Morgunblaðið - 20.07.2017, Blaðsíða 42

42 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 2017
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Í Norður-Kóreu er mannslífið talið
minna virði en líf dýrs og einræðis-
ríkinu er lýst sem helvíti á jörðu í
bók eftir unga flóttakonu frá land-
inu.
Í bókinni Með lífið að veði, sem Al-
menna bókafélagið hefur gefið út á
íslensku, lýsir flóttakonan Yeonmi
Park eymdinni í Norður-Kóreu,
kúguninni og átrúnaðinum á harð-
stjórunum í þessu lokaðasta ríki
heims.
Foreldrar höfundarins voru efn-
aðri en flestir nágrannar þeirra í
fyrstu en samt ekki hluti af pólitísku
yfirstéttinni. Líf fjölskyldunnar ger-
breyttist þegar faðir Yeonmi Park
var hnepptur í þrælkunarbúðir fyrir
að selja varning á svörtum markaði
eftir efnahagshrunið sem varð í
landinu á síðasta áratug aldarinnar
sem leið þegar einræðisstjórnin gat
ekki lengur reitt sig á aðstoð komm-
únistaríkja.
Stjórna tilfinningum íbúanna
Park lýsir átrúnaðinum á Kim-
unum sem hafa verið einráðir í
Norður-Kóreu frá því að Kim Il
Sung (stafsett svo í Norður-Kóreu)
komst til valda eftir síðari heims-
styrjöldina. Henni var kennt að láta
aldrei skoðun sína í ljós, spyrja aldr-
ei spurninga, gera aðeins það sem
ríkisstjórnin sagði henni að gera,
segja og hugsa. Hún trúði því að
harðstjórinn Kim Jong Il, sonur
fyrsta leiðtogans, gæti lesið hugs-
anir hennar og að henni yrði refsað
fyrir „slæmar hugsanir“. Henni var
ennfremur kennt að leiðtoginn byggi
yfir dularfullum krafti, gæti t.a.m.
stjórnað veðrinu með hugaraflinu
einu saman.
Eina ástin sem íbúarnir mega tjá
er ástin á leiðtoganum og alræði
Kim-anna byggist að miklu leyti á
pólitískri innrætingu frá blautu
barnsbeini. Park segir að móðir sín
hafi trúað áróðrinum og verið „sann-
ur og stoltur byltingarsinni“. „Hún
trúði því af einlægni að Norður-
Kórea væri nafli alheimsins og Kim
Il Sung og Kim Jong Il byggju yfir
yfirnáttúrulegum kröftum. Hún
trúði því að Kim Il Sung stjórnaði
sólarupprásinni … Hún var svo
heilaþvegin að hún fylltist angist
þegar Kim Il Sung dó. Það var eins
og sjálfur Guð almáttugur hefði dá-
ið. „Hvernig getur jörðin enn snúist
um öxul sinn,“ velti hún fyrir sér.“
Seinna áttaði hún sig þó á því að
Kim-arnir voru aðeins menn, „sem
lærðu af Jósef Stalín, sovéska læri-
föðurnum, hvernig ætti að fá fólk til
að dýrka þá sem guði“.
„Mig dreymdi einu sinni Kim
Jong Il,“ skrifar Park um æsku sína.
„Hann brosti, faðmaði mig og gaf
mér sælgæti. Ég var svo hamingju-
söm þegar ég vaknaði og lengi á eftir
var þessi draumur það ánægjuleg-
asta sem ég hafði upplifað.“
Park vitnar í norðurkóreska
flóttamanninn Jang Sin Sung sem
kallaði þetta fyrirbæri „tilfinninga-
lega einræðisstjórn“. „Í Norður-
Kóreu dugar ráðamönnum ekki að
stjórna því hvert fólk fer, hvað það
lærir, hvar það vinnur og hvað það
segir. Þeir þurfa líka að stjórna til-
finningum þess, gera það að þrælum
ríkisins með því að tortíma sjálfsvit-
und þess og hæfni til að bregðast við
aðstæðum á grunni eigin reynslu.“
Sérfræðingar í að ljúga
Ráðamenn og handbendi þeirra
lýsa Norður-Kóreu sem fullkominni
sósíalískri paradís og besta landi í
heimi, þrátt fyrir hörmungarnar
sem íbúarnir hafa mátt þola. „Ef til
vill vissi ég einhvers staðar djúpt
innra með mér að eitthvað væri
rangt,“ skrifar Park. „Við Norður-
Kóreubúar erum altént sérfræð-
ingar í að ljúga, jafnvel að sjálfum
okkur. Frosnu börnin, sem sveltandi
mæður skildu eftir á öngstrætum,
pössuðu ekki inn í heimsmynd mína
og þess vegna gat ég ekki unnið úr
því sem ég sá. Það var ósköp venju-
legt að sjá lík á ruslahaugum eða
fljótandi í ánni og eðlilegt að ganga
framhjá án þess að gera neitt þegar
einhver ókunnugur kallaði á hjálp …
Mjög margt örvæntingarfullt fólk
var á götunum og hrópaði á hjálp svo
að maður varð að loka hjartanu til að
sársaukinn yrði ekki of mikill. Eftir
nokkra stund hættir þetta að skipta
þig máli. Þannig er helvíti.“
Hryllingurinn afhjúpaður
Veruleikinn í Norður-Kóreu er
þannig eins langt frá því að líkjast
paradís og hugsast getur. Lýsing-
arnar á eymd almennings og
grimmd ráðamannanna eru stund-
um mjög áhrifamiklar. Park varð
t.a.m. vitni að því að ungur maður
var líflátinn fyrir að slátra kú og
borða kjötið. Ástæðan er sú að í
Norður-Kóreu telst það glæp-
samlegt að neyta nautakjöts án sér-
staks leyfis. Kýr eru eign ríkisins og
of dýrmætar til að borða vegna þess
að þær eru notaðar til að plægja akr-
ana og hver sá sem slátrar kú er að
stela eigum ríkisins og fyrirgerir lífi
sínu. Mannslífið telst þannig minna
virði í Norður-Kóreu en líf dýrs.
