Morgunblaðið - 20.07.2017, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 2017
Rafstilling ehf
Dugguvogi 23, 104 Reykjavík, sími 581 4991, rafstilling@rafstilling.is
Opið mán.-fim. 8-12 og 13-18, fös. 8-14
Hröð og góð þjónusta um allt land
Áratuga
reynsla
Startar bíllinn ekki?
Við hjá Rafstillingu leysum málið
Urður Egilsdóttir
urdur@mbl.is
Mikil ólga hefur verið undanfarið á
Ásbrú í Reykjanesbæ þar sem hæl-
isleitendur á vegum Útlendinga-
stofnunar dvelja í húsnæði sem er
fyrrverandi gistiheimili.
„Við höfum heyrt af því að það sé
verið að tilkynna þjófnað á reiðhjól-
um. Þjófnaður í þessum hópi, eins
og öðrum, er mál lögreglunnar,“
segir Þorsteinn Gunnarsson, sviðs-
stjóri hjá Útlendingastofnun.
Ólafur Helgi Kjartansson, lög-
reglustjóri á Suðurnesjum, staðfest-
ir að allmargar kvartanir hafi borist
lögreglu varðandi hælisleitendur á
Ásbrú. „Við reynum að fylgja þeim
eftir eins og hægt er,“ segir Ólafur
Helgi í samtali við Morgunblaðið.
Fyrr í þessum mánuði sagði Út-
lendingastofnun upp leigu á Víði-
nesi, húsnæði í eigu Reykjavíkur-
borgar, sem stofnunin fékk til afnota
fyrir hælisleitendur. Stofnunin kom
þá um 40 hælisleitendum fyrir í hús-
næðinu á Ásbrú. Mögulegt er að
koma um 50 manns í viðbót fyrir, en
stofnunin hefur tekið á leigu allt
húsnæði Airport-inn-gistiheimilis-
ins, sem getur hýst um 90 manns.
Aðeins skammtímaúrræði
Að sögn Þorsteins eru öryggis-
verðir í húsi hælisleitendanna allan
sólarhringinn sem fylgjast með ef
eitthvað kemur upp á auk þess sem
þar er öflugt myndavélakerfi. „Fólki
er samt auðvitað ekki haldið inni,
þessir einstaklingar eru náttúrlega
frjálsir ferða sinna og við erum ekki
að elta þá út um allar sveitir.“
Húsnæðið á Ásbrú er hugsað sem
úrræði fyrir þá sem gert er ráð fyrir
að stoppi stutt í málsmeðferðinni hjá
Útlendingastofnun, svokölluð for-
gangsmál, að sögn Þorsteins.
„Markmiðið er að hver einstak-
lingur dvelji þarna aðeins í nokkrar
vikur áður en niðurstaða fæst í máli
þeirra, sem er þá annaðhvort að þeir
eru sendir heim á leið, koma inn í
samfélagið eða annað úrræði fundið
ef menn þurfa að dvelja hér í lengri
tíma,“ segir hann.
Þorsteinn segir ekki standa til að
hætta starfsemi í húsinu á Ásbrú.
„Ef við verðum vör við að eitthvað
svona sé í gangi göngum við auðvit-
að á fólk í húsinu og gerum því grein
fyrir að þjófnaður sé ekki liðinn og
biðjum öryggisverði að hafa augun
opin gagnvart því ef það verður upp-
söfnun á einhverjum aðbúnaði eða
einhverju sem menn geta ekki gert
grein fyrir. Þetta breytir hins vegar
ekki notkun á húsinu. Þetta eru
nokkrir einstaklingar sem þarf að
taka á, eins og almennt er með slík
mál. Þetta getur gerst hvar sem er.“
Ekki farið framhjá bænum
Að sögn Friðjóns Einarssonar,
formanns bæjarráðs í Reykjanesbæ,
hefur verið mikil umræða á face-
booksíðu sem heitir „Reykjanesbær
– Gerum góðan bæ betri“ þar sem
íbúar hafa tjáð sig um þjófnað og
hegðan sem ekki samrýmist því sem
Íslendingar eru vanir.
