Morgunblaðið - 20.07.2017, Qupperneq 24

24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 2017
SVIÐSLJÓS
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
HS Veitur í Vestmannaeyjum bjóða
upp á umhverfisvæna orku þegar
næststærsta sjóvarmadælustöð í
heimi verður tekin í notkun vorið
2018. Þar verður 6-11 gráðu heitur
sjór notaður sem varmagjafi stöðv-
arinnar til húshitunar í Eyjum. Eft-
ir að búið er að nýta varmann úr
sjónum til húshitunar verður hann
nógu kaldur til þess að nýtast fisk-
vinnslunni með tilheyrandi raf-
orkusparnaði.
Vestmanneyjabær var frum-
kvöðull í umhverfismálum þegar
hraunhitaveitan var lögð eftir eld-
gosið á Heimaey 1973, að sögn Ív-
ars Atlasonar, svæðisstjóra vatns-
sviðs HS Veitna í Vestmannaeyjum.
Sjórinn okkar auðlind
„Við nýtum hitaveitukerfið frá
hraunhitaveitunni og sjóinn sem er
okkar náttúruauðlind og við eigum
nóg af. Við notum fjórar borholur
sem eru tilbúnar til notkunar. Upp
úr þeim dælum við fimm til sex
gráðu heitum sjó á veturna en allt
að 11 gráðu heitum á sumrin. Sjór-
inn fer í 740 fm sjóvarmadælustöð
sem verið er að byggja við hliðina á
borholunum. Stöðin mun sjá um alla
húshitun í Eyjum eftir að hún verð-
ur tekin í notkun næsta vor,“ segir
Ívar og bætir við að gamla kyndi-
stöðin verði varaaflstöð líkt og verið
hefur og þar fari öll stjórnun á
dreifingu fram. Búið sé nú þegar að
framleiða þrjár af fjórum sjó-
varmadælum.
„Við eigum ekki vatn, læki eða
heitt vatn í Eyjum en auðlind okkar
liggur í sjónum. Við getum dælt 200
lítrum á sekúndu úr hverri holu og
þær eru fjórar. Þetta er óhemju
magn sem við dælum upp. Sjó-
varmadælurnar þurfa 600-700 lítra
á sekúndu yfir kaldasta tímann til
þess að hita upp bæinn. Í gömlu
kyndistöðinni er rafskautsketill sem
býr til gufu og þannig getum við
framleitt 80 gígavattstundir af
varmaorku.“
Ívar segir að þetta þýði að ekki
þurfi lengur að kaupa ótrygga orku.
„Með því að nota varmadælur
spörum við 2/3 af því rafmagni
sem við höfum notað og fáum
ókeypis varma úr sjónum. Með því
að spara rafmagnið fá fiskvinnslu-
stöðvarnar næga örugga orku og
geta minnkað olíunotkun. Auk
þess geta stöðvarnar nýtt tveggja
gráðu heitan sjóinn til kælingar á
fiski. Lokatakmarkið er að báðar
fiskimjölsbræðslurnar hætti að
nota olíu og verði að alfarið raf-
drifnar,“ segir Ívar.
Lækkun húshitunarkostnaðar
Að sögn Ívars var byrjað að
skoða möguleika á sjóvarmadælum
árið 2006. „Tæknin var ekki nógu
góð á þeim tíma en nú hafa öll bestu
fyrirtækin í framleiðslu á varma-
dælum náð betri tökum á tækninni.
Þróunarvinna, hönnun og útreikn-
ingar hafa staðið yfir í heilt ár í
þessari lotu. Við verðum með næst-
stærstu sjóvarmadælustöð í heimi,
10,4 megavött. Stærsta stöðin, í
Drammen í Noregi, er 14 mega-
vött.“
Ívar segir HS Veitur frumkvöðul
í umhverfismálum þegar komi að
orkunýtingu og mörg bæjarfélög
bíði eftir því að sjá hvernig til tekst.
„Með því að stöðvarnar og upp-
sjávarskipin noti kældan sjó sparast
bæði olía og rafmagn við sjókæl-
inguna. Sérstaklega á makríl- og
síldaveiðum,“ segir Ívar sem tekur
Sjór sem hitar hús og kælir fisk
 Umhverfisvæn orka  Fimm til 11 gráðu heitur sjór úr borholum  Frumkvöðlar  Fiskimjöls-
verksmiðjurnar rafvæddar  Gjaldeyrissparnaður  Verður næststærsta sjóvarmadælustöð í heimi
Morgunblaðið/Ófeigur
Sjóvarmadælustöð Ívar Atlason, svæðisstjóri vatnssvið HS Veitna í Eyjum,
stendur í grunni sjóvarmadælustöðvar sem nýtt verður til húshitunar.
„Það er umhverfisvænna að
minnka olíunotkun bæði í
bræðslunum og á skipunum.
