Fréttablaðið - 22.06.2017, Qupperneq 54

Í umræðum á Alþingi 16. maí sl. um aðgerðir gegn fátækt kom Þorsteinn Víglundsson, félags-
og jafnréttismálaráðherra, með tvær
fullyrðingar um kjör örorkulífeyris-
þega, sem því miður verða að teljast
rangfærslur.
Hann hélt því fram að kaup-
máttur lægstu launa hefði aukist
umfram almennan kaupmátt og
að kaupmáttur örorkulífeyris hefði
að sama skapi fylgt lægstu launum
að undanförnu. Þetta er því miður
ekki rétt hvað varðar þróun lífeyris
almannatrygginga, eins og fram
kemur meðal annars í umsögn
Öryrkjabandalags Íslands (ÖBÍ) við
fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar
fyrir árin 2018-2022. ÖBÍ fékk Hag-
fræðistofnun Háskóla Íslands til að
reikna út kaupmátt lágmarkslauna
(lágmarkstekjutryggingu í dag-
vinnu) og kaupmátt óskerts örorku-
lífeyris. Með óskertum örorkulífeyri
er átt við heildarupphæð greiðslna
til einstaklings sem hefur engar, eða
lágar tekjur, annars staðar frá.
Eins og sjá má á myndinni er
verulegur munur á þróun kaup-
máttar lágmarkslauna annars vegar
og lífeyris til örorkulífeyrisþega
hins vegar, hvort heldur horft er til
óskerts örorkulífeyris eða miðgildis
heildartekna. Það er langt frá því
að kaupmáttur þessara tekna hafi
fylgst að eins og ráðherra heldur
fram.
Öfugt við lágmarkslaun hefur
kaupmáttur örorkulífeyris rýrnað
flest árin og hefur lítið breyst. Þá má
geta þess að lágmarkslaun á vinnu-
markaði eru einnig alltof lág en lág
laun leiða frekar til örorku. Ef fólk
þarf að leggja stund á fleira en eitt
starf til að eiga í sig og á getur slíkt
álag í lengri tíma leitt til örorku.
Í sömu umræðu hélt félags- og
jafnréttisráðherra eftirfarandi
fram: „Markmiðið er að um næstu
áramót hækki lágmarksfjárhæðir
eða lágmarkstekjutryggingar bæði
ellilífeyris og örorkulífeyris í 300
Fullyrðingar ráðherra um kjör
öryrkja standast ekki skoðun
Ellen Calmon
formaður ÖBÍ
Sigríður Hanna
Ingólfsdóttir
félagsráðgjafi og
starfsmaður mál-
efnahóps ÖBÍ
um kjaramál
Ekki er ljóst hvað ráðherra á við um lágmarksfjárhæðir eða
lágmarkstekjutryggingu. Það er í raun enga lágmarksfjárhæð
eða lágmarkstekjutryggingu að finna í almannatrygginga-
kerfinu. Stækkandi hópur lífeyrisþega er með heildartekjur
undir framfærsluviðmiði/óskertum lífeyri almannatrygg-
inga.
✿ Þróun kaupmáttar – samanburður
140
130
120
110
100
90
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
n Óskertur lífeyrir
n Lágmarkslaun
n Miðgildi heildartekna örorkulífeyrisþega
þúsund krónur eins og lágmarks-
laun á vinnumarkaði.“
Í fjármálaáætlun 2018-2022 er
áætlað að hækkun lífeyris almanna-
trygginga verði einungis á bilinu
3,1% til 4,8% á tímabilinu (árin
2018-2022). Ef hærri prósentu-
tala (4,8%) er tekin, mun óskertur
örorku- og endurhæfingarlífeyrir
hækka í 238.821 kr. á mánuði í
byrjun árs 2018. Það er nokkuð langt
frá 300 þúsund krónum. Það væri
skref í rétta átt ef óskertur örorku-
lífeyrir yrði hækkaður um rúmar 72
þúsund krónur á mánuði fyrir skatt
í stað þess að hækka um á bilinu 7 til
tæplega 11 þúsund krónur á mánuði
fyrir skatt, eins og fjármálaætlunin
gerir ráð fyrir.
