Morgunblaðið - 17.10.2017, Blaðsíða 4

Morgunblaðið/Styrmir Kári
Leikskólabörn Mikið er um lyfjaávísanir til barna á Íslandi og eru sum
þeirra ekki ætluð börnum og geta beinlínis verið þeim varasöm.
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
„Mörg þessara lyfja eru ekki ætluð
börnum,“ segir Ólafur B. Einarsson,
verkefnisstjóri lyfjamála hjá Emb-
ætti landlæknis, við Morgunblaðið.
Vísar hann í máli sínu til þess að
þegar ávísanir helstu geðlyfja meðal
barna eru skoðaðar kemur í ljós að
almennt eru fleiri börn á leik- og
grunnskólaaldri sem fá ávísuð tauga-
og geðlyf hér á landi en meðal jafn-
aldra þeirra í Svíþjóð, Noregi og
Danmörku.
Á heimasíðu embættisins er birtur
listi yfir algengustu geðlyf sem ávís-
að er á börn á Ís-
landi. Þar kemur
meðal annars
fram að börn á
aldrinum 0-4 ára
hafa fengið ávísað
svefnlyfið Circad-
in og Parkódín og
SEM-mixtúru
sem bæði inni-
halda umtalsvert
magn af kódeini,
en lyf þessi eru ekki ætluð börnum.
Börn á aldrinum 5-9 ára hafa einn-
ig fengið ávísuð áðurnefnd lyf auk
þunglyndislyfsins Fluoxetín og
hegðunarröskunarlyfsins Ríson. Hið
fyrrnefnda er ekki ætlað börnum
yngri en 18 ára og ekki er mælt með
notkun lyfsins Ríson hjá börnum
yngri en 5 ára. Þá hafa börn í báðum
aldurshópum fengið ávísað lyfið
Nozinan sem gefið er einstaklingum
sem glíma við geðrofsástand, en ef
lyfið er notað lengur en í nokkra
mánuði í senn geta komið fram park-
insonslíkar hreyfitruflanir.
Ólafur B. segir mikla notkun
þunglyndislyfja og geðrofslyfja hér á
landi hafa komið á óvart. „Við höfum
áhyggjur af þessu, m.a. í ljósi þess að
hinar þjóðirnar eru eiginlega ekkert
að ávísa þessum lyfjum og fyrir þetta
verða barnalæknar að svara.“
Börnum gefin lyf ætluð fullorðnum
 Börn á leikskólaaldri fá ávísuð sterk verkjalyf, svefnlyf og geðrofslyf  Parkinsonslíkar hreyfitrufl-
anir geta komið fram sem aukaverkun við notkun eins þeirra  Áhyggjuefni, segir sérfræðingur
Ólafur B.
Einarsson
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. OKTÓBER 2017
Umsóknum
um vernd
fækkar
Umsækjendur
um alþjóðlega
vernd í sept-
ember voru 104
og voru flestir
þeirra ríkisborg-
arar Georgíu og
Albaníu. Eru
þetta þriðjungi
færri umsóknir
en í ágústmánuði
þegar 154 sóttu um og 40% færri en í
septembermánuði á síðasta ári en þá
sóttu 176 um, að því er fram kemur á
vef Útlendingastofnunar og
Stjórnarráðsins.
Heildarfjöldi umsókna á fyrstu níu
mánuðum ársins var 883, tæpum
60% fleiri en á sama tímabili árið
2016 þegar þær voru 561. Umsóknir
það sem af er októbermánuði eru 35
og hefur fjöldi umsókna um vernd á
mánuði ekki verið minni frá því í maí
á þessu ári. Þetta er í fyrsta skipti á
þessu ári sem umsóknum hefur
fækkað samanborið við sama mánuð
árið 2016. Síðustu tvö ár hefur um-
sóknum fjölgað skarpt á haustin svo
um er að ræða áberandi umskipti.
Líklega má rekja þessa fækkun,
a.m.k. að hluta, til breytinga á reglu-
gerð um útlendinga sem tók gildi síð-
asta sumar og veitir m.a. rétt til að
hraða málsmeðferð og fella niður
framfærslu vegna tilhæfulausra um-
sókna. ernayr@mbl.is
Vernd Útlend-
ingastofnun.
