Fréttablaðið - 17.08.2018, Blaðsíða 22

Útgefandi: 365 miðlar Veffang: frettabladid.isÁbyrgðarmaður: Elmar Hallgríms Hallgrímsson Sölumaður auglýsinga: Atli Bergmann, atlib@frettabladid.is, s. 512 5457
Ég fékk byssu í fermingargjöf. Það var frekar óvenjulegt og kom mér vissulega á óvart
en ég varð glaður og á hana enn.
Þetta var 222-riffill, sem var aðal-
veiðigræjan til gæsaveiða þá, og
ég á hann enn. Þessa dagana er ég
að gera hann upp í annað sinn,
eða öllu heldur átján ára sonur
minn sem er að dunda sér við
að koma rifflinum góða í stand,“
segir Jóhann Vilhjálmsson, betur
þekktur sem Jói byssusmiður á
Dalbraut 1.
Jói segir menn hafa byrjað að
skjóta af byssum miklu fyrr á árum
áður, einkum stráka sem voru í
sveit.
„Ég var ekki nema ellefu ára
þegar ég byrjaði að skjóta máv. Þá
var ég í sveit í Breiðarfjarðareyjum
á sumrin þar sem var æðarvarp
og svartbakur hafði tekið yfir
eyjuna. Því þurfti að grisja stofninn
og þótti eðlilegt að strákarnir í
sveitinni skytu af byssunum líka,“
segir Jói um liðna tíð.
Veiða ekki sama og drepa
Jói hefur kennt á veiðinámskeið-
um Umhverfisstofnunar frá upp-
hafi, eða í heilan aldarfjórðung.
„Í dag fá flestir skotveiðiáhuga
á milli tvítugs og þrítugs. Það þarf
mikið til að fá byssuleyfi; meðal
annars hreint sakavottorð og tvo
meðmælendur. Því labbar enginn
inn í búð á Íslandi í dag til að
kaupa sér byssu,“ upplýsir Jói.
Í samhengi við háværa gagnrýni
á almenna byssueign Bandaríkja-
manna segir Jói allt annan hugs-
unarhátt ríkja gagnvart byssueign
á Íslandi.
„Við kaupum ekki byssur til
að verja okkur, eins og tíðkast
vestra, heldur notum skotvopn
sem áhöld til veiða. Víst leynast
svo alltaf skemmd epli innan um,
en því miður lítið við því að gera.
Á hverju ári fara nokkur hundruð
manns á skotnámskeið hérlendis
og þaðan útskrifast góður hópur
veiðimanna sem flestir fara eftir
settum lögum,“ segir Jói.
Árvisst veiðileyfi og veiðikort
þurfi svo til að mega halda til skot-
veiða hér á landi.
„Menn þurfa einnig að sækja
veiðikortanámskeið til að læra að
þekkja dýrin og fuglana. Ég legg
áherslu á það í kennslunni að
ganga vel um náttúruna og dýra-
ríkið, og að veiða sé ekki það sama
og að drepa. Að drepa á ekkert
skylt við veiðiskap, en við veiðar
er mikilvægt að taka ekki of mikið,
veiða á réttum tíma og fara að
lögum.“
Smíðar byssur og hnífa
Byssur og veiði áttu snemma hug
Jóa sem lærði rennismíði og vél-
smíði með byssusmíði í huga.
„Ég fór til Gunnars í Goðaborg,
sem var þekktur byssusmiður á
sínum tíma, en ekki reyndist unnt
að læra byssusmíðina hér heima.
Það var því ekki fyrr en fjölmörg-
um árum seinna að ég fór utan til
Belgíu og nam þar byssusmíði í
fjögur ár. Þá nýttist renni- og vél-
smíðin mér vel,“ segir Jói sem er
eini Íslendingurinn sem hefur lært
byssusmíði til fullnustu frá viður-
kenndum skóla.
„Byssurnar smíða ég eftir evr-
ópskri sérsmíðahefð, með hnotu-
skefti, djúpum bláma og Mauser-
lásum,“ útskýrir Jói sem er með
umboð fyrir Mauser á Íslandi.
Hann situr nú við smíðar stórra
riffla fyrir reynda aðila sem stunda
veiðar í útlöndum.
„Í náminu fór ég líka að smíða
hnífa og gerðist meðlimur í Félagi
belgískra hnífasmiða. Því fer
ég enn oft utan til að taka þátt í
sýningum með þeim og næst nú í
haust,“ segir Jói sem nýtur þess að
hanna fallega vasahnífa og veiði-
hnífa.
„Árið 2007 hannaði ég sérstakan
hníf sem ég kalla íslenska veiði-
hnífinn og notið hefur mikillar
hylli meðal veiðimanna. Í blöðin
nota ég vandað stál frá Svíþjóð og
hreindýrshorn í skaftið, helst horn
sem fallið hafa af dýrum í fjöll-
unum, því þau eru best. Þá eru þau
laus við blóð og orðin náttúrulega
hvít en stundum taka þau á sig
mosalit eða rauðan lit og engin tvö
horn eru eins. Hreindýrshorn er
níðsterkt og skemmtilegt efni. Það
er ákaflega fagurt ásýndar og ein-
stakt, náttúrulegt form hornanna
ræður bognu lagi hnífanna,“ segir
Jói sem var valinn handverks-
maður ársins 2012 á Handverks-
hátíðinni á Hrafnagili.
Skógarveiðar í Póllandi
Í áranna rás hefur Jói stundað
bæði stangveiði og skotveiði en á
síðustu árum hefur hann einbeitt
sér að skotveiðinni.
