Morgunblaðið - 10.11.2017, Page 22

Morgunblaðið - 10.11.2017, Page 22
22 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2017 Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/ Asíuferð DonaldsTrump Bandaríkja- forseta síðustu daga hefur, líkt og flestar opinberar heim- sóknir valdamesta manns heims, vakið töluverða at- hygli. Markmið Trumps var einkum það að fullvissa bandamenn sína í Asíu um stuðning Bandaríkjastjórnar, auk þess sem hann vildi tryggja sér stuðning Xis Jinping, forseta Kína, í kjarnorkudeilunni við Norð- ur-Kóreu, á sama tíma og fundur forsetanna gaf tæki- færi til að ræða samband Bandaríkjanna og Kína nán- ar. Markmiðið er verðugt. Lít- ið hefur þokast í kjarnorku- deilunni, og þau skref sem stigin hafa verið hafa hvorki dregið úr getu Norður- Kóreumanna til þess að þróa kjarnorkuvopn né knúið þá til þess að ganga til samninga um friðsamlega afvopnun sína. Hugsanlegt er að ítök Kínverja hjá Kim Jong-un hafi verið ofmetin. Engu að síður virðist sem eina leiðin til þess að leysa deiluna án stríðsátaka liggi í gegnum Peking, enda er Norður- Kórea háð Kína um flest í ut- anríkisviðskiptum sínum, þó að Rússar eigi þar einnig sinn hlut og hafi því miður ekki verið mjög hjálplegir að undanförnu. Þá er athyglisvert að sjá hversu mjög bæði Trump og Xi hafa lagt áherslu á gott samband Bandaríkjanna og Kína, sér í lagi þegar haft er í huga það hvað Trump gagn- rýndi ráðamenn þar hart í að- draganda forsetakosning- anna í fyrra. Nú kveður við annan og meiri sáttatón, og hefur Xi goldið líku líkt. Það er þó ekki víst að skjallbandalag forsetanna tveggja muni hjálpa til við að leysa kjarnorkudeiluna við Norður-Kóreu. Trump virð- ist þó hafa fengið Xi til þess að staðfesta það að markmið Kínverja væri sem fyrr það, að Norður-Kóreumenn létu öll kjarnorkuvopn sín af hendi. Xi lagði þó áherslu á, að slíkt yrði ekki gert nema með samningum. En er sú leið fær? Í ávarpi Trumps til suðurkóreska þingsins aðfaranótt miðviku- dags gagnrýndi hann stjórn- arfarið í Norður-Kóreu harð- lega, á sama tíma og hann lýsti því yfir að Bandaríkin væru tilbúin til þess að vísa „veginn að betri framtíð“. Fyrsta skrefið í því ferli yrði þó alltaf að vera algjör kjarnorkuafvopnun Norður-Kóreu, á þann hátt að hægt yrði að staðfesta og sannreyna að geta Pyon- gyang-stjórnarinnar til fram- leiðslu slíkra vopna væri ekki lengur til staðar. Viðbrögðin í Norður- Kóreu, þar sem ríkisfjöl- miðlar sökuðu Trump um að vilja „tendra kveik kjarn- orkustyrjaldar“ með heim- sókn sinni, benda ekki til þess að stjórnvöld þar á bæ séu tilbúin til þess að stíga þau skref til sátta sem Trump þó bauð upp á, enda líta þau vafalaust svo á, að slíkt væri ekkert annað en algjör upp- gjöf fyrir óvinum ríkisins. Hafa má í huga, að kjarn- orkumál Norður-Kóreu og hin grimmdarlega kúgun norður-kóreskra stjórnvalda á þegnum sínum eru í vissum skilningi ekki tvö aðskilin mál, heldur einungis greinar af sama meiði alræðisríkis- ins, sem leitast við að undir- oka sem flesta. Minnsti „ósig- ur“ á alþjóðavettvangi gæti því einfaldlega orðið upphaf- ið að endalokunum fyrir vald- hafana í Pyongyang sem farið hafa svo grimmilega með þjóð sína. Óttinn við þetta er án efa meginástæða þess að Kim Jong-un gengur jafn langt og raun ber vitni í kjarnorku- og eldflaugabrölti sínu. Hann telur að á meðan honum tekst að skekja vopnin og halda uppi baráttu með orðum við önnur ríki, einkum Bandarík- in, þá geti hann haldið völd- um og lifað áfram í vellyst- ingum á meðan landar hans líða sáran skort. En ef Kín- verjar, og að vissu marki einnig Rússar, beita hann hörðum þvingunum, mun þrengja mjög að honum. Þá á hann á hættu að verða velt úr sessi ef hann gefur ekki eftir. Og hann á líka á hættu að velta úr sessi ef barátta orðanna snýst upp í eitthvað enn alvarlegra. Vonandi leys- ist deilan án þess, en komist