Læknablaðið - 01.10.2017, Qupperneq 41

LÆKNAblaðið 2017/103 441
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
Margt hefur komið út úr þessu sam-
starfi. Við John Danesh, ásamt fleirum,
birtum meðal annars tímamótagrein í
New England Journal of Medicine árið 2004
um þátt bólgu í greiningu hjartasjúkdóma
(„C-reactive protein and other circulating
markters of inflammation in the prediction of
coronary heart disease“).
Til þess að sem mest verði úr þeim
miklu gögnum sem við höfum safnað
verða menn að kunna leiða saman hesta
sína.“
Mikilvægt hlutverk heilsugæslunnar
Hvert er stefnt í starfi Hjartaverndar nú?
,,Margt er framundan og forgangsverkefn-
in mörg. En ég ætla að nefna eitt þeirra,
sem ég tel leika lykilhlutverk í forvörnum
og að nálgast fólk með undirliggjandi
áhættuþætti hjartasjúkdóma. Það er að
vinna með heilsugæslunni í frekara sam-
starfi í þeim efnum. Leyfi hefur fengist
til að stíga næstu skrefin í því ferli og við
höfum góða reynslu af því að vinna með
heilsugæslunni í fyrri verkefnum.
Út úr gögnum Reykjavíkurrannsóknar-
innar var þróaður ítarlegur áhættu-
þáttareiknir sem var gerður aðgengilegur
á netinu árið 2007. Hann hefur æ síðan
mátt finna á vef Hjartaverndar, hjarta.is.
Með honum er hægt að reikna út líkurnar
á því að fá kransæðasjúkdóm á næstu tíu
árum. Hann virkar vel til að finna þá sem
eru í mestri áhættu en langflest áfallanna
gerast í þeim sem hafa miðlungs eða lága
áhættu enda mikill meirihluti einstak-
linga í þeim hóp. Áföllin eru ekki bara
hjartaáfall heldur einnig allar afleiðingar
æðasjúkdóms eins og heilaáfall sem og
aðgerðir vegna æðakölkunar eins og
hjáveituaðgerðir og æðaútvíkkanir. Í dag
eru tugþúsundir einstaklinga lifandi með
afleiðingar æðasjúkdóms sem fræðilega
séð eru fyrirbyggjanlegar. Greinilega þörf
á nálgun sem finnur þá sem við missum
af.
Til að finna leiðir, var á vegum Hjarta-
verndar hrundið af stað áhættuþátta-
könnun sem stóð frá árinu 2006 til 2011.
Hún fól meðal annars í sér ómskoðun á
hálsslagæðum og náði til um sjö þúsund
einstaklinga. Út frá niðurstöðum þessarar
rannsóknar var útbúin ný reiknivél sem
reiknar líkur á æðakölkun í einstaklingum
með miðlungs eða lága áhættu.
Fyrir þá sem eru í mikilli áhættu
svínvirkar hefðbundni áhættuþáttareikn-
irinn. Það sem við þurfum að gera er að
reyna að ná til þeirra sem eru með lága
eða miðlungsáhættu, því þeir geta verið
með undirliggjandi sjúkdóma sem eru
að þróast, án þess að auðvelt sé að greina
þá. Þetta er fólkið sem fær klapp á bakið
þegar það skoðar áhættuþætti sína og tel-
ur sig öruggt. En þetta fólk getur engu að
síður fengið áfall skyndilega og undirliggj-
andi sjúkdómur getur verið að þróast.“
Uppfærði áhættuþáttareiknirinn var
unninn í nánu samráði við heilsugæsluna.
,,Það er og hefur alltaf verið trú Hjarta-
verndar að forvarnirnar ætti að efla á
frumstigi. Við höfum verið að finna fólk
með vísbendingar um æðakölkun í háls-
slagæðum með skönnun. En ef maður
skoðar áhættuþættina þá er þar oftast
ekkert áþreifanlegt að finna. Við höfum
skoðað aftur umtalsverðan hóp þeirra
sem tóku þátt í Áhættu þáttakönnuninni,
eða 2500 einstaklinga. Þar getum við séð
„Við þurfum alltaf að hafa allar klær úti til að ná ár-
angri. Þess vegna er mikilvægt að forgangsraða eftir
bestu getu. Ég hef sérstakan áhuga á að efla ákveðna
tegund rannsókna á hjartasjúkdómum sem miða að því
að öðlast betri skilning á ógreindum vísbendingum um
undirliggjandi sjúkdóma,“ segir Vilmundur Guðnason
forstöðulæknir Hjartaverndar.