Ekki er ljóst hvað ráðherra á við
um lágmarksfjárhæðir eða lág-
markstekjutryggingu. Það er í raun
enga lágmarksfjárhæð eða lágmarks-
tekjutryggingu að finna í almanna-
tryggingakerfinu. Stækkandi hópur
lífeyrisþega er með heildartekjur
undir framfærsluviðmiði/óskertum
lífeyri almannatrygginga. Eins og
fram kemur í svari félags- og jafnrétt-
ismálaráðherra á Alþingi 27. febrúar
síðastliðinn voru til að mynda 50
lífeyrisþegar með heildartekjur
undir 80 þúsund krónum á mánuði
í nóvember 2016. Það verður að
teljast sérkennilegt að í umræðu um
aðgerðir gegn fátækt hafi ekki verið
minnst á þennan stækkandi hóp líf-
eyrisþega.
Á Íslandi er sandur eða möl eða mold víðast auðfengin, sér-staklega ef þú getur sjálfur séð
um flutninginn. Oftast þarf að greiða
eitthvað fyrir en sjaldnast þannig að
dýrt þyki. Mig vantaði sand um dag-
inn og fór að sækja hann hjá bónda
sem á land að Hvítá í Borgarfirði.
Vatnshæð í ánni fylgir sjávarföllum
og því hægt að sækja sand niður í
voginn þegar fellur úr honum. Það
var auðsótt að fá sandinn og bóndinn
tók lítið fyrir ómakið að moka á kerr-
una mína. Ég á myndarlega tveggja
hásinga kerru, sem má bera 2.400
kg, og við reyndum að áætla hvenær
passlega væri hlaðin kerran.
Ég ók svo af stað og fann þá að
hlassið væri sennilega ívið þyngra en
við töldum vegna þess hvað sandur-
inn var blautur. Átti þó ekki von á að
það skipti neinu stórmáli. Það var
ekki langt, sem ég þurfti að keyra,
bíll og kerra virtust ráða bærilega við
þetta og ég átti ekki von á neinum
vandkvæðum. En þar hafði ég rangt
fyrir mér, það var nefnilega þarna
sem ég varð glæpamaður.
Rétt áður en ég komst á áfangastað
sá ég blá ljós fyrir aftan mig á veginum
og hugsaði með mér að eitthvað hlyti
að hafa komið fyrir ofar í dalnum. Svo
var þó ekki, vegalögreglan vildi ræða
við mig og vigta kerruna. Ég sagði
það sjálfsagt og átti ekki von á að það
hefði alvarleg eftirköst þó að ég væri
með eitthvað umfram leyfilegt magn
af sandi á kerrunni. Hafði að vísu
heyrt að þungaflutningabílar væru
stundum sektaðir fyrir of þungan
farm. Til að gera langa sögu stutta
kom í ljós að ég var með 600 kg of
mikið á framhásingu kerrunnar, sem
má bera 1.750 kg. Við þessu eru sekt-
arákvæði, sem miðast að vísu ekki
við þungann, sem er umfram, heldur
hve mörg prósent umframþunginn
er. Þetta var 34% umfram hjá mér og
við því er sekt upp á kr. 160.000. Það
samsvarar 270 krónum á hvert kíló
af sandinum. Mér var öllum lokið, en
þetta átti eftir að versna. Sektir yfir
kr. 100.000 eru settar á sakavottorð
manna. Ég var því orðinn afbrota-
maður með óhreint sakavottorð.
Hvernig getur það staðist að einstakl-
ingur lendi í slíkum hremmingum í
íslenska réttarkerfinu? Að sækja sér
sand í kerru hafi þessar afleiðingar og
beri svo þung viðurlög? Er refsigleðin
ekki helst til mikil? Eru þær reglur,
sem lögreglan þarf að fara eftir, ekki
hróplega óréttlátar?
Blautur sandur á sakavottorðið
Daníel
Þórarinsson
skógarbóndi
Fátt er notalegra en að skella sér í sundlaug staðarins og láta þreytuna líða úr sér og enda
svo í heita pottinum. Ekki allir nýta
sér þennan möguleika, aðrir nær
daglega, og fer þetta eftir ákvörðun
hvers og eins. En hjá stórum hópi
einstaklinga er þetta ekki hluti af
þeim ákvörðunum sem þeir takast
á við í sínu daglega lífi, því sund-
laug staðarins stendur þeim hrein-
lega ekki til boða – þar er þeim mætt
með aðgengishindrun(um) sem gera
það að verkum að sundlaugarferð
fer aldrei á þeirra dagskrá.