Eymdin tekur stundum á sig
skringilegar myndir. Park segir
t.a.m. frá því að mikill áburðar-
skortur hafi verið í landinu og
stjórnin hafi gripið til þess ráðs að
hrinda af stað herferð til að nýta
endurnýjanlega auðlind: úrgang úr
mönnum og dýrum. Sérhver íbúi
þurfti að fylla kvóta og það varð til
þess að saurinn varð mjög eftir-
sóttur. „Baðherbergin okkar í
Norður-Kóreu voru venjulega langt
frá húsunum og þess vegna þurfti að
gæta þess að nágrannarnir stælu
engu á nóttunni. Sumir læstu kamr-
inum sínum til að halda þjófum úti.“
Skömmu áður en Park flúði hryll-
inginn dvaldi hún á sjúkrahúsi og sá
lík sem staflað var upp í garðinum.
„Enn ógeðslegra var að sjá rott-
urnar sem nöguðu þau dag og nótt.
Það var með því hræðilegasta sem
ég hef séð,“ skrifar Park.
Ástæða þess að líkin voru geymd í
garðinum var sú að ráðamennirnir
vildu ekki að þau yrðu sótt fyrr en
þau yrðu orðin að minnsta kosti sjö.
Svona er lífið í helvíti á jörðu
 Mannslífið telst minna virði en líf dýrs í Norður-Kóreu  Eymd og kúgun lýst í bók eftir norður-
kóreska flóttakonu  Áhrifamikil lýsing á leiðtogadýrkun og hryllingi í „sósíalísku paradísinni“
AFP
Leiðtogadýrkun Norður-Kóreumenn beygja sig í lotningu við styttur af Kim Il Sung og Kim Jong Il í Pjongjang.
Skólabörn þrælkuð
» Í Norður-Kóreu eru skóla-
börn hluti af ólaunuðu vinnu-
afli sem kemur í veg fyrir að
samfélagið hrynji til grunna.
Þau er látin þræla á ökrum og í
samyrkjubúum.
» Í skólunum er börnunum
kennt að hata Bandaríkja-
menn, m.a. með því að láta þau
stinga spjótum og byssustingj-
um í brúður í bandarískum her-
mannabúningum.
Í bókinni Með lífið að veði er varpað
ljósi á ömurlegar aðstæður norður-
kóreskra flóttamanna í Kína, meðal
annars kvenna sem eru seldar man-
sali. Smyglararnir notfæra sér bág-
indi kvennanna
og nauðga þeim.
Yeonmi Park
segir að flótta-
fólkið búi nánast
allt við viðvar-
andi öryggisleysi
vegna þess að
stjórnvöld í Kína
veiti ekki fólki
frá Norður--
Kóreu réttar-
stöðu flóttamanna. Ef Norður-
Kóreumennirnir eru handteknir
eru þeir sendir aftur til heimalands-
ins. Þar eru þeir annaðhvort teknir
af lífi eða hnepptir í þrælkunar-
búðir.
Norðurkóreskir karlar sem kom-
ast yfir landamærin ráða sig oft í
vinnu hjá kínverskum bændum fyr-
ir lúsarlaun. Þeir þora ekki að
kvarta af ótta við að bændurnir segi
lögreglunni til þeirra og hún sendi
þá til Norður-Kóreu.
Í sveitum Kína er einnig mikil
eftirspurn eftir norðurkóreskum
konum vegna þess að einbirnis-
stefna stjórnarinnar varð til þess að
mikill skortur er þar á konum. Park
segir að andlega og líkamlega fatl-
aðir karlar eigi sérlega erfitt með
að finna sér konu og þeir ásamt fjöl-
skyldum þeirra skapi markað fyrir
norðurkóreskar ambáttir og brúðir.
Ábatasöm þrælaverslun sé því
stunduð í norðausturhluta Kína.
Bjargaði dóttur sinni
Yeonmi Park segir að þrælasal-
arnir neyði alltaf konurnar til kyn-
maka.
Einn þrælasalanna ætlaði að
nauðga Park þegar hún komst til
Kína með móður sinni árið 2007.
Park var þá þrettán ára að aldri, vó
aðeins 27 kíló og var mjög veik-
burða vegna þess að hún hafði ný-
lega gengist undir uppskurð.
Þrælasalinn hótaði að senda
mæðgurnar til Norður-Kóreu ef
þær yrðu til vandræða og ef hann
fengi ekki hafa mök við stúlkuna.
„Við verðum ekki til vandræða,“
sagði þá móðirin. „Taktu mig bara.“
Hún bjargaði þannig dóttur sinni.
Þrælasalinn ýtti móðurinni niður á
dýnu og nauðgaði henni.
Mæðgurnar flúðu til Mongólíu
um tveimur árum síðar og komust
að lokum til Suður-Kóreu.
Flóttakonur seld-
ar mansali í Kína
 Þrælasalar nauðga konunum
Yeonmi Park
Frá
morgni
líkama
og sál
fyrir alla
fjölskylduna í
þínu
hverfi t i l kvölds
Sími: 411 5000 • www.itr.is
Fyrir
líkama
Laugarnar í Reykjavík