Allt rafmagn sem framleitt
er um borð í skipum er með
olíudrifnum ljósavélum,“
segir Ívar Atlason, svæð-
isstjóri vatnssviðs Vest-
mannaeyjum. Hann bendir á
að þegar sjóvarmadælustöð-
in verði tekin í notkun næsta
vor geti skipin farið með
tveggja gráðu kaldan sjó
með sér á veiðar í stað þess
að þurfa að kæla hann niður
með olíudrifnum ljósavélum.
„Það má segja að þetta sé
ein af hliðarafurðum sjó-
varmadælustöðvarinnar og
þær eiga væntanlega eftir að
verða fleiri í framtíðinni,“
segir Ívar.
Kaldur sjór
sparar olíu
UMHVERFISVÆNT
i f
27
30
387
388
389
390
200
8
20
0
200
35
200
200
10
20
0
20
0
13
200
74
200
76
200
200
76
200
83
83
200
77
77
200 11
200 11
200
30
200
30
200
12
12
200
10
250
10
200 15
250 15
200
10200
10
200
10
200
10
0
25012
200
8
200
8
200
8
20
0
25
0
10
9
Vik
urs
kar
6
610
5
1
8
6 4
2
22 10
8
5
5
4
3
5
6
3
6
4
3
4
588
13 6
3
8
9
6
9
9
10
8
5
5
3
8
6
4
6
6
3
6
6
3
5
3
8
3
3
6
6
7
6
8
40
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5 5
5
5
5
3
L
4
4
6
3
4
3
3
3
3
3
1
7
4
3
3
3
4
6
3
6
6
7
13
11
12
5
7
11
15
2
2
1
35
79
11
13
15
17
1921
25
29
12
16
18
20
24
26
10
4
5
1
3
2
F
2h
F
2h
1h
E
2h
E
2h
E
40
2h
E
2h
2h
R2
2h
43
2h
R2
2h
R2
2h
R2
2h
R2
R2
2h
R2
2h
R4
2h
2h
R4
2h R2
R4
2h
R2
2h
R4
2h
2h
R2
2h
2h
R2
2h
2h
R2
2h
R2
2h
R227
2h
E
2h
P
1.5h
P
1.5h
P
1.5h 1.5h
P
1.5h
P
1.5h
1.5
h
E
2h
R2
2h
2h
P
1.5h
6
5
12
12
6
4
27
30
12
6
12
4
12
6
12
12
4
12
29
33
12
6
3
11
5
31
2
12
6
12 4
6
6
121
26
12
6
7
12
6
12
6
2738
12
5
12
6
12
4
28
12
6
12
4
34
41
3912
12
7
9
14
6
4
12
34
4
14
12
7
12
9
34
13
9
13
12
13
9
13
9
9
13
6
4
1
12
12
14
12
14
4
12
12
4
12
6
12
14
12
12
12
6
12
12
7
4
4
12
6
12
14
12
6
12
4
12
6 12
12
6
24
6
6
12
30
6
12
9
13
9
12
9
13
9
12 4
12
6
124
12 6
9
13
9
9
13
9
13
12
12 4
12
6 12
4 1256
6
29
4 12
12
6
12
10
12
6
9
13
9
6
12
9
13
9
13
37
5
36
12
33
48
12
12
6
4
12
12 29
12
4
6
121
2
4
12
6
12
12
4
12
33
31
30
4
6 27
12
4
12
6 12
12
6
12
14
25
29
29
29
24
12
6
12
4
12
6
12
4
6
12
6
6
12
29
29
12
14
12
14
12
12
12
12
36
12 12
14
23
34
12
12
12
12 5
12
12
29
4
12
6
12 4
R3
1h
19
27
29
18
11
30
25
6
6
12
12
55
: 871 m2
: 718 m2
: 1233 m2
11
12
12
8
: 646 m2 : 693 m2
: 831 m2
:1647 m2
: 845 m2
: 1893 m2
: 792 m2
: 846 m2
: 1608 m2
: 800 m2
: 809 m2
: 162
6 m2
: 11
07 m
2
4
: 673 m2
: 786 m2
: 788 m2
: 682 m2
: 998 m2
: 8
61
m2
: 57
6 m
2
: 75
4 m
2
: 55
0 m2
: 9
84
m2
: 1000 m
2
: 649
m2
: 986
m2
: 110
2 m2
4
38
: 1
662
m2
30
4
12
1h
1h
1h
1h
1h
1h 1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
1h
13
1h 1h 1h
1h
12
12
4
4
1h
1h
13
9
12
6
2h
1h
1h
1h
9
126
2h
12
12
6
2h
6
9 12
13
2h
11
2h
11
8
6
12
12
12 4
6
12 4
12
6
12
12 4
6
12
12
11
8
2h
1
i f
i f
12
12
12
5
5
5
12
12
6
4
12
12
11
12
12
11
12
12
6
6
12
12
4
29
2
12
H
4
3
12
3
9
12
12
51h
F
2h
: 85
5 m
2
5
4
3
7
41
6
24
9
4
47
8
27
10.5
13
.5
9 4
4
7
4
11
8
12
4
11
LAUSAR LÓÐIR Í FJÖLSKYLDUVÆNU UMHVERFI
SKARÐSHLÍÐ
Í HAFNARFIRÐI