Fréttablaðið - 07.09.2018, Síða 20

Þórdís Lilja
Gunnarsdóttir
thordisg@frettabladid.is
Við segjum gjarnan að bókasafnið sé þriðji griða-staðurinn í lífi hvers manns;
á eftir heimili, vinnu og skóla. Þar
eflum við félagsleg tengsl, kynn-
umst fólki, bætum þekkingu okkar
og slökum á; jafnvel með góða bók
í hengirúmi, en þó þarf ekki endi-
lega að kíkja í bækur á bókasöfn-
um. Þar má bara vera; á öruggum
stað í vellíðan, ró og næði,“ segir
Kristjana Mjöll Jónsdóttir Hjörvar,
upplýsinga- og bókasafnsfræðing-
ur á Landsbókasafni Íslands.
Hún segir liðna tíð að gestir
bókasafna þurfi að hvísla.
„Einu söfnin sem enn krefjast
þagnar eru háskólabókasöfnin,
en þó eru aðeins tvær og hálf
hæð af fimm á Landsbókasafninu
þegjandi. Hvísl heyrir því sögunni
til á almenningsbókasöfnum
landsins og sjálfri finnst mér
ekkert skemmtilegra en að fara
með börnin á mitt bókasafn, sem
er Gerðuberg í Efra-Breiðholti,
því þar geta þau prílað á púðum,
skrafað saman, prentað á þrí-
víddarprentara, leikið sér, grúskað
í bókum, skapað og föndrað á
meðan ég glugga í bækur eða blöð.
Það er einstaklega lifandi bókaafn
og enginn rykfallinn bókavörður á
bak við borð,“ segir Kristjana bros-
mild um uppáhaldsbókasafnið sitt.
Ekki bara geymsla fyrir
bækur
Bókasafnsdagurinn er nú haldinn í
sjöunda sinn en hann tengist Degi
læsis, 8. september.
„Með Bókasafnsdeginum
vekjum við athygli á mikilvægi
bókasafna og hlutverki þeirra í
samfélaginu. Þau eru ekki lengur
bara geymsla fyrir bækur heldur
gegna margþættu hlutverki,“ segir
Kristjana um bókasöfnin sem eru
sívinsæl og hafa verið dugleg að
halda mikilvægi sínu með því að
koma til móts við nýja tíma.
„Hlutverk bókasafnanna er
að breytast. Auk hefðbundinna
bóka er þar ýmsa afþreyingu að
finna, bæði í hljóði og mynd, og
þar eru haldin námskeið, veitt
aðstoð við heimalærdóminn og
Fab Lab-tilraunastofa. Þá þjóna
bókasöfnin lýðræðislegu hlutverki,
eins og fyrir hælisleitendur sem
þar komast í tölvur til að senda
tölvupóst, fá fréttir af fjölskyldu
sinni og heimalandinu, og fara á
Facebook,“ segir Kristjana og bætir
við að bókasafnið sé einnig dýr-
mætt á tímum falskra frétta. „Þá er
bókasafnið mikilvægur staður til
að sannreyna heimildir og kenna
okkur að þekkja hvað sé áreiðan-
legt, satt, rétt og rangt.“
Á okkar tímum, þegar læsi
íslenskra barna og unglinga er ekki
nógu gott, séu bókasöfn einnig
þýðingarmikil.
„En það er líka mikilvægt fyrir
foreldra og forráðamenn að taka
sér bækur í hönd, lesa þær að þeim
sjáandi og vera börnum sínum
fyrirmynd í lestri og menningu
bókmennta.“
Lestur er bestur fyrir vísindin
Þema Bókasafnsdagsins í ár er
tileinkað vísindum og slagorð
dagsins: Lestur er bestur – fyrir
vísindin.
„Slagorðið byrjar alltaf á „Lestur
er bestur“ og síðan er niðurlagið
þematengt. Með þemanu í ár vilj-
um við vekja athygli á mikilvægi
bókasafna í tengslum við vísinda-
rannsóknir og störf, fræðimennsku
og lærdóm,“ útskýrir Kristjana.
Hún segir að bókasöfn verði
alltaf hluti af samfélagi manna.
