Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.07.2017, Blaðsíða 12

HEILSA
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9.7. 2017
Inni á stofunni, sem líkist mesthuggulegu hótelherbergi, er tví-breitt rúm, grjónapúðar á gólfi
og stór plastlaug. Einnig má finna
þar hægindastól sem þær ljósmæður
kalla ömmustól. Á veggnum hanga
átta polaroid-myndir af brosandi
ungu fólki með nýfædd börn sín á
milli sín. Hrafnhildur Halldórsdóttir
ljósmóðir er afar ánægð með að fæð-
ingarstofan sé loks opnuð, en fæð-
ingin hefur verið löng og ströng.
Vantaði fleiri valkosti
„Þetta er gert af hugsjón. Fæðing-
arstofum hefur verið að fækka á
landinu undanfarin ár og áratugi og
langflestar fæðingar eru inni á
Landspítala. Okkur fannst vanta
fleiri valkosti. Ég og Arney (Þórar-
insdóttir) ljósmóðir höfum verið í
heimafæðingum síðan árið 2010 og
fórum að reka okkur á það æ oftar að
það vantaði svona stað fyrir þennan
hóp, fyrir hraustar konur í eðlilegri
meðgöngu sem höfðu ekki tækifæri á
að fæða heima hjá sér. Við getum
boðið upp á samfellda þjónustu, við
kynnumst konunum og fjölskyldum
á meðgöngunni, fylgjum þeim eftir
og erum svo með þeim í fæðingunni
og í sængurlegunni. Það hafa verið
að leita til okkar konur utan af landi
sem vantaði einhvern tengilið hérna.
Okkur fannst agalegt að það væri
enginn staður fyrir þessar konur og
það var það sem ýtti okkur út í að
opna hér. Þetta er búið að vera
draumur margra ljósmæðra að opna
svona fæðingarheimili. Þau eru til
víða erlendis og það er mælt með að
þau séu hluti af þjónustunni af því að
Fæðing í
friði og ró
Hrafnhildur Halldórsdóttir, ljósmóðir og annar
eigenda fæðingarstofunnar Bjarkarinnar í Síðu-
múla, segir stofuna góðan valkost fyrir margar
heilbrigðar konur sem ekki vilja fæða á spítala.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
Hrafnhildur Halldórsdóttir
ljósmóðir er einn af stofn-
endum Bjarkarinnar, fæð-
ingarstofu í Síðumúla.
Morgunblaðið/Ásdís
’ Við reynum að trufla ferlið sem allra minnst. Það er mjög mikilvægt að
fylgjast með að allt gangi
vel fyrir sig þannig að
ljósmóðirin er til staðar
fyrir konuna, eins og hún
þarf. Oft líður parinu
bara ofsalega vel saman.
útkoman er svo góð,“ segir Hrafn-
hildur. „Það vantaði hérna og við
ákváðum að láta reyna á þetta.“
Hrafnhildur segir að tvö ár séu lið-
in frá því að ákvörðunin var tekin um
að opna stofuna en allt tekur sinn
tíma og það var fyrst í maí á þessu
ári að draumurinn varð að veruleika.
Ein fæðingarstofa er í húsnæðinu og
segir Hrafnhildur það nægja, a.m.k.
til að byrja með. Eftirspurnin er
strax orðin mikil og er pláss fyrir
aðra stofu ef þarf.
„Við höfum verið að fá fyrir-
spurnir alveg frá því að við fórum að
undirbúa þetta og fundum strax að
það var mikill áhugi og velvilji.“
Stutt á Landspítalann
Á fæðingarstofunni er enginn læknir
og ekki er boðið upp á mænurótar-
deyfingu. „Við notum náttúrulegar
verkjastillingar; vatn, nálastungur
og nudd,“ segir Hrafnhildur og út-
skýrir að ef fæðingin þarfnast lækn-
isfræðilegra inngripa flytjist konan á
spítalann en það sé sjaldan.
„Ef fæðingin dregst á langinn
eða konan telur að hún þurfi meiri
verkjastillingu flytjum við hana
upp á Landspítala,“ segir hún. „Það
er alltaf hluti kvenna sem flyst
þangað og það er miklu algengara
þegar konur eru að fæða sitt fyrsta
barn, eða rúmlega þriðjungur
þeirra,“ segir Hrafnhildur og bend-
ir á að ekki sé langt að fara úr Síðu-
múla á Landspítalann ef þörf er á.
