Fréttablaðið - 12.01.2018, Blaðsíða 12

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Kjartan Hreinn Njálssson kjaranh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Hörður
Ægisson
hordur@frettabladid.is
Ólíklegt er
að þar verði
hægt að
sækja fjár­
muni sem
einhverju
máli skipta
nema þá að
stjórnin
gangi á sama
tíma gegn
eigin
stjórnar­
sáttmála.
Senuþjófurinn Viðar
Viðar Guðjohnsen, einn fimm
frambjóðenda í leiðtogaprófkjöri
Sjálfstæðisflokksins, er strax orð-
inn frekur til fjörsins í baráttunni
og stal kastljósinu í gær. Félagarnir
Frosti Logason og Máni Pétursson
áttu hressilegt spjall við hann í
útvarpsþættinum Harmageddon
þar sem frambjóðandinn sló
hvergi af. Hann boðaði harðlínu-
stefnu sína af slíkri einurð og festu
að netmiðlarnir stukku til í kjöl-
farið og greindu frá því geggjaðasta
sem Viðar hafði fram að færa.
Viðar fékk því veglega kynningu.
Hvort hún er góð eða slæm er allt
önnur saga en af athugasemdum
netmiðlanna er ljóst að skoðanir
hans fara öfugt ofan í fjöldann.
Eyþór öflugur í netkosningu
Útvarp Saga er með daglegar net-
kosningar á heimasíðu sinni. Þar
eru þær að vísu kallaðar „skoðana-
kannanir“ þrátt fyrir að vera eins
óvísindalegar og hugsast getur.
Í gær var spurt hvern fólk vildi
sjá leiða lista Sjálfstæðismanna í
borginni. Eyþór Arnalds kom best
út með 43,89%. Á eftir honum
kom Áslaug Friðriksdóttir með
21,67%. Sjálfur Viðar Guðjohn-
sen fékk 18,33% sem má teljast
nokkuð gott þar sem hann nýtur
takmarkaðrar hylli hlustenda
stöðvarinnar. Vilhjálmur Bjarna-
son fylgir Viðari eftir með 10,56%
en Kjartan Magnússon rekur
lestina með 6,67% sem sætir nokk-
urri furðu þar sem hann er tíður
aufúsugestur í síðdegisþættinum á
stöðinni. thorarinn@frettabladid.is
Ríkisstjórnin hefur boðað að taka veiðigjöldin til endurskoðunar á árinu með það að markmiði að lækka þau á lítil og meðalstór fyrirtæki. For-sætisráðherra hefur hins vegar á móti sagt að til greina komi að gjöldin verði hækkuð á „stóru“
útgerðirnar. Ólíklegt er að þar verði hægt að sækja fjármuni
sem einhverju máli skipta í stóra samhenginu nema þá að
stjórnin gangi á sama tíma gegn eigin stjórnarsáttmála þar
sem meðal annars segir að tryggja þurfi „samkeppnishæfni
sjávarútvegs á alþjóðlegum mörkuðum“.
Ekki er um það deilt að framlegð í sjávarútvegi var með
eindæmum góð fyrstu árin eftir fall fjármálakerfisins
2008. Góð afkoma gaf atvinnugreininni færi á að greiða
hratt niður skuldir og styrkja eiginfjárstöðu sína og þann-
ig gera fyrirtækjum kleift að ráðast síðar í nauðsynlegar
fjárfestingar. Ytri þættir hjálpuðu einkum til. Raungengið
var sögulega lágt og afurðaverð á mörkuðum hátt. Núna
hefur staðan sumpart snúist við. Gengið og laun hafa hvort
tveggja hækkað mikið sem hefur þýtt að launakostnaður
fyrirtækja hérlendis, mældur í sömu mynt, hefur aukist
um fjörutíu prósent meira en í helstu samkeppnisríkjum
Íslands frá 2015. Sú þróun hefur þýtt lakari afkomu og
þverrandi samkeppnishæfni sjávarútvegsfyrirtækja.
Arðsemi eigna í sjávarútvegi var um þrettán prósent
2016 og hafði þá helmingast á fjórum árum, eins og greint
var frá í Markaðnum í vikunni. Þótt arðsemin hafi dregist
mikið saman þá er hún nokkru meiri en almennt í atvinnu-
lífinu enda þótt sumar atvinnugreinar, svo sem ferðaþjón-
ustan og smásala, séu að skila svipaðri arðsemi. Allt bendir
til að arðsemi í sjávarútvegi hafi lækkað enn frekar á liðnu
ári samhliða versnandi rekstrarskilyrðum.