Við erum að tala um hreyfi-
hamlað fólk, en Sjálfsbjörg lands-
samband hreyfihamlaðra vinnur
að bættu aðgengi fyrir alla hreyfi-
hamlaða. Nú þegar tími sumarfría
fer í hönd og sólin sendir okkur
geisla sína er tilvalið að skella sér
í sundlaugina og börnin vita fátt
skemmtilegra. En sundlaugarnar
eru bara ekki okkar allra. Hreyfi-
hamlað fólk þarf t.d. að kanna fyrir-
fram hvort það yfirhöfuð kemst inn
í sundlaugarbygginguna. Eru þar
kannski háar tröppur við inngang-
inn? Og þegar inn er komið kemst
hjólastóllinn inn í búningsklefann
eða inn í sturtuklefann og er þar
sturtustóll? Kannski kemst maður
þarna í gegn, en er nú greið leið út
að sundlauginni? Og hvernig fer ég
ofan í laugina, er lyftustóll? Kemst
ég svo í heita pottinn? Allt of margar
spurningar sem flestir þurfa ekki að
velta fyrir sér – leiðin er greið fyrir
þá.
Nei, því miður eru allt of margar
almenningssundlaugar ekki fyrir
allan almenning og sem foreldri hef
ég þurft að sleppa því að fara með
mínum börnum í sundlaugarferð
því aðgengið hentar mínum ferða-
máta ekki, hreyfihamlaður ein-
staklingur er ekki velkominn í allar
okkar sundlaugar.
Ársverkefni Sjálfsbjargar lands-
sambands hreyfihamlaðra í ár er að
láta félaga okkar framkvæma ein-
falda notendaúttekt á sundlaugum í
þeirra heimabyggð og er þema verk-
efnisins Sundlaugar okkar ALLRA!
Félagar okkar mæta á staðinn og
skrá hjá sér t.d. hvort við sund-
laugina sé merkt stæði fatlaðra, er
unnt að komast inn í anddyrið, er
gott aðgengi inn í búningsklefana?
Hvað með sturtuaðstöðuna er hún
aðgengileg, eru sérklefar ef fólk þarf
liðsinni aðstoðarfólks, er lyfta í boði
til að komast ofan í laugina, í heita
pottinn eða í gufubaðið? Fyrir okkar
fólk eru þetta allt grundvallaratriði
sem stjórna því hvort við getum yfir
höfuð farið í sundlaugarferð.
Sem betur fer erum við að sjá
breytingar til hins betra í sundlaug-
um landsins og bara nú í vor hafa
komið fréttir af t.d. nýjum lyftum
fyrir fatlaða í nokkrum sundlaugum
eins og í Ásvallalaug í Hafnarfirði
þar sem í vor var vígð mjög fullkom-
in lyfta svo hreyfihamlaðir komist í
laugina og sundlaug Egilsstaða vígði
nýlega nýja sundlaugarlyftu sem
Soroptimistaklúbbur Austurlands
safnaði fyrir. Þá vitum við að verið
er að endurgera fjölda sundlauga og
vonandi hefur aðgengið verið þar
ofarlega á blaði.
Sjálfsbjörg lsh. biður landsmenn
að veita því athygli í næstu sund-
laugarferð hvort aðgengismál þar
eru í lagi. Endilega látið okkur vita
ef svo er ekki og ekki sakaði að
koma einnig athugasemdum til
forsvarsmanna sveitarfélagsins um
það hvað betur mætti fara. Það má
líka hrósa þeim sem standa vel að
þessum málum. Þetta er ekki og á
ekki að vera einkamál hreyfihaml-
aðs fólks – sundlaugar landsins eiga
eðlilega að vera okkar allra!
Sundlaugar okkar allra
Bergur Þorri
Benjamínsson
formaður
Sjálfsbjargar
landssambands
hreyfihamlaðra
Skemmtanir
Árshátíðir
Grímuböll
Dimmisjón
ofl. & ofl.
Ykkar skemmtun....
....okkar fókus
2 2 . j ú n í 2 0 1 7 F I M M T U D A G U R30 s k o ð U n ∙ F R É T T A B L A ð I ð
2
2
-0
6
-2
0
1
7
0
4
:4
4
F
B
0
8
0
s
_
P
0
5
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
D
2
7
-2
5
A
0
1
D
2
7
-2
4
6
4
1
D
2
7
-2
3
2
8
1
D
2
7
-2
1
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
0
8
0
s
_
2
1
_
6
_
2
0
1
7
C
M
Y
K