Parið fær gott næði
Fyrirkomulagið er þannig að
ávallt eru tvær ljósmæður við fæð-
inguna og þar af hefur a.m.k. önn-
ur þeirra fylgt konunni í gegnum
mæðraeftirlit. Þannig þekkir
konan, eða parið, þá ljósmóður
sem tekur á móti. Hrafnhildur
segir að þær reyni að láta parinu
líða sem best; vera til staðar en
trufla lítið.
„Við reynum að trufla ferlið sem
allra minnst. Það er mjög mikilvægt
að fylgjast með að allt gangi vel fyr-
ir sig þannig að ljósmóðirin er til
staðar fyrir konuna, eins og hún
þarf. Oft líður parinu bara ofsalega
vel saman og gott að leyfa þeim að
fá gott næði þó auðvitað fylgjumst
við með hjartslætti barnsins. Hér
er ró og friður.“
Heimafæðingar og fæðingar á
Björkinni eru greiddar af sjúkra-
tryggingum en konur sem fæða á
Björkinni þurfa að greiða lágt að-
stöðugjald. „Þetta á að vera fyrir
alla.“
Dagur litli sefur vært í gömlumSilver Cross-vagni í stof-unni. Hann er rétt mánaðar-
gamall og dafnar vel hjá foreldrum
sínum Fríðu og Þorsteini. Dagur er
eitt af átta börnum sem fæðst hafa á
fæðingarstofu Bjarkarinnar í Síðu-
múla er viðtalið var tekið.
Fengu bæði nálastungur
Forsagan af þeirri ákvörðun að eiga
barnið þar er sú að foreldrarnir fóru á
fæðingarnámskeið þar um miðjan maí.
„Það var vinapar okkar sem von átti á
barni á svipuðum tíma sem skráði okk-
ur á námskeiðið en svo eignuðust þau
barnið fyrir tímann þannig að við fór-
um ein. Við vissum ekkert hvað var
þarna og mættum bara. Það var ekki
fyrr en leið á námskeiðið að við áttuð-
um okkur á því að við værum á fæðing-
arstofu,“ segir Þorsteinn en þau héldu
að þar væru einungis húsakynni til
námskeiðahalds.
Fram að þeim tíma hafði Fríða ver-
ið í mæðraeftirliti á Seltjarnarnesi en
ljósmæðurnar hjá Björkinni tóku við
henni þegar hún var kominn 36 vikur
á leið. „Við náðum í raun bara tveim-
ur mæðraskoðunum hjá þeim áður en
hann fæddist,“ segir Þorsteinn. „Við
fengum nálastungur í mæðraskoðun.
Meira að segja ég fékk nálastungur!“
segir hann.
„Til að slaka á,“ segir Fríða og
hlær. „Það var bara yndislegt. Við
lágum þá í rúminu þar sem hún
seinna átti Dag í. Það gerði þetta
ennþá yndislegra,“ segir hann.
Fríða nefnir að gott hafi verið að
kynnast stofunni fyrirfram. „Við
fengum að taka inn rýmið, tengjast
því,“ segir Fríða.
Þau segjast fljótlega eftir nám-
skeiðið hafa ákveðið að eiga barnið
þarna. „Sérstaklega líka af því að
maður vinnur með ljósmæðrunum og
fær að kynnast þeim áður og myndar
traust. Sem mér finnst mjög mikil-
vægt,“ segir Fríða.
„Þegar við vorum búin að kynna
okkur starfsemi Bjarkarinnar vorum
við bæði viss um að þetta væri eitt-
hvað fyrir okkur. Fjölskyldur okkar
voru ekki endilega á sama máli. Af því
að þarna er ekki læknir. Reyndar tók
mamma Fríðu þessu mjög vel því hún
hafði eignast sitt fyrsta barn á Fæð-
ingarheimilinu á Eiríksgötu og segir
það hafa verið bestu fæðinguna af
fjórum. En það tekur aðeins fáeinar
mínútur að komast undir læknis-
hendur ef eitthvað gerist,“ segir Þor-
steinn. „En við vorum alveg viss. Hitt
kom ekki til greina eftir að við kynnt-
umst Björkinni.“
Fæðingin yndisleg upplifun
Nóttina sem Fríða fékk hríðir hringdi
Þorsteinn í ljósmóðirina. Hún kom
heim til þeirra til að meta stöðuna og
fóru þau þaðan upp á fæðingarstof-
una um klukkan sjö um morguninn.
Drengurinn fæddist nokkrum tímum
síðar, 52 cm, 13 merkur og alheil-
brigður. „Alveg fullkominn,“ segir
Fríða.
Þar dvöldu þau fram eftir degi og
fóru svo heim með drenginn. Þau
segja bæði að fæðingin hafi verið
dásamleg upplifun. „Ljósmæðurnar
eru þarna til staðar en það fer ekki
mikið fyrir þeim. Þær voru ekki að
segja Fríðu hvað hún ætti að gera,
heldur leyfðu henni að taka við hríð-
unum. Þannig var það líka strax eftir
fæðinguna. Hann fór bara beint á
bringuna á Fríðu og við lágum þarna
og hlógum og grétum til skiptis. Svo
bara fóru þær og leyfðu okkur að
vera í friði í langan tíma, það var ekk-
ert verið að vigta og mæla strax,“
segir hann. Fríða tekur í sama
streng. „Þetta var yndislegt. Við vor-
um bara með kertaljós og okkar tón-
list og þetta var í raun alveg stórkost-
legt,“ segir Fríða. „Ég er ekkert
mjög hrifin af spítölum og er viss um
að ég hefði stífnað upp að vera þar
með einhverjum sem ég þekkti ekki,“
segir hún.
Bókin hans Dags
Þorsteinn segir Dag hafa komið sem
sólargeisla inn í líf þeirra eftir erfiða
tíma en móðir hans lést í apríl eftir
baráttu við krabbamein, aðeins 55 ára
gömul. Eftir lát hennar fóru þau í
gegnum þúsundir ljósmynda sem hún
skildi eftir sig og fundu þau þá gamla
minningabók sem fólk skrifar gjarn-
an í staðreyndir og skemmtilegar
minningar um ungbarn sitt. Bókina
hafði móðir hans keypt fyrir tuttugu
árum þegar hún gekk með þriðja
barn sitt, drenginn Dag. Því miður
missti hún fóstrið eftir hálfa með-
göngu. „Því var bókin alveg auð. En
þetta er bókin hans Dags. Þannig var
það aðeins nafnið Dagur sem kom til
greina hjá okkur og nú á okkar Dag-
ur þessa bók,“ segir Þorsteinn og
sýnir blaðamanni dagbókina sem ber
þess merki að vera frá öðru tíma-
skeiði. „Þetta hefði verið fyrsta blóð-
skylda barnabarn mömmu. Hún fékk
að vita nafnið áður en hún kvaddi.
Henni þótti mjög vænt um það. Það
var mjög tilfinningarík stund. “
Hlógum og grétum til skiptis
Fríða Dís Guðmundsdóttir og Þorsteinn Surmeli
eignuðust frumburðinn sinn Dag Þorsteinsson
Surmeli 2. júní síðastliðinn. Drengurinn er eitt af
fyrstu börnum sem fæðast á fæðingarstofunni
Björkinni í Síðumúla í Reykjavík, nýrri
fæðingarstofu sem var opnuð í maí. Segja þau
upplifunina hafa verið dásamlega.
Móðir Þorsteins, sem lést nýlega,
missti barn eftir hálfa meðgöngu
fyrir tuttugu árum. Barnið átti að fá
nafnið Dagur og hafði hún keypt
dagbók fyrir hann. Gamla dagbókin
er nú bókin hans Dags.
Fríða og Þorsteinn eignuðust frumburð sinn
Dag á fæðingarstofu Bjarkarinnar í Síðumúla.
Morgunblaðið/Ásdís
’Hann fór bara beint ábringuna á Fríðu ogvið lágum þarna og hlóg-um og grétum til skiptis.
Svo bara fóru þær og
leyfðu okkur að vera í
friði í langan tíma, það
var ekkert verið að vigta
og mæla strax.