Morgunblaðið - 15.01.2018, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. JANÚAR 2018
GRAN CANARIA
23. janúar í 7 nætur
Bir
tm
eð
fyr
irv
ar
au
m
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
rr
étt
til
lei
ðr
étt
ing
aá
slí
ku
.A
th.
að
ve
rð
ge
tur
br
ey
st
án
fyr
irv
ar
a.
Frá kr.
79.995
Sólarferð til
Arnar Þór Ingólfsson
athi@mbl.is
Sveitarfélög landsins, launagreið-
endur sjóðfélaga í Brú lífeyrissjóði,
þurfa að reiða fram um 40 milljarða
króna framlag til sjóðsins til þess að
koma honum í jafnvægi til framtíðar.
Greiðslurnar eru í samræmi við þær
skyldur sem Alþingi samþykkti á
ríki og sveitarfélög þegar lögum um
Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins
var breytt. Ríkið hefur greitt um 20
milljarða til sjóðsins.
Rúmir 27 milljarðar fara í lífeyris-
aukasjóð, sem mun mæta framtíðar-
skuldbindingum vegna lífeyrisauka
þeirra sjóðfélaga sem eiga rétt á
honum. Þá munu níu milljarðar fara í
jafnvægissjóð sem verður ráðstafað
til að koma áfallinni stöðu A-deildar
Brúar í jafnvægi miðað við 31. maí
2017 og rúmir þrír milljarðar fara í
varúðarsjóð, sem ætlað er að styðja
við lífeyrisaukasjóð.
Reykjavíkurborg hefur nú þegar
greitt 14,6 milljarða til Brúar. Þar af
voru 9,8 milljarðar greiddir beint úr
borgarsjóði með handbæru fé frá
rekstri og 4,9 milljarðar voru teknir
að láni.
Hefði mátt berast fyrr
Önnur sveitarfélög fengu reikn-
inginn frá Brú núna í upphafi árs.
Gísli Halldór Halldórsson, bæjar-
stjóri Ísafjarðarbæjar, og Ásta
Björg Pálmadóttir, sveitarstjóri í
Skagafirði, gagnrýna bæði hvað út-
reikningar Brúar bárust seint.
„Við vorum ósátt við, ef ég má
orða það þannig, eða þótti ekki nógu
heppilegt að við höfðum kallað eftir
þessum tölum allt síðastliðið ár en
ekki fengið,“ segir Gísli Halldór.
Reikningur Ísafjarðarbæjar hljóðar
í heild upp á 560 milljónir króna og
170 milljónir bætast við gjöld í
rekstrarreikningi Ísafjarðabæjar
fyrir síðasta ár.
„Það þurrkar að minnsta kosti út
allan rekstrarafgang, en það er ekki
alveg ljóst hvort við endum í halla,“
segir Gísli Halldór.
Ásta Björg segir að 600 milljóna
króna reikningur sem barst sveitar-
félaginu í upphafi árs hafi komið flatt
upp á Skagfirðinga, sem höfðu ekki
„lagst yfir neina útreikninga“. 170
milljónir af þeirri upphæð verða
gjaldfærðar í uppgjöri ársins 2017.
„Ég hlakka ekki eins mikið til þess
að kynna ársreikninginn og ég var
farin að gera,“ segir Ásta og hlær.
Hún segir bagalegt að uppgjörið frá
Brú hafi ekki borist áður en fjár-
hagsáætlunarvinna sveitarfélagsins
fór fram.
„Maður var auðvitað farinn að
bíða svolítið eftir þessu og þegar við
samþykktum okkar fjárhagsáætlun í
desember lá ekkert fyrir,“ segir
Ásta.
Sækja til lánasjóðsins
Skagafjörður, Ísafjörður og fleiri
sveitarfélög sem Morgunblaðið hafði
samband við munu að öllum líkind-
um fá lánað fyrir framlögunum hjá
Lánasjóði sveitarfélaga, þar sem
hagstæð kjör bjóðast. Brú lífeyris-
sjóður býður sveitarfélögum einnig
upp á skuldabréf, sem myndi tryggja
sjóðnum 3,5% ávöxtun.
Það að sveitarfélögin leiti annað
eftir lánum gæti að sögn bæði Gísla
og Ástu leitt til þess að áætlanir Brú-
ar um sjálfbæran rekstur til fram-
tíðar stæðust ekki.
Sveitarfélögin greiða til Brúar
 40 milljarða framlag til Brúar lífeyrissjóðs  Sveitarstjórar gagnrýna hvað tölur bárust seint
 Þurrkar upp rekstrarafgang sveitarfélaga fyrir árið 2017  Ódýr lán sótt til Lánasjóðs sveitarfélaga
Morgunblaðið/Eggert
Breytingar Unnið hefur verið að
jöfnun lífeyrisréttinda landsmanna
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Áhrif eldgossins í Holuhrauni haust-
ið 2014 á eðlis- og efnafræðilega eig-
inleika umhverfisins voru mikil og
meiri en talið hefur verið. Þetta seg-
ir í kynningu á nýju riti vísinda-
manna sem ber yfirskriftina Áhrif
Holuhraunsgossins á umhverfi og
heilsu. Þar fjalla sérfræðingar á
ólíkum fagsviðum um mögulegt um-
hverfisálag vegna eldgosa og gera
grein fyrir helstu niðurstöðum
rannsókna þar sem reynt var að
meta áhrif eldgossins í Holuhrauni á
umhverfi og heilsu.