„Hlutverk safnanna breytist
og tímarnir með. Þau gera öllum
þjóðfélagsstigum kleift að lesa
bækur á ódýran hátt því ekki hafa
allir tök á því að kaupa sér bækur
eins og þeir gjarnan vildu. Á bóka-
söfnunum er frábært úrval bóka á
erlendum tungumálum, til dæmis
barnabækur á pólsku, taílensku,
rússnesku, dönsku, ensku og í raun
hvaða tungumáli sem hugsast
getur, og það eru bækur sem ekki
fást í bókabúðum landsins en
gegna mikilvægu menningarhlut-
verki fyrir útlendinga og þeirra
börn. Þá er Bókasafn móðurmáls
einstakt safn sem allt er unnið í
sjálfboðastarfi og safnar bókum á
sem flestum tungumálum svo hér
sé til bókasafn fyrir fólk að utan
sem hér hefur sest að.“
Gefins gullmolar
Kristjana bendir á nýtt rafbókasafn
sem Íslendingar eignuðust í fyrra
og almenningssöfnin eru hluti af.
„Rafbókasafnið er frábær kostur
fyrir þá sem eiga bágt með að fara
á bókasafn í dagsins önn. Þá geta
þeir farið inn á rafboksafn.is og
valið úr þúsundum titla, íslenskum
og erlendum, til að njóta í næði
heima og án þess að fara úr húsi.“
Þó jafnist fátt á við það að gefa
sér stund á bókasafni. „Á bóksafni
bíður gesta notalegt andrúms-
loft og hlýjar móttökur. Engar
kröfur, ekkert áreiti og enginn
sem ætlast til neins af manni. Það
skiptir nefnilega miklu að hafa
slíkt athvarf og alls ekki allir sem
það eiga heima hjá sér. Hér er
öllum hleypt inn, burtséð frá stétt
eða stöðu, og við störfum eftir því
leiðarljósi að engum sé mismunað
og allir séu jafn hjartanlega vel-
komnir.“
Mikið verður um skemmtilega
viðburði á bókasöfnum landsins í
tilefni Bókasafnsdagsins í dag.
„Á Landsbókasafninu, sem
fagnar 200 ára afmæli í ár, verður
boðið upp á veglegt bókagjafa-
borð þar sem fjölmargir gullmolar
leynast. Borðið hefur verið mjög
vinsælt undanfarin ár og er á sinn
hátt umhverfisvænt því það stuðlar
að því að bækur fari ekki til spillis,“
útskýrir Kristjana.
Á bóksafni Garðabæjar verða
vöfflur og vísindi, og hægt verður
að kíkja í smásjá í Bókasafni Kópa-
vogs. Þá verður vísindaverkefnum
af ýmsu tagi gert hátt undir höfði
á Bókasafni Patreksfjarðar, svo fátt
sé upptalið.
Á vefsíðunni bokasafn.is er hægt
er að finna upplýsingar um bóka-
söfn landsins og fara inn á vefsíður
þeirra til að sjá viðburði, sem og á
Facebook til að sjá hvaða viðburðir
verða í boði í dag.
Þarf ekki að hvísla lengur
Bókasafnsdagurinn er haldinn hátíðlegur um land allt í dag með heillandi viðburðum. Kristjana
Mjöll J. Hjörvar segir bókasöfn griðastað þar sem gestir mæti hlýju, frið og ró í lifandi umhverfi.
Kristjana Mjöll J. Hjörvar er upplýsinga- og bókasafnsfræðingur á Landsbóka-
safni Íslands þar sem þagað er á tveimur og hálfri hæð. MYND/SIGTRYGGUR ARI
Nú þarf ekki lengur að hvísla á bókasöfnum og þar er hægt að eiga ljúfar stundir við leik, grúsk og lestur. Það gildir jafnt um börn og fullorðna.
Skeifunni 8 • 108 Reykjavík • Sími: 517 6460 • www.belladonna.is
Verslunin Belladonna
Stærðir 38-58
NÝJAR VÖRUR
Í HVERRI VIKU
Holtasmára 1
201 Kópavogur
(Hjartaverndarhúsið)
Sími 571 5464
Stærðir 38-52
ALLTAF EITTHVAÐ NÝTT
OG SPENNANDI
4 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 7 . S E p T E M B E R 2 0 1 8 F Ö S T U DAG U R
0
7
-0
9
-2
0
1
8

0
4
:3
0
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
0
C
2
-7
F
8
0
2
0
C
2
-7
E
4
4
2
0
C
2
-7
D
0
8
2
0
C
2
-7
B
C
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
0
4
8
s
_
6
_
9
_
2
0
1
8
C
M
Y
K