„Þessi umræða hefur ekki farið
framhjá bænum. Við fáum hins veg-
ar ekki mikið af beinum kvörtunum
til okkar heldur finnum fyrir þessari
ólgu sem magnast upp á samfélags-
miðlum. Fyrir nokkrum árum vor-
um við með allt að 200 hælisleit-
endur í Reykjanesbæ. Það var mjög
erfitt að hafa svona marga í litlu
samfélagi, það vakti ákveðinn ótta
og hræðslu við útlendinga. Í kjölfar
þess gerðum við nýja samninga og
fækkuðum verulega í hópnum í sam-
vinnu við Útlendingastofnun. Nú er-
um við með 50 til 70 manns sem eru
allt fjölskyldufólk og hefur það
gengið sérlega vel. Það fer mjög lítið
fyrir því fólki og það gengur mjög
vel um á allan hátt,“ segir Friðjón
og nefnir að það fólk sé til húsa um
allan bæinn ólíkt því sem sé á
Ásbrú.
Hafa áhyggjur
„Þessi ákvörðun Útlendingastofn-
unar að fara upp á Ásbrú er gegn
okkar óskum. Við höfum engin af-
skipti af þessum hópi annað en að
við erum í stöðugu sambandi við Út-
lendingastofnun vegna þess að við
höfum áhyggjur af þessu,“ segir
Friðjón og bætir við að auðvitað sé
þetta vandamál fyrir Útlendinga-
stofnun hvar hælisleitendur eigi að
dvelja. „Einhvers staðar verða þeir
að vera. Það mætti því vera meiri
fræðsla og gæsla. Mér finnst við
þurfa að gera þetta betur, vanda
okkur við þetta og finna sátt við um-
hverfið. Það vill enginn vera leið-
inlegur í þessum málum og ég held
að allir hafi einungis góðan hug,“
segir Friðjón.
Útlendingastofnun greindi frá því
fyrr í þessum mánuði að 130 ein-
staklingar hefðu sótt um alþjóðlega
vernd á Íslandi í júní. Heildarfjöldi
umsókna á fyrstu sex mánuðum árs-
ins er 500 en það eru um 80% fleiri
umsóknir en bárust á fyrri helmingi
síðasta árs (275). Fjölgunin frá árinu
2016 bendir því enn til þess að um-
sóknir um alþjóðlega vernd á árinu
geti orðið allt að 2.000 talsins, jafn-
vel fleiri.
Ólga vegna hælisleit-
enda í Reykjanesbæ
 Lögreglu hafa borist allmargar kvartanir frá nágrönnum
Morgunblaðið/Svanhildur Eiríksdóttir
Ásbrú Mikil umræða hefur skapast á facebooksíðunni „Reykjanesbær –
Gerum góðan bæ betri“ um þjófnað sem tengist hælisleitendum.
Olíumengunin í Grafarlæk í Grafar-
vogi er mjög alvarlegur atburður, að
sögn Snorra Sigurðssonar, verk-
efnastjóra hjá skrifstofu umhverfis
og garða hjá Reykjavíkurborg. Hef-
ur hann komið að málinu ásamt heil-
brigðiseftirlitinu, Veitum og slökkvi-
liðinu á höfuðborgarsvæðinu.
Snorri segir heildarmynd málsins
vera að skýrast en þó sé enn óljóst
hver uppruni mengunarinnar er.
Telja þau að olía hafi borist í ána í
„einum stórum viðburði“. Þá situr
talsverð olía í gróðrinum við lækinn.
Vatnsmagn árinnar jókst í fyrradag
vegna mikillar úrkomu og þar af leið-
andi skolaði meiri olíu af bökkunum
og niður ána.
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
vinnur að hreinsun að ánni. Kom
slökkviliðið fyrir svokölluðum puls-
um en þær draga í sig olíu og hemja
þannig olíumengunina í ánni. Verið
er að skoða aðrar leiðir að auki til
þess að draga úr eða hægja á út-
breiðslu mengunarinnar, að sögn
Snorra. Mestar áhyggjur eru af því
að olíumengunin berist í fjöruna, en
lífríki fjörunnar er viðkvæmast fyrir
olíumenguninni. elinm@mbl.is
Litið alvarlegum
augum á mengun
 Mikil olía situr á bökkum Grafarlækjar
Morgunblaðið/Ófeigur
Olíumengun Slökkviliðið á höfuðborgarsvæðinu að störfum við Grafarlæk.