harðstjórinn áfram upp með að ögra umheiminum gæti það endað með beitingu vopnavalds. Þess vegna er svo mikilvægt að góður ár- angur verði af för Trumps um Asíu. Heimsókn Trumps til Asíu þjónar marg- háttuðum tilgangi} Er „vegurinn að betri framtíð“ fær? Þ ann 31. okt. sl. greindi Hagstofa Ís- lands frá því, að í júlí hefði afla- verðmæti allra íslenskra fiskiskipa verið rúmlega 8,3 milljarðar króna, (8.300.000.000). Hagstofan greindi einnig frá því, að neysluvísitalan hefði hækkað í september um 0,47% en á mannamáli þýðir það, að verðtryggðar skuldir heimilanna hafi hækkað um 8,9 milljarða á einum mánuði. Já, þú lest rétt, lesandi góður, á einum mánuði hækkuðu skuldir heimilanna um 8,9 milljarða króna, (8.900.000.000). Sem sagt, skuldir heim- ilanna í boði verðtryggingarinnar hækkuðu 600 milljónum meira á einum mánuði en sem nem- ur aflaverðmæti alls íslenska fiskiskipaflotans. Tvö af fimm megninstefnumálum Flokks fólksins Afnám verðtryggingar af neyslulánum og húsnæðislið- inn út úr neysluvísitölu voru tvö af fimm meginstefnu- málum Flokks fólksins fyrir nýgengnar alþingiskosn- ingar. Eðlilega sýnist sitt hverjum og þá sérstaklega þeim sem fá greiddar fúlgur fjár fyrir að telja okkur trú um að verðtryggingin þurfi að vera um kyrrt, þeim sömu og vildu telja okkur trú um að við myndum enda á pari við Norður-Kóreu, ja, eða fá viðurnefnið Kúba norð- ursins, ef við samþykktum ekki að greiða Icesave þegj- andi og hljóðalaust. Það hlýtur að vera erfitt fyrir hvern sem er að neita að horfast í augu við mikilvægi þess að taka húsnæð- isliðinn út úr vísitölunni og afnema verð- tryggingu af neytendalánum strax. Hags- munir heimilanna og unga fólksins okkar eru ótvíræðir og engin möguleg afsökun fyrir því að hengja bæði belti og axlabönd á þá sem fara með allt auðmagnið í landinu, fjármálastofnanir sem hafa þurrausið ís- lenskan almenning og svipt þúsundir fjöl- skyldna heimilum sínum. Nei og aftur Nei Er eðlilegt að verðtrygging á húsnæð- islánum heimilanna skili fjármálakerfinu og fjármagnseigendum hærri upphæð en afla- verðmæti alls íslenska fiskiskipaflotans skil- ar þjóðarbúinu? Mitt svar: Nei, að sjálf- sögðu ekki, enda er þetta svo mikið rugl að það nær ekki nokkurri átt. Kjarasamningar framundan Það er von mín, að komandi ríkisstjórn, hver sem hún kann að verða, viðurkenni þá gríðarlegu kjarabót sem felst í afnámi verðtryggingar og húsnæðisliðar út úr vísitölu. Ég tel að það muni liðka verulega til fyrir kom- andi kjarasamningum og koma í veg fyrir þær miklu kjarabótakröfur sem þar verða lagðar fram að öllu óbreyttu. Kjarabætur sem verða settar fram í ljósi ný- legra fordæma Kjararáðs. Inga Sæland Pistill Úrbóta er þörf strax! Höfundur er þingmaður og formaður Flokks fólksins. STOFNAÐ 1913 Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík. Ritstjóri: Davíð Oddsson Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal Ritstjóri og framkvæmdastjóri: Haraldur Johannessen SVIÐSLJÓS Guðmundur Magnússon gudmundur@mbl.is Það bíður nýs ráðherra um-hverfis- og auðlindamálaað taka ákvörðun umnæstu skref varðandi stofnun þjóðgarðs á miðhálendinu. Þetta segir Bergþóra Njála Guð- mundsdóttir, upplýsingafulltrúi ráðuneytisins. Nefnd um forsendur fyrir stofnun miðhálendisþjóðgarðs skilaði umhverfis- og auðlinda- ráðherra lokaskýrslu sinni á þriðju- daginn. Skýrslunni er ætlað að vera grundvöllur fyrir áframhaldandi umræðu og ákvarðanatöku varðandi verndun miðhálendisins. Umræður um þjóðgarð á miðhálendinu hafa staðið yfir um árabil. Í stefnuyfirlýsingu fráfarandi ríkisstjórnar sagði að unnin skyldi sérstök áætlun um vernd miðhá- lendisins, en ekki var þar kveðið upp úr um stofnun þjóðgarðs sér- staklega. Segja má að með skýrsl- unni sé þjóðgarðshugmyndin komin skrefi nær því að verða að veruleika. Í skýrslunni, sem lesa má í heild á vef ráðuneytisins, er að finna