Morgunblaðið - Sunnudagur - 11.03.2018, Blaðsíða 12

VIÐTAL
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11.3. 2018
B
laðamaður hefur alltaf vitað að Val-
gerður Guðnadóttir ætti óvenju-
lega sögu, án þess að hafa ná-
kvæmlega á hreinu hver
söguþráðurinn er.
Á unglingsárum varð hún fyrst á vegi mín-
um, sem vinkona vinkonu, litla Ísland eins og
það gerist, og við höfum verið góðar kunn-
ingjakonur síðan. Án þess að á neinn gleði-
gjafa Íslands sé hallað þá myndi undirrituð
velja Völu í úrtak ef það þyrfti að hópa saman
hlýju og gefandi fólki og senda það í einhverja
sérstaka för út að knúsa heiminn.
Ef einhverjum svelgist á þessum lýsingum á
Völu þá er þetta bara svona, spyrjið hvern sem
er sem hefur komist í kynni við Völu. Fólk hef-
ur alla tíð, hvar sem hún kemur, sótt í hana,
hún segist líka hafa fæðst glöð og kát og það
hefur fleytt henni áfram í gegnum ýmsar þær
fjörur sem verða á vegi okkar í lífinu.
En hvað hafði ég heyrt? Ég þekki vel til fólks
sem bjó á Langholtsveginum þegar hún var að
alast þar upp og gat aflað mér frekari upplýs-
inga áður en við hittumst. Þetta var samheldin
stór fjölskylda, gestkvæmt heimili, „afskaplega
gott fólk“ eins og einn íbúi orðaði það, þar sem
Vala ólst upp við fremur kröpp kjör efnahags-
lega en andleg fátækt var víðs fjarri. Foreldrar
hennar voru orðin vel fullorðin þegar hún kom í
heiminn, yngst sjö systkina, en þau voru kölluð
„Gáfuðu systkinin á Langholtsveginum.“ Það
er einhver ævintýralegur blær yfir öllu saman.
Vala er búin að undirbúa sig fyrir viðtalið,
mjög fagmannlegur viðmælandi sem hefur að-
eins punktað niður. Vala sjálf er vel skrifandi
og hún viðurkennir að hún gangi með draum í
maganum um að skrifa bók.
En þessi saga núna, hún ætlar að deila henni
með lesendum enda segist hún sjálf alltaf vera
þakklát þegar fólk vilji deila sínum sögum með
henni. Hún er forvitin um fólk og ég þarf að
stoppa hana af áður en hún breytir þessu við-
tali í spjall Völu Guðna við Júlíu Margréti. „En
svo skulum við bara reyna að segja söguna án
þess að þetta verði nokkurn tímann „aumingja
ég“,“ segir Vala. „Það er svo innilega lítið ég,“
bætir hún við.
Ég lít yfir punktana hennar, lít svo á hana –
Mamma þín er alls
staðar í öllu, hún er enn
nærri þótt það séu 10
ár síðan hún lést. Hún
hefur greinilega verið
þér afar hjartfólgin?
„Mamma er alls stað-
ar, það er satt og sterk-
ur áhrifavaldur í mínu
lífi. Ég hef séð það síð-
ar hvað það skiptir
miklu máli að vera al-
inn upp við ástríki, þegar maður fer í gegnum
alls konar í lífinu, og eiga góðar minningar.“
Andlegt ríkidæmi
Þegar Vala fæddist 1976 átti hún að heita
Gabríella og vera kölluð Capri, eftir súkku-
laðinu. Faðir hennar og systur þvertóku fyrir
að mamma hennar fengi að koma þessari hug-
mynd í framkvæmd. Þá var móðir hennar, hin
hálfnorska Kristín Sigmundsdóttir, að vestan í
hina ættina, 44 ára gömul og faðir hennar,
Guðni Baldur Ingimundarson, að vestan,
fimmtugur. Íslenskar konur áttu börn mun
yngri á þessum árum svo þá þótti þetta spes –
eða eins og elstu systur hennar sögðu sem eru
fæddar upp úr 1950: „Eruð þið enn að þessu?!“
og voru miður sín. Kristín móðir hennar eign-
aðist því sjö börn frá 1953-1976 en eitt barna
sinna missti hún nokkurra daga gamalt vegna
mistaka ljósmóður.
„Ég upplifði allt annan tíma og aðstæður hjá
fjölskyldunni en til dæmis elstu systur mínar.