Útlit er fyrir að veiðigjöld á sjávarútvegsfyrirtæki meira
en tvöfaldist á núverandi fiskveiðiári og verði um tíu til tólf
milljarðar. Þegar við bætist 20 prósenta tekjuskattur þá eru
horfur á því að nærri 60 prósent af hagnaði greinarinnar
fari til greiðslu opinberra gjalda en til samanburðar var
hlutfallið um og yfir 40 prósent 2013 til 2016. Hjá mörgum
fyrirtækjum eru veiðigjöldin orðin næststærsti kostnaðar-
liðurinn á eftir launakostnaði. Gjaldtakan mun í óbreyttri
mynd bitna hvað harðast á litlum og meðalstórum fyrir-
tækjum, sem verða þá tekin yfir af þeim stærri, og þannig
hraða þeirri samþjöppun sem þegar hefur orðið. Þótt sú
þróun sé í sjálfu sér æskileg – og raunar mætti ganga lengra
í þeim efnum með því að afnema eða hækka svonefnt
kvótaþak – þá mun þessi sértæka skattlagning einnig hafa
það í för með sér að draga úr fjárfestingagetu en ráðgjafar-
fyrirtækið Deloitte hefur talið að fjárfestingaþörf í sjávar-
útvegi sé um 20 milljarðar á ári. Afleiðingin yrði veikari
samkeppnisstaða á erlendum mörkuðum.
Oft vill gleymast að sjávarútvegurinn er besta dæmið –
og í raun það eina – um atvinnugrein hérlendis sem hefur
tekist að ná mikilli framleiðni vinnuafls og fjárfestingar.
Þar kemur margt til. Hagkvæmt fyrirkomulag fiskveiða
hefur hins vegar ekki síst skipt sköpum fyrir þá staðreynd
að í alþjóðlegum samanburði er ekkert ríki í heiminum
sem stenst samanburð við Ísland þegar kemur að
verðmætasköpun í sjávarútvegi með tilheyrandi jákvæðum
áhrifum fyrir þjóðarbúið. Vonandi ber núverandi
ríkisstjórn gæfu til að skilja heildarmyndina þannig að
íslenskur sjávarútvegur verði eftir sem áður í fremstu röð.
Heildarmyndin
Tæknibyltingin er í senn mikið tækifæri fyrir sam-félög en um leið áskorun. Þess er krafist af okkur að við tileinkum okkur ákveðna færni til að leysa
vandamál á nýjan hátt og með skilvirkari leiðum en við
þekkjum fyrir. Þess vegna er brýnt að menntakerfið
okkar sé í fremstu röð til að geta sýnt þá framsýni sem
nauðsynlegt er til að styrkja samkeppnishæfni þjóðar-
innar. Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er kveðið á
um að efla eigi iðn-, verk- og starfsnám í þágu fjöl-
breytni og öflugra samfélags og til að takast á við þær
breytingar sem eru fram undan á vinnumarkaðnum.
Stefna hefur verið mörkuð í þessum tilgangi og má
skipta henni upp í þrjá meginþætti. Í fyrsta lagi er
horft til uppbyggingar náms og hvernig megi efla það.
Í öðru lagi á að styrkja allt utanumhald með verk- og
starfsþjálfun. Í þriðja lagi á að bæta og einfalda aðgengi
nemenda að verk- og starfsnámi.
Rafræn ferilbók er mikilvægur liður í því að einfalda
utanumhald og auka gæði í verk- og starfsþjálfun. Raf-
ræn ferilbók er hugbúnaður sem leysir af hólmi feril-
bækur í pappírsformi. Ávinningurinn af því að innleiða
rafræna ferilbók er mikill. Fyrir nemendur, þá mun
hún auka fjölbreytni náms og námsmats í starfsþjálfun.
Ferilbókin á að tryggja að nemandinn fái þjálfun í
þeim verkþáttum sem hæfnikröfur gera ráð fyrir. Að
auki mun þetta styrkja réttindi starfsnámsnemenda,
þar sem ætlunin er að nemasamningar verði vistaðir í
ferilbókinni. Fyrir atvinnulífið, er ábatinn sá að sam-
skiptin við skólakerfið verða skilvirkari og einfaldari.
Þetta mun auka gæði námsins, þar sem nemandinn
fær viðeigandi þjálfun í öllum hæfniþáttum. Útkoman
verður öflugra nám, sem styrkir atvinnulífið og fjölgar
iðnmenntuðum í landinu.
Til að innleiðing rafrænnar ferilbókar takist sem best
þarf að koma til samstillt átak atvinnulífs, ráðuneytis
og skóla. Þessi aðgerð endurspeglar tækniþróun og
nýsköpun hjá hinu opinbera. Það er ánægjulegt að
veita þessu máli brautargengi, þar sem þetta er í sam-
ræmi við það markmið stjórnvalda að efla iðnnám í
landinu.
Efling iðnnáms
Lilja
Alfreðsdóttir
mennta- og
menningarmála-
ráðherra
Útkoman
verður
öflugra nám,
sem styrkir
atvinnulífið
og fjölgar
iðnmennt­
uðum í
landinu.
1 2 . j a n ú a r 2 0 1 8 F Ö S T U D a G U r12 S k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
SKOÐUN
1
2
-0
1
-2
0
1
8

0
4
:2
8
F
B
0
5
6
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
E
B
9
-3
9
B
0
1
E
B
9
-3
8
7
4
1
E
B
9
-3
7
3
8
1
E
B
9
-3
5
F
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
5
6
s
_
1
1
_
1
_
2
0
1
8
C
M
Y
K