heildstætt yfirlit um miðhálendið og náttúru þess, stefnumörkun sem fyrir liggur, verndun, auðlindir, nýt- ingu, innviði og hagsmuni sem þar er að finna. Fjallað er um mismun- andi sviðsmyndir fyrir þjóðgarða á miðhálendinu og frekari verndun innan miðhálendisins. Þá er í skýrsl- unni greining á áskorunum og tæki- færum sem tengjast frekari friðun miðhálendisins. Í skýrslunni er jafnframt farið yfir helstu sjónarmið sem komu fram á fundum umhverfis- og auð- lindaráðuneytisins með sveitar- stjórnum sem eiga land innan miðhálendisins. Rætt er um sér- kenni og fjölbreytni þjóðgarða sem verndarsvæða sem og íslenska lög- gjöf um þá. Loks er fjallað um fjár- mögnun þjóðgarðs og þá umræðu sem átt hefur sér stað um hvernig styrkja megi stofnanir sem fara með umsjón verndarsvæða á landinu öllu. Fjórði þjóðgarðurinn Miðhálendisþjóðgarðurinn yrði fjórði þjóðgarðurinn hér. Fyrir eru þjóðgarðurinn á Þingvöllum, Vatna- jökulsþjóðgarður og þjóðgarðurinn Snæfellsjökull. Sá síðastnefndi var stofnaður á grundvelli heimildar í náttúruverndarlögum en um hina tvo gildir sérstök löggjöf. Ákvæði í náttúruverndarlögum heimilar að friðlýsa megi sem þjóð- garða stór náttúrusvæði sem eru lítt snortin og hafa að geyma sérstætt eða dæmigert lífríki, jarðminjar og/ eða landslag. Einnig skal líta til mikilvægis svæðis í menningarlegu eða sögulegu tilliti þegar tekin er ákvörðun um stofnun þjóðgarðs. Í þjóðgörðum eru bannaðar allar at- hafnir og framkvæmdir sem hafa varanleg áhrif á náttúru svæðisins, nema þær séu nauðsynlegar til að markmið friðlýsingar náist. Frjálsa för fólks samkvæmt almannarétti er aðeins hægt að takmarka á afmörk- uðum svæðum í þjóðgörðum þar sem það er nauðsynlegt til að vernda plöntur, dýr, menningar- minjar eða jarðminjar. Landsvæði þjóðgarða skulu vera í ríkiseign nema sérstakar ástæður mæli með öðru og um það náist samkomulag milli ráðherra og landeigenda. Einstakt á heimsvísu Í umfjöllun um náttúruminjar á hálendinu segir m.a. í skýrslunni: „Sem jarðfræðileg heild er mið- hálendi Íslands einstakt á heims- vísu. Náið samspil elds og íss síð- ustu 2,6 milljónir ára hefur skapað þar heild sem á engan sinn líka á jörðinni.“ Um menningarminjar segir: „Margvíslegar menningar- minjar eru á miðhálendinu. Ekki hefur farið fram heildstæð skráning minjanna af hálfu stjórnvalda. Í skýrslu sem unnin var af hálfu Fornleifastofnunar Íslands árið 1996 var tekið saman yfirlit yfir fornleifar á miðhálendinu út frá skráðum heimildum. Samkvæmt yf- irlitinu eru minjastaðirnir alls 1.193. Helstu flokkar minja eru búskapar- minjar (t.d. býli, sel, gripahús, beit- arhús, kvíar og smiðjur), leitar- mannaminjar (réttir, sæluhús og náttstaðir), samgönguminjar (leiðir, oft varðaðar, ferjustaðir og vöð, kláfferjur og brýr), þjóðsagnastaðir (t.d. huldufólksbústaðir), minjar um útilegumenn og annað (t.d. námur, legstaðir, kuml, orrustustaðir og landamerki).“ Þá segir í skýrslunni að á mið- hálendinu séu þegar nokkur al- þjóðlega viðurkennd mikilvæg nátt- úruverndarsvæði eins og Guðlaugs- tungur, Eyjabakkar, Þjórsárver og Mývatn sem öll eru á svokölluðu Ramsarsvæði. Nú sé unnið að því að tilnefna og fá hluta af Vatnajökuls- þjóðgarði og gosbeltinu viður- kenndan á heimsminjalista UNESCO á grundvelli samspils jök- ulsins og eldsumbrota. Þá sé Torfa- jökulssvæðið, sem umlykur Frið- land að Fjallabaki, á yfirlitsskrá yfir hugsanlegar heimsminjatilnefningar Íslands í framtíðinni. Þegar farið verður að skoða það svæði betur er líklegt að það muni teygja sig norð- ur fyrir Veiðivötn og suður í Mýr- dalsjökul og Eyjafjallajökul. Skrefi nær þjóðgarði á miðhálendinu Kort/Umhverfis- og auðlindaráðuneytið Miðhálendið Afmörkun miðhálendisins miðast við línu dregna á milli heimalanda og afrétta. Þjóðgarðurinn yrði samkvæmt þessu afar víðlendur.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.