Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2016, Blaðsíða 29

Helgarblað 22.–25. júlí 2016 Úttekt 5
s: 426 5000 - booking@bbkefairport.is - bbkeflavik.com
Ertu að ferðast í haust?
Við geymum bílinn frítt, keyrum þig á
flugvöllinn og sækjum þig við heimkomu
Láttu fara
vel um þig
nóttina fyrir
eða eftir flug
og gistu hjá
okkur
Ný rúm frá RB
rúm
„Ég veit að ég á
ennþá langt í land“
I
ngólfur Harðarson frum-
kvöðlafræðingur var beittur
grófu kynferðisofbeldi í æsku.
Hann er í sambúð og á tvö upp-
komin börn. Hann var á fimm-
tugsaldri þegar hann áttaði sig á of-
beldinu og byrjaði að takast á við
afleiðingar þess. Hann hefur skrif-
að bók um reynslu sína, sem fyrst
var sár og erfið.
„Ég skil vel að fólk vilji svipta sig
lífi. Ég hef verið á þeim stað. Ég átti
löng samtöl við þetta fyrirbrigði,
dauðann. Einu sinni var ég að keyra
norður og ég var stanslaust að segja
við þessa rödd, ég er upptekinn, ég
tala við þig á eftir. Það virkaði.“
Ingólfur segir að erfitt hafi verið
að horfast í augu við að hafa verið
kynferðislega misnotaður en það
hafi skýrt margt sem var að í lífi
hans. Hann var félagslega einangr-
aður sem barn en það var árið 2004
sem hann opnaði á reynslu sína í 12
spora samtökum gegn meðvirkni.
Þar fóru brotakenndar minn-
ingarnar að koma upp á yfirborðið.
Ingólfur telur að barnið í honum
hafi verið að vernda hann þar til að
hann væri kominn á öruggan stað
til að glíma við sársaukann.
„Ég trúi því að barnið í okkur
kjafti ekki frá fyrr en það er í um-
hverfi sem það treystir. Það er lífs-
hættulegt ástand ef þú manst allt
en hefur engar lausnir. Ég trúi að
barnið tali þegar það uppgötvar
að það er í umhverfi sem hægt er
að treysta. Eftir að minningarnar
komu fram er litli gaurinn búinn að
vera kjafta í mig jafnóðum.“
Ingólfur segir engan sleppa við
afleiðingar af ofbeldi og skiptir þá
engu hvert áfallið er.
„Þetta er eins og hvert annað
mein, þetta er andlegt mein aðal-
lega. Allt þróast og vex og ef þetta
fær að vera óáreitt þá stækkar það.
Á endanum verður þú andlega og
tilfinningalega gjaldþrota.“
Þegar Ingólfur byrjaði að takast
á við minningarnar kom sársauk-
inn upp á yfirborðið. Því fylgdu
sveiflur, sjálfsvígshugsanir. Hann
var uppfullur af afleiðingum of-
beldisins.
„Til að ná í þetta þarf að fara í
gegnum sársauka. Í mínum huga
er sársaukinn fallegur í eðli sínu.
Minningin er í raun leiðin til að tak-
ast á við sársaukann. Á bak við sárs-
aukann er sár sem þú getur ekki
heilað nema að fara þangað.“
Þegar erfiðustu vinnunni var
lokið upplifði Ingólfur ofboðslegt
frelsi. Hann segist fagna því í dag
þegar hann finni fyrir sársauka,
þá geti hann fundið minningarnar
sem eru grafnar og í kjölfarið losn-
að undan stjórn sársaukans.
„Ég lít á sársauka sem góðan
í eðli sínu. Hann er í rauninni að
segja mér að það sé eitthvað sem ég
þarf að kíkja á sem muni gefa mér
betra líf.“ n
kristjon@dv.is
„Lít á sársauka sem
góðan í eðli sínu“
Á
rið 2012 fór Sveinn Rúnar
Einarsson á Þjóðhátíð
í Eyjum. Honum var
nauðgað. „Ég varð viðskila
við vini mína og fór í eitt-
hvert partítjald þar sem ég fékk mér
nokkra drykki. Ég var kominn ágæt-
lega í glas eins og gengur og gerist
á Þjóðhátíð. Svo man ég lítið fyrr en
ég ranka við mér efst uppi í brekku,
búið er að draga niður um mig bux-
urnar og það er maður aftan á mér
að ljúka sér af. Hann, ásamt fleirum
sem voru þarna, forðaði sér á hlaup-
um þegar ég vaknaði.“
Þegar Sveinn áttaði sig á því hvað
gerst hafði stífnaði hann upp. „Ég
varð eiginlega alveg vitstola og stjarf-
ur þar til kona úr björgunarteymi há-
tíðarinnar kom aðvífandi og hlúði
að mér. Hún lét mig hringja í vini
mína, og fór með mig á neyðar-
móttöku á vegum hátíðarinnar þar
sem ég var settur á sjúkrabekk inn-
an um fjölda fólks. Á staðnum var
sálfræðingur sem talaði lítillega við
mig, en engin önnur fagleg þjónusta
var í boði. Þegar ég hugsa til baka er
ég mjög hissa á að enginn hafi bent
mér á að fara í skoðun á sjúkrahús,
eða fylgt mér þangað. Engin læknis-
skoðun var í boði, hvað þá sýnataka.