 Umskipti frá
sama tíma í fyrra
Talsverð olíumengun er í Grófarlæk í Foss-
vogsdal í Reykjavík, en hann rennur í vestari El-
liðaá. Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur barst til-
kynning um olíumengunina á laugardag og var
slökkviliðið kallað út til að sinna mengunar-
vörnum, samkvæmt frétt á vef Reykjavíkur-
borgar.
Slökkviliðið hefur komið fyrir slöngum til að
reyna að hefta lekann og síum sem eiga að draga
olíuna í sig. Sjáanleg olíubrák er á vatninu eins
og má sjá á meðfylgjandi mynd þar sem olíu-
brákin liggur við hliðina á olíusíunni.
Morgunblaðið/Eggert
Litfögur olíubrák í polli
Olíumengun í Grófarlæk í Fossvogsdal
Þorsteinn Ásgrímsson
thorsteinn@mbl.is
Þriðjungur leigjenda greiðir meira en helming
ráðstöfunartekna sinna í húsaleigu og meira en
helmingur leigjenda segist vera á leigumarkaði af
nauðsyn. Þetta kemur fram í könnun hagdeildar
Íbúðalánasjóðs (ÍLS), sem Una Jónsdóttir, hag-
fræðingur deildarinnar, kynnti á húsnæðisþingi í
gær.
„Fólk á leigumarkaði virðist vera fast þar, gegn
sínum vilja eins og staðan er í dag,“ er haft eftir
Unu í fréttatilkynningu frá ÍLS. Í erindi sínu lýsti
Una áhyggjum af því að úrræði stjórnvalda, sem
eiga að hjálpa fólki að kaupa sér íbúð og komast
þannig af leigumarkaði, gagnist síður tekjulágum
leigjendum.
Hækkanir á fasteignaverði hafa tekið fram úr
aukningu kaupmáttar og öðrum undirliggjandi
stærðum með þeim afleiðingum að fólk sem er að
reyna að komast inn á markaðinn kemst ekki að.
Í erindi sínu á þinginu velti Hermann Jón-
asson, forstjóri ÍLS, upp fjölda spurninga um
húsnæðismarkaðinn, m.a. hvort farið hefði verið
of langt í reglum sem hækka byggingarkostnað.
„Við búum allflest í góðu húsnæði, en höfum við
gengið of langt?“ spurði hann og vísaði til breyt-
inga á byggingarreglugerð árið 2012. Sagði hann
byggingarkostnað hafa hækkað mikið vegna
þessa.
Húsnæðissamkomulagið tilefni til bjartsýni
Þá segir Hermann að setja þurfi aukinn kraft í
uppbyggingu og auka framboð. „Það hefur heldur
betur verið gert af núverandi stjórnvöldum,“ seg-
ir hann og vísar til húsnæðissamkomulagsins um
að ÍLS fjármagni allt að 3.200 leiguíbúðir á við-
ráðanlegu verði á næstu 4-5 árum, en þegar er
búið að veita stofnframlag í 900 þeirra.
Í dag áætlar ÍLS að vanti 5 þúsund íbúðir til að
komast á núllpunkt framboðs og eftirspurnar á
íbúðamarkaði, en til viðbótar þurfi um 3 þúsund
íbúðir á næstu þremur árum vegna fólksfjölg-
unar. Alls geri það um 8 þúsund íbúðir á þremur
árum.
Yfir helmingur leigir af nauðsyn
 Hagfræðingur Íbúðalánasjóðs lýsti áhyggjum á húsnæðisþingi í gær
 Byggingarkostnaður hefur hækkað vegna breytinga á byggingarreglugerð
Morgunblaðið/Hanna
Húsnæðisþing Una Jónsdóttir, hagfræðingur í
hagdeild Íbúðalánasjóðs, á þinginu í gær.
Könnun hagdeildar Íbúðalána-
sjóðs sem kynnt var í gær
sýnir að sífellt stærra hlutfall
Íslendinga er á leigumarkaði,
en 80% leigjenda vilja kaupa
sér íbúð og um 57% leigjenda
segjast vera á leigumarkaði af
nauðsyn. Þriðji hver leigjandi
borgar meira en helming af
ráðstöfunartekjum sínum í
leigu og fáir tekjulágir leigj-
endur geta safnað sér sparifé.
17% heimila á Íslandi í dag
eru á leigumarkaði og eru
ungt fólk, námsmenn og ör-
yrkjar hópar sem eru sér-
staklega líklegir til að leigja
sér húsnæði.
Æ fleiri leigja
KÖNNUN HAGDEILDAR
ÍBÚÐALÁNASJÓÐS