Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.06.2018, Blaðsíða 31

allir aðrir hvort gildandi stjórnarskrá sé vanvirt eða
ekki.
Loksins strekkingur
Der Spiegel segir í vikunni að Merkel kanslari Þýska-
lands hafi nú vindinn í fangið. Það er ekki ofsagt hjá
vikuritinu. Þetta tímarit hefur jafnan haft horn í síðu
Kristilegra demókrata. Þannig lagði það Helmut Kohl
kanslara í einelti, sem leiddi til þess að kanslarinn virti
ritið ekki viðlits árum saman. Sagði hann vinum sín-
um, bæði í gamni og alvöru, að sá tími hefði verið einn
sá notalegasti á sinni starfsævi.
Stjórnmálamenn, og þá einkum þeir sem lengi eru
áhrifamestir í sínu landi, eiga að fagna vindi í fangið.
Lognið er ljúft. En standi það lengi á himni stjórn-
mála, þá vantar eitthvað. Það gustar frekar um menn
sem láta til sín taka en um hina sem svigna við golu-
þyt. „Ég elska þig stormur“ sagði okkar besti maður.
En Merkel kanslari elskar ekki storm. Lognmollan er
hennar veður. Í slíku veðri er hún stórmenni. Í ríki
dverganna er meðalmaðurinn risi, rétt eins og sá ein-
eygði ræður för í landi blindra.
Snilld Merkel hefur einkum falist í að slá á deilur
með því að drepa þeim á dreif eða, þegar mikið þarf að
hafa við, að leggja fram lausnir sem eru fremur moð
en meