Morgunblaðið - 27.02.2018, Side 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. FEBRÚAR 2018
Reykjavík Vegfarandi í Kirkjustræti lét hvorki rokið né rigninguna á sig fá.
Eggert
Sæl þið þrjú. Við
hjón í Fossatúni í Borg-
arfirði höfum nú í tvö
ár leitað eftir því innan
stjórnsýslunnar að fá
umræðu og leiðrétt-
ingu á lögum sem Sig-
urður Ingi lagði fyrir
Alþingi og þið, Katrín
og Bjarni samþykktuð.
Afleiðingu þess að við
unnum mál gegn veiði-
félagi okkar. Okkur mætir sniðganga
og þöggun. Hér skrifum við ykkur
opið bréf og allt sem við förum fram
á er að eiga málefnalegt samtal.
Við keyptum jörðina Fossatún í
Borgarfirði árið 2001 og urðum þar
með skyldufélagar í Veiðifélagi
Grímsár og Tunguár. Hófum rekstur
á ferðaþjónustufyrirtæki okkar árið
2005. Skömmu áður ákvað stjórn
veiðifélagsins að leigja veiðihús sitt
út þannig að það væri sveitahótel ut-
an laxveiðitímans. Okkur ábúendum
í Fossatúni þótti sérkennilegt að
þurfa vegna skylduaðildar að standa
í samkeppni við okkur sjálf og verða
fyrir fjárhagslegum skaða vegna
svartrar atvinnustarfsemi, sem
stunduð var í skjóli veiðifélagsins.
Við aðhyllumst samkeppni en hún
skal vera á sama grunni
fyrir alla þá sem keppa.
Að lokum ákváðum við
að láta reyna á fyrir
dómstólum hvort veiði-
félaginu væri heimilt að
leigja veiðihúsið út til
hótel- og veitinga-
starfsemi utan veiði-
tíma. Hinn 13. mars
2014 lá niðurstaða
Hæstaréttar fyrir og
hún var okkur í hag.
Landssamband
veiðifélaga hafði að-
komu að málinu og skömmu eftir nið-
urstöðu Hæstaréttar gekk formaður
þess á fund Sigurðar Inga, þáverandi
sjávarútvegs- og landbúnaðarráð-
herra og fullyrti að niðurstaðan væri
röng. Sigurður Ingi fól formanninum
að vinna lagabreytingu sem miðaði
að því að heimila hinum dæmda að
stunda þá starfsemi sem Hæstirétt-
ur hafði meinað. Hvorki var leitað
annarra sjónarmiða en þeirra sem
formaður Landssambands veiði-
félaga hélt fram, né gagna aflað eða
samráðs við óháða eða andstæða að-
ila til að ganga úr skugga um hvort
raunveruleg þörf væri á lagabreyt-
ingu.
Hinn 16. febrúar 2015, eða tæpu
ári eftir að dómur Hæstaréttar féll,
lagði Sigurður Ingi fram frumvarp
um breytingu á lax- og silungs-
veiðilögunum og sagði þá m.a.:
„Unnin hefur verið álitsgerð um
eðli, réttarstöðu og heimildir veiði-
félaga fyrir Landssamband veiði-
félaga af Stefáni Má Stefánssyni,
prófessor við lagadeild Háskóla Ís-
lands og Eyvindi G. Gunnarssyni,
dósent við lagadeild Háskóla Ís-
lands.“
Þið, Katrín og Bjarni, hélduð
kannski að umrædd álitsgerð hefði
verið gerð í tengslum við lagabreyt-
inguna? Hið rétta er að álitsgerðin
var greidd af og unnin fyrir Lands-
samband veiðifélaga tæpum fimm
árum fyrr og var aðalgagn Veiði-
félags Grímsár og Tunguár í mála-
ferlum okkar. Það hlýtur að vera
óeðlilegt í lýðræðisríki að fulltrúa
dæmds hagsmunaaðila sé falið að
stýra lagagerð til ógildingar ný-
gengnum dómi en útiloka sjónarmið
þess sem vann málið. Álitsgerðinni
var hafnað af Hæstarétti og því er
órökrétt og allt að því galið að gera
niðurstöðu hennar að lögum.
Til viðbótar sagði Sigurður Ingi:
„Forsendur dómsins voru byggðar á
því m.a. að réttarstaða veiðifélaga
væri ekki skýrð með skýrum hætti í
lögum nr. 61/2006 hvað varðar með-
ferð og ráðstöfun eigna veiðifélags
[…]“
Trúðuð þið líka þessari rakalausu
fullyrðingu? Varla, ef þið hefðuð
kynnt ykkur dóm Hæstaréttar. Þar
er kveðið á um að eignarrétturinn til-
heyri aðildarfélögum í hlutfalli við
arðskrá en ekki félaginu sjálfu. Einn-
ig að samþykki allra aðildarfélaga
þurfi ef félagið fer út fyrir lögbundið
hlutverk sitt. Ekki verður séð að
lagasetningin hnekki þessu. Til við-
bótar virðist augljóst að lagabreyt-
ingin gengur í berhögg við ákvæði fé-
lagafrelsis 74. greinar stjórnar-
skrárinnar og forsendur skyldu-
aðildar. Eða teljið þið að hægt sé að
skylda fólk til að vera í félagi sem
hefur það að markmiði að standa í
eignaumsýslu og hámarka arðsemi
félagsmanna? Hlýtur þátttaka í slíku
félagi ekki að vera valkvæð?
Eftir að hafa staðið í fjögurra ára
málarekstri með tilheyrandi kostn-
aði og leiðindum, horft, ásamt lög-
manni okkar Sigríði Rut Júlíus-
dóttur, á nágrannaerjur vaxa og
verða að flóknu máli og sjá fjölskip-
aðan dóm Hæstaréttar samþykkja
rök okkar, vorum við reynslunni rík-
ari. Af hverju, Sigurður Ingi, útilok-
aðir þú sjónarmið og þekkingu okkar
við vinnu lagagerðarinnar í ráðu-
neyti þínu þegar þú varst í raun að
undirbúa lög til höfuðs okkur ábú-
endum í Fossatúni?
Og af hverju samþykktuð þið,
Katrín og Bjarni, þessi illa ígrund-
uðu lög 30. júní 2015. Réð sannfær-
ing ykkar því eða meðvirkni? Þver-
pólitísk samstaða = óábyrg afstaða!
Ein af forsendunum var að laga-
breytingin myndi ekki hafa áhrif á
ríkissjóð. Það er einfaldlega rangt og
þú sem fjármálaráðherra þá, Bjarni,
hefðir betur kannað það. Önnur for-
senda var að lagasetningin hefði að-
eins áhrif á veiðifélög. Það er firra.
Spyrjið Samtök ferðaþjónustunnar!
Við hjón höfum og liðið fyrir þetta
fjárhagslega og félagslega.
Í nafni upplýsingar, gegnsæis og
réttlætis höfum við sett upp heima-
síðu www.sveitasaga.com þar sem
sagan er sögð og farið ofan í fyrir-
liggjandi gögn. Þar afhjúpast að
kerfisræði, þjónkun og þekkingar-
skortur réð ferðinni í stjórnsýslunni
og við lagasetninguna. Hvað er til
ráða ef Alþingi setur ólög?
Eftir Steinar Berg
Ísleifsson » Álitsgerðinni var
hafnað af Hæsta-
rétti og því er órökrétt
og allt að því galið að
gera niðurstöðu hennar
að lögum.
Steinar Berg Ísleifsson
Höfundur er ferðaþjónustubóndi.
Opið bréf til Katrínar Jakobsdóttur, Bjarna
Benediktssonar og Sigurðar Inga Jóhannssonar
Kjaraviðræður eru samningar
um lífskjör fólks og um jákvæða
þróun samfélagsins. Og sú þróun
hefur verið gríðarlega hagstæð á
undanförnum árum. Kaupmáttur
hefur aukist á tíma gildandi samn-
inga frá apríl 2015 um 20% og um
25% hjá þeim lægst launuðu. Það
er Evrópu- og Íslandsmet.