Það var heldur engar upplýsingar að
fá og enginn leiðbeindi mér. Ég fór
sjálfur miklu seinna á Húð- og kyn,
til að athuga hvort það væri í lagi
með mig.“
Kærði ekki
Sveinn lagði ekki fram kæru og hann
sér eftir því. „Ég vissi ekki hver það
var sem nauðgaði mér, en eftir á að
hyggja sé ég að það hefði verið rétt
að kæra málið strax til lögreglu. Það
hefði veitt einhverja hugarró að vita
af málinu í einhvers konar farvegi,
jafnvel þó að það hefði ekki leitt til
neinnar niðurstöðu.“
Fljótlega ákvað Sveinn að hugsa
sem minnst um nauðgunina. „Það
var ekki fyrr en um ári seinna að ég
gerði mér grein fyrir því hversu þungt
þetta hvíldi á mér – þá fékk ég eigin-
lega vægt taugaáfall. Ég hafði bælt
niður tilfinningarnar með drykkju og
djammi.“
Ótímabært viðtal
Þegar tæpt ár var liðið frá nauðg-
uninni sagði Sveinn sögu
sína í viðtali sem birtist í að-
draganda druslugöngunnar 2013 í
Fréttablaðinu. „Ég var nákvæmlega
ekkert búinn að vinna úr afleiðingum
nauðgunarinnar og þess vegna var
viðtalið ótímabært. Viðtalið vakti
mikla athygli, enda höfðu ekki
margir strákar komið fram með
svona reynslusögur á þeim tíma. Ég
fór í einhvers konar vímu eftir það –
fólk þakkaði mér fyrir að stíga fram
og ég fékk mikla athygli. Ég hélt að ég
væri búinn að ljúka málinu, búinn að
segja söguna og gæti haldið áfram að
lifa án sársaukans sem hafði hvílt á
mér. Skömmu síðar fór ég fyrst til sál-
fræðings, en það var ekki fyrr en ég
var búinn að ganga of langt í gegnum
drykkju og djamm að ég fór almenni-
lega að taka á hlutunum.“
Sveinn fór í hópmeðferð á
Geðdeild Landspítalans, fór að
stunda hollari lífshætti og meiri
sjálfsskoðun. „Ég hef ekki ennþá leit-
að til Stígamóta eða sambærilegra
samtaka, en ég get vel hugsað mér að
gera það. Ég veit að ég á ennþá langt
í land og það mun gera mér gott að
ræða um reynslu mína og afleiðingar
hennar.“
Erfitt fyrir homma
Sveinn segist ekki hugsa til nauðg-
arans í dag. Hann hefur fengið
ábendingar um hver eigi í hlut. „Ég
finn ekki fyrir reiði og held að ég sé
kannski dálítið dofinn ennþá. Ég hef
ekki mikið rætt um nauðgunina síð-
an eftir viðtalið stóra. En ég hugsa
ekki til hans af illsku.“
Kannski er að verða auðveldara
fyrir karlkyns þolendur kynferðis-
ofbeldis að ræða um reynslu sína op-
inskátt. „Það skiptir máli að allir komi
fram og ræði um kynferðis ofbeldi.
Það er ýmislegt að breytast og í dag
er það auðveldara fyrir stráka en fyrir
örfáum árum. Þar spilar ýmislegt inn
í, til að mynda druslugangan. Það
hefur líka verið sérstaklega erfitt fyr-
ir samkynhneigða karlmenn. Margir
virðast ganga um með einkennilegar
hugmyndir um að hommar hljóti
alltaf að vera til í að fá gott í bossann
og vera hressir. Hommar eru stimpl-
aðir sem lauslátari en aðrir, og þar
af leiðandi hefur kynferðisofbeldi
gagnvart samkynhneigðum mönn-
um verið litið öðrum augum.“ n
ragga@dv.is
„Á bak við sársaukann
er sár sem þú getur ekki
heilað nema að fara
þangað“
Sveinn Rúnar Einarsson
„Það skiptir máli að allir
komi fram og ræði um
kynferðisofbeldi.“
Ingólfur Harðarson
mynd AnitA Eldjárn