Vísindamenn segja að gas frá
gosinu í Holuhrauni hafi haft mæl-
anleg áhrif á umhverfi þótt gosið
hefði verið inni á reginfjöllum að
vetri til og fjarri mannabústöðum.
Það hafi raunar ráðið því hve mikið
af eldfjallagasinu breyttist í brenni-
steinssýru yfir landinu. Margir
þættir hafi því samverkandi ráðið
því að neikvæð áhrif eldfjallagassins
á umhverfi og heilsu manna hafi
ekki orðið meiri og verri en raunin
varð.
Meðal þeirra rannsóknarefna sem
sagt er frá í ritinu eru áhrif gossins
á heilsufar fólks. Var litið til þess að
brennisteinsgastegundir mældust í
byggð um einni viku eftir að gosið
hófst og var styrkur þeirra þá yfir
heilsuverndarmörkum. Getur
brennisteinsdíoxíð haft áhrif á önd-
unarfæri og lýst sér sem asmi, hósti
og erting í augum. Til þess að kanna
áhrifin vegna þessa var vísindafólki
og lögreglumönnum boðið í heilsu-
farsskoðun fyrir og eftir för sína á
vettvang – svo samanburður fengist.
Af þeim sautján sem mættu til
frekari skoðunar eftir Holu-
hraunsför greindi um helmingur frá
ertingu í augum og nefi og þriðj-
ungur var með kvef. Þegar komið
var til baka gengu einkennin oftast
til baka. Ekki mældust marktækar
breytingar á lungnastarfsemi eða
öndun.
Niðurstöður leiddu i ljós að á
svæðum þar sem aukinn styrkur
brennisteinsdíoxíðs mældist sóttu
fleiri en áður til lækna. Þó varð ekki
marktæk aukning á greiningum
sem rekja mætti til áhrifa frá eld-
gosinu. Þá varð marktæk aukning í
sölu astmalyfja þá daga sem brenni-
steinsdíoxíð mældist yfir loft-
gæðamörkum, þá einkum á höf-
uðborgarsvæðinu. „Ekki er hægt að
útiloka merkjanleg áhrif brenni-
steinsdíoxíðs á heilsu almennings,
segir í ritinu – en almennt sagt hafi
öll heilsutengd áhrif eldgossins
gengið fljótt til baka.
Mikil áhrif á umhverfið
 Holuhraunsgos metið  Gas varð sýra  Fólk hélt heilsu
Brennisteinsdíoxíð Gas frá eldgosinu dreifist yfir landið og eins og græni flöturinn sýnir komu áhrifin meðal ann-
ars fram víðast hvar á Norðurlandi, í uppsveitum á Suðurlandi og á Ströndum, í Dalasýslu og á Snæfellsnesinu.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Holuhraun Gasið streymdi frá gíg.
„Auðvitað hefðum við kosið að
fá þetta á 3,5% skuldabréfum
en við gátum það ekki,“ segir
Gerður Guðjónsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Brúar. Lágir vext-
ir þýði að sveitarfélögin eigi
kost á hagstæðari lánum. Var-
úðarsjóður muni koma í veg fyr-
ir að það bitni á réttindum sjóð-
félaga ef halli verður á sjóðnum.
Þá segir Gerður að öll sveitar-
félög hafi getað fengið áætlaðar
tölur uppgefnar fyrir fjárhags-
áætlunargerð, en viðurkennir að
vinnan við uppgjörið hafi verið
tveimur mánuðum á eftir áætl-
un sjóðsins.
Allir gátu
fengið tölur
BRÚ LÍFEYRISSJÓÐUR
„Við höfum séð nokkur tilvik hér á
landi og það er flókið að rekja svindl-
ið,“ segir í umfjöllun á Facebooksíðu
lögreglunnar um svokallað ástar-
svindl. Varar lögregla við þessari
tegund glæpa sem eigi sér langa
sögu en með tilkomu samfélagsmiðla
hafi aðgengi svindlara að öðru fólki
stóraukist.
„Það er líka mjög auðvelt að villa á
sér heimildir, virðulegi bandaríski
hermaðurinn eða myndarlega konan
sem þú heldur að þú sért að tala við
er mögulega hópur af svindlurum
sem eru tilbúnir að ljúga hverju sem
er til að fá fólk til að trúa að það eigi í
samskiptum við raunverulegt fólk.
Þegar svindlararnir hafa unnið
traust brotaþola þá biðja þeir um
greiða,“ segir í þessari umfjöllun en
svindlararnir reyna jafnan að svíkja
fé út úr saklausu fólki. Þessi tegund
glæpa þykir sérstaklega ljót enda sé
markvisst unnið að því að misnota
traust og vonir þolendanna. Lög-
regla hvetur fólk til að fara varlega í
samskiptum við aðra á samfélags-
miðlum. Varast beri vinabeiðnir frá
ókunnugum, ekki skal deila við-
kvæmum upplýsingum með neinum
sem fólk þekkir ekki, ekki taka við
fjárhagslegum skuldbindingum eða
senda peninga til einhvers. Ef fólk er
í vafa skal það hafa samband við lög-
reglu.
Vara við ástar-
svindli á netinu
 Reyna að svíkja fé af saklausu fólki
Falsað Þessi fölsuðu skilríki voru
sýnd íslenskum manni.