Uppsöfnuð kaupmáttaraukning
heimila er án allra fordæma og
margföld á við það sem mælist í
nálægum ríkjum. Samfara miklum
uppgangi í íslensku hagkerfi hefur
gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins
vaxið ár frá ári. Frá
árinu 2014 er upp-
safnaður viðskipta-
afgangur um 520
milljarðar króna. Út-
flutningstekjurnar
samsvara um helm-
ingi allrar verðmæta-
sköpunar í hagkerf-
inu. Íslensk heimili,
fyrirtæki og hið op-
inbera hafa nýtt upp-
sveifluna til að greiða
niður skuldir og eru
Íslendingar nú orðnir
hreinir lánveitendur
til útlanda. Hrein er-
lend skuldastaða þjóðarbúsins er
loksins orðin jákvæð. Þetta er
undraverður árangur, ekki síst
þegar horft er til þess að fyrir ör-
fáum árum glímdi Ísland við al-
varlegan skuldavanda.
Fjórar vísbendingar um
kólnun í íslensku hagkerfi
Þó að enn sé þokkalegur gangur
á hagkerfinu má greina nokkur
merki þess að tekið sé að hægja á.
Fyrsta vísbending er vaxandi
atvinnuleysi. Þrátt fyrir nokkurn
hagvöxt vex atvinnuleysi hægt og
bítandi. Atvinnuleysi var 4% í jan-
úar síðastliðnum og fjölgaði at-
vinnulausum um 1.600 manns milli
mánaða, árstíðarleiðrétt. Atvinnu-
leysi jókst um 29% frá marsmán-
uði 2017.
Önnur vísbending er minnkandi
spenna í efnahagslíf-
inu. Seðlabankinn
gerir ráð fyrir að
framleiðsluspenna
hafi náð hámarki á
árinu 2016 og fari
minnkandi á næstu
árum. Gerir hann nú
ráð fyrir að spennan
minnki hraðar en í
fyrri spám.
Þriðja vísbending
er í ferðaþjónustu.
Ferðamönnum fjölgar
mun hægar en áður.
Í janúar á þessu ári
fjölgaði ferðamönnum um 8,5%
milli ára en á sama tíma í fyrra
fjölgaði þeim um 75%, eða níu
sinnum meira. Þá dregur hratt úr
útgjöldum ferðamanna. Vissulega
er óraunhæft að ætla að ferða-
þjónustan vaxi stöðugt um tugi
prósenta á ári en viðsnúningurinn
er hraðari en búist var við.
Fjórða vísbending er í fréttum
úr atvinnulífinu. Nær daglega
birtast fréttir af íslenskum fyrir-
tækjum sem finna fyrir versnandi
samkeppnisstöðu við útlönd. Það
sem helst veldur fyrirtækjunum
áhyggjum er hátt gengi krón-
unnar og íþyngjandi launakostn-
aður. Skyldi engan undra. Raun-
gengi íslenskra launa, þ.e.
hlutfallslegur kaupmáttur þeirra í
erlendri mynt samanborið við laun
í öðrum ríkjum, hefur rokið upp á
síðustu árum og hefur aldrei verið
sterkara. Þó Íslendingar njóti
mikils kaupmáttar krónunnar er-
lendis og með lágu verði innfluttra
vara er hin hliðin á teningnum
dekkri. Íslensk framleiðsla og
þjónusta hefur verðlagt sig út af
vissum mörkuðum og sú þróun
heldur áfram að óbreyttu. Það er
sama hvort litið er til sjávar-
útvegs, iðnaðar, verslunar eða
ferðaþjónustu. Innan allra at-
vinnugreina á innlendum markaði
berast merki um þverrandi sam-
keppnishæfni gagnvart erlendri
samkeppni. Það væri vanhugsað
að leiða þessi viðvörunarmerki hjá
sér.
Hagkerfið er að breyta um takt.
Takturinn hægist og upp er runn-
ið ár hagræðingar í íslensku at-
vinnulífi. Efnahagslegar upp-
sveiflur taka alltaf enda og
spurningin er einungis hversu
hörð lendingin verður.
Kjarasamningar snúast
um lífskjör fólks
Eftir Halldór Benjamín
Þorbergsson
» Þó að enn sé þokka-
legur gangur á hag-
kerfinu má greina nokk-
ur merki þess að tekið
sé að hægja á.
Halldór Benjamín
Þorbergsson
Höfundur er framkvæmdastjóri Sam-
taka atvinnulífsins.
Atvinnuleysi, árstíðarleiðrétt leitni
Jan. 2011 til jan. 2018 skv. vinnumarkaðsrannsókn Hagstofunnar
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
+29%
mars
2017
til ja
n. 20
18