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
Nefndarmenn stjórnskipunar- og
eftirlitsnefndar Alþingis hafa ekki
enn fengið gögn um ákvörðun um
uppreist æru Roberts Downey, en
Svandís Svavarsdóttir, þingmaður
Vinstrihreyfingarinnar græns fram-
boðs, segir að gögnum um málið hafi
verið lofað á næstu dögum.
„Nefndin kemur saman aftur í
ágúst og ég geri fastlega ráð fyrir að
við verðum búin að fá umbeðin gögn
fyrir þann fund,“ segir hún, en á
fundi nefndarinnar á þriðjudag var
farið yfir þær reglur og ferli sem
gilda um uppreist æru með ráðu-
neytisstjóra dómsmálaráðuneytis-
ins.
Hvað er uppreist æru?
Með uppreist æru er ekki verið að
náða dæmdan einstakling heldur að-
eins að veita borgararéttindi, en víða
í lögum er gerð krafa um óflekkað
mannorð til að geta gegnt ýmsum
embættum eða störfum. Þannig er
eitt kjörgengisskilyrði við alþingis-
kosningar óflekkað mannorð. Ein-
staklingur sem dæmdur er sekur um
verk sem telst vera svívirðilegt að al-
menningsáliti telst ekki hafa óflekk-
að mannorð. Í lögum um kosningar
til Alþingis segir að sakborningur
þurfi að hafa verið fullra 18 ára að
aldri þegar brot var framið og refs-
ing þarf að vera fjögurra mánaða
fangelsi óskilorðsbundið hið
minnsta.
Sakavottorð hreinsast ekki við
uppreist æru, aðeins bætist við ný
færsla á sakavottorðið þar sem fram
kemur að viðkomandi hafi fengið
uppreist æru.
Þverpólitískt mál
Á vef dómsmálaráðuneytisins seg-
ir að sótt sé um uppreist æru til
ráðuneytisins. Ósk um uppreist æru
þarf að vera skrifleg. Koma þarf
fram nafn, kennitala og heimilisfang.
Vottorð um góða hegðun þarf að
fylgja með frá tveimur valinkunnum
einstaklingum, t.d. frá vinnuveit-
anda. Engar nánari skýringar eru á
því hvaða kröfur eru gerðar til val-
inkunnra einstaklinga.
„Ég er engu nær eftir fundinn um
það hvað átt er við með „valinkunnur
einstaklingur“. Þeir sem sækja um
uppreist æru velja sjálfir þá sem
veita vottorð um hegðun. Þetta geta
verið kennarar, meðferðarfulltrúar
eða í raun hver sem er. Mér sýnast
ekki vera nein takmörk á því,“ segir
Svandís, en hún hefur gagnrýnt ferlið
sem hún segir allt of vélrænt og kallar
eftir því að sett verði á fót þverpóli-
tísk nefnd.
„Borgaraleg réttindi eru grundvall-
armál sem ríkja á sátt um í samfélag-
inu. Slík sátt er best tryggð með þver-
pólitískri nefnd skipaðri fulltrúum
allra flokka.“
Unnið að frumvarpi
Sigríður Á. Andersen dómsmála-
ráðherra sagði í samtali við Morgun-
blaðið þann 14. júlí sl. að fara yrði í
heildarendurskoðun á löggjöfinni, en
til greina kæmi að afnema heimild
stjórnvalda í hegningarlögum til að
veita einstaklingum uppreist æru en
kveða í staðinn skýrar á um það í öðr-
um lögum hvað felist í óflekkuðu
mannorði hverju sinni. Stefnt er að
því að leggja fram frumvarp um
breytingu í haust.
Vangaveltur um valinkunna menn
 Svandís Svavarsdóttir, þingmaður Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs, segir fátt um svör, hvað
átt sé við um vottorð valinkunnra manna til uppreistar æru  Kallar eftir þverpólitískri sátt um málið
Morgunblaðið/ Kristinn Magnússon
Lög Víða í lögum er gerð krafa um óflekkað mannorð einstaklinga.