„Ég hef alltaf veitt mikið en
þegar menn fara að eldast verða
þeir ekki eins æstir og áður að fara
í veiði. Menn þurfa enda að vera
mjög vel á sig komnir til að fara til
rjúpna- og hreindýraveiða þar sem
ganga þarf tugi kílómetra á dag,
vera jafnvel marga daga á fjöllum
og koma felldum dýrum til byggða
við erfiðar aðstæður,“ segir Jói
sem undanfarin tuttugu ár hefur
notið þess mjög að fara með hóp
íslenskra veiðimanna til veiða í
Póllandi.
„Þar erum við í fjóra til fimm
daga við skógarveiði. Mest er um
rauðhirti, dádýr og villisvín en líka
þvottabirni og refi. Þetta er ákaf-
lega skemmtileg veiði og frábær
stemning meðal veiðimanna. Mikil
spenna er í veiðinni sem flokkast
undir rekstrarveiði og menn þurfa
að vera vel á verði þegar dýrin
nálgast því ómögulegt er að átta
sig á hvaðan og hvert þau koma. Þá
verða menn líka að vera snöggir að
skjóta fríhendis og átta sig á hvort
skjóta megi dýrið því ekki má
skjóta hvaða dýr sem er í villtum
skóginum. Þetta er því ekki auð-
velt, en á hverjum degi eru nokkrir
rekstrar, allt frá klukkan fimm
á morgnana til sex á kvöldin,“
útskýrir Jói fullur tilhlökkunar, en
löngu er orðið fullt í veiðiferðina
til Póllands í nóvember.
„Mér finnst óskaplega gaman að
fara utan til veiða og kynnast ólíkri
veiðimenningu hvers lands fyrir
sig. Pólverjar bera mikla virðingu
fyrir skógardýrunum þótt þeir
þurfi að halda stofnum í skefjum.
Þar er góð veiðistjórnun og verðið
viðráðanlegt. Góðir veiðimenn
vilja ekki útrýma dýrategundum
og í Póllandi eru dýrin talin
og stofnstærð haldið í skefjum
með ákveðnum kvóta. Þetta er
„trophy“-veiði fyrir veiðimennina
en veiðiklúbburinn á kvótann og
selur dýrin á markaði. Menn hafa
þó tekið með sér væna bita heim,
aðallega dádýr og rauðhirti, enda
gómsæt villibráð,“ segir Jói sem
hefur ferðast víða um heim til að
veiða, meðal annars til Grænlands,
Kanada, Ungverjalands, Rússlands
og Afríku, þar sem hann hefur gætt
sér á ljúffengum antílópum og
sebrahestum.
Veiðieðlið blundar í öllum
Mánudaginn 20. ágúst hefst gæsa-
veiðitímabilið hér á landi en Jói
segir menn nú byrja seinna en
áður.
„Tuttugasti ágúst hefur alltaf
verið heilagur dagur í veiði-
mennskunni en tíðarfarið hefur
nú sitt að segja og sú staðreynd að
mikið er um ungfugl fram í sept-
ember þegar veiði hefst af meiri
þunga,“ segir Jói um tímabilið
fram undan en íslenskum fuglum
er gefinn friður á varptíma og við
uppeldi unga sinna frá vori fram á
haust.
„Fyrst má skjóta gæs, síðan önd
og svo fara með á svartfugl sem er
afar skemmtilegt og lostætur afli.
Mitt uppáhald í skotveiðinni eru
þó hreindýr og ekkert sem toppar
þann herramannsmat,“ segir Jói
sem ætlar austur til veiða með
átján ára syni sínum í haust.
„Hann hefur byssubakteríuna
frá föður sínum, en það er engin
spurning að veiðieðlið blundar í
okkur öllum. Sá sem fer alltaf eftir
kjötinu í Krónuna, eða er ekki
alinn upp við veiðiskap, kveikir
kannski ekki á veiðieðli sínu en
kjötið í frystinum verður vitanlega
ekki til í Krónunni. En ég segi að
þótt veiðieðlið sé innbyggt í mann-
inn eru sem betur fer ekki allir að
veiða,“ segir Jói sem mundar byss-
urnar líka í skotfimi og hefur keppt
í greininni um árabil.
„Ég hef ekki tölu á því hversu
margar byssur ég á en ég hef yndi
af rifflum og fallegum tvíhleypum
sem eru fyrir veiðar af stuttu færi.
Ég er líka mikill áhugamaður um
gamla bíla og formaður Íslenska
Cadillac-klúbbsins sem verður
með árlega sýningu sína fyrir utan
Hörpu á Menningarnótt.“
Sjá nánar á joibyssusmidur.com og
icelandicknives.com
Þórdís Lilja
Gunnarsdóttir
thordisg@frettabladid.is
Jói smíðar einstaklega sterka og fallega hnífa úr sænsku gæðastáli og íslenskum hreindýrshornum. Þeir eru einkar vinsælir í veiði. MYNDIR/SIGTRYGGUR ARI
Jói lærði rennismíði og vélsmíði áður en hann nam byssusmíði í Belgíu.
Sá sem fer alltaf
eftir kjötinu í
Krónuna kveikir kannski
ekki á veiðieðli sínu en
kjötið í frystinum verður
vitanlega ekki til í Krón-
unni. En ég segi að þótt
veiðieðlið sé innbyggt í
manninn eru sem betur
fer ekki allir að veiða.
Framhald af forsíðu ➛
2 KYNNINGARBLAÐ 1 7 . ÁG Ú S T 2 0 1 8 F Ö S T U DAG U RhAUSTVeIÐI
1
7
-0
8
-2
0
1
8

0
4
:3
9
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
0
9
8
-C
2
C
0
2
0
9
8
-C
1
8
4
2
0
9
8
-C
0
4
8
2
0
9
8
-B
F
0
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
4
8
s
_
1
6
_
8
_
2
0
1
8
C
M
Y
K