. Hún er einnig háð smækkun fóðuragna og flæðihraða
fóðursins í gegnum vömbina, en þessir þættir ráða því hve aðgengilegt fóðrið er fyrir örverur
vambarinnar og hve lengi þær hafa tækifæri til að nýta sér næringarefni fóðursins.
Gerjunarferil má ákvarða með því að koma fyrir sýnum í nælonpokum í vömb jórturdýra
(in situ aðferð) í mismunandi langan tíma eða nota in vitro aðferðir þar sem sýni eru með-
höndluð með vamvarvökva eða hvötum (ensímum).
Gerjunarferill hinna ýmsu fóðurþátta í vömbinni er mikilvægt svið í rannsóknum í fóður-
fræði jórturdýra. Þar má fyrst nefna að nýju próteinmatskerfín, t.d. AAT-PBV kerfið, sem hafa
verið tekin í notkun víða um heim, byggja á niðurbrots eða gerjunarferli próteins. Gerjunar-
hraðinn er mældur við staðlaðar aðstæður og gert er ráð fyrir föstum flæðihraða í gegnum
vömbina. Þannig er hægt að áætla raunverulegt niðurbrot og spá fýrir um próteingildi fóðurs.
Annað mikilvægt rannsóknasvið er gerjun eða niðurbrot á frumuvegg sem er mikilvægur
þáttur í sambandi við átgetu hjá jórturdýrum og nýtingu á trénisríku fóðri yfir höfuð. Frumu-
veggur er t.d. það stór hluti af gróffóðri að lfldegt er að tilraunir til að spá fyrir um át slíks
fóðurs mistakist ef ekki er tiltæk sæmileg vitneskja um niðurbrotsferil frumuveggjarins.
Einnig er mikilvægt að gera sér grein fyrir hvaða áhrif mismunandi aðferðir til fóðurverkunar
hafa á þennan feril, hvort sem um er að ræða þurrkun, súrsun, mölun, meðhöndlun með
bakteríum eða hvötum o.s.frv.
í þriðja lagi er mikill áliugi á að afla upplýsinga um gerjunarhraða og ferla hinna ýmsu
þátta fóðursins með það fyrir augum að stilla saman þessa ferla, þannig að hámarks örveru-
vexti sé náð og á sama tírna sem hagstæðastri samsetningu fyrir skepnuna á þeim afurðum
gerjunarinnar, næringarefnunum, sem sogast frá meltingarfærunum. Þörf er viðamikilla upp-
lýsinga um hvernig samspili er háttað milli örveranna og hinna einstöku þátta fóðursins og
hvernig samsetning fóðurs og fóðurmagn hefur áhrif á gerjunarhraða þessara sömu þátta.