Þegar þær alast upp er pabbi á fullu í vinnu,
brjálað að gera en þegar ég fæðist er hann frem-
ur illa farinn til líkamlegrar heilsu eftir bílslys
og heilablóðfall. Mamma
vann með heimilinu við
ræstingar en pabbi var
orðinn það illa farinn að
þegar ég var um 10 ára
þurfti hann alveg að hætta
að vinna, orðinn öryrki. En
alltaf sagði hann þegar
hann var spurður hvernig
honum liði: „Mér líður vel“.
Æðrulausari manni hef ég
aldrei kynnst.
Það var því minni peningur á heimilinu en
þó meiri festa í umhverfinu, foreldrarnir höfðu
meiri tíma fyrir okkur börnin sem yngri vorum
og mér var vel sinnt.
Því þótt það væru mikil blankheit var aldrei
þessi andlega fátækt, það voru alltaf fullar hill-
ur af bókum, mikið talað við okkur og okkur
sagt að við gætum allt.
Mamma var með sínar þrár, hún ætlaði alltaf
að verða eitthvað allt annað en húsmóðir en fest-
ist í því hlutverki. Henni var ofarlega í huga að
ég myndi fylgja mínum draumum eftir og teng-
ingin milli okkar var svo sterk því hún var mús-
íkmanneskjan, söng og spilaði á gítar, enn mús-
íkalskari en ég og hefði getað náð mjög langt
hefði hún fengið tækifæri. Hún þekkti allar óp-
erurnar og gat víst sungið allar þessar aríur.“
Létu sig dreyma um Mallorca
og gosbrunn
Smá mynd af foreldrum Völu úr fortíðinni,
löngu áður en hún kom til sögunnar:
Kristín, lítill krakki í Grjótaþorpinu hlustar
á óperur í útvarpinu, með ákaflega fagra rödd.
Fjögurra ára ferðast hún til ömmu sinnar og
afa í Haugasundi í Noregi en týnist á hafn-
arbakkanum. Hún finnst svo syngjandi á palli
þar sem fólk kastar til hennar aurum. Verður
að ungri konu með fallegt svart hár, í fínum
kjólum með slæðu og heldur upp á Yul Bryn-
ner.
Guðni, elst upp í sveitinni í Önundarfirði.
Fimleikastjarna og langar að verða flugvirki,
faðir hans þverneitar og vill að sonurinn fari í
húsasmíði og þá var sá draumur búinn. Það
breytist í einhverja þvermóðsku, Guðni fer
aldrei til útlanda, ekki einu sinni til Vest-
mannaeyja. Sólbrúnn töffari á nýjum kagga,
með uppbrettar ermar og sígarettu í kjaftinum
kynnist hann Kristínu á balli í gegnum systur
sína og verður yfir sig ástfanginn af henni.
Þakklátur fyrir að hún heldur upp á Yul Bryn-
ner því sjálfur er hann sköllóttur frá tvítugs-
aldri.
Mamma þín, þarna fjögurra ára, hreif fólk
með sér en þú varst sjálf ekki nema eins og
hálfs þegar fólk tók eftir hæfileikum þínum?
„Já, mér skilst að ég hafi verið í strætó með
Kristínu systur og söng þar svo vel og með svo
hreinum tón að kona nokkur hafi snúið sér við í
forundran og spurt hvað barnið væri gamalt.“
„Þau bæði, mamma og pabbi, höfðu
þann eiginlega að vera jákvæð og
húmorinn sem var svo ríkjandi fleytti
öllum langt. Þetta er alltaf spurning
um hvort glasið er hálffullt eða hálf-
tómt.“ segir Vala Guðnadóttir.
Morgunblaðið/Eggert
Bý að dýrmætri reynslu
Vala Guðnadóttir þekkir vel hvernig lífið er ekki alltaf slétt og fellt. Á æskuheimili hennar bjó fjölskyldan við krappari kjör en
margir en Vala ólst upp við gott andlegt atlæti og var fínasta stelpan í hverfinu í fötum af flóamörkuðum. Það nýtist henni í
listinni að hafa séð margar hliðar lífsins en foreldrar hennar misstu bæði heilsuna þegar hún var ung.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
’Við bróðir minn sváfuminni í herbergi hjámömmu og pabba, og ég alvegþangað til að ég var 13 ára.
Ég var í neðri koju og bróðir
minn í efri koju og við töl-
uðum um hvað við myndum
gera ef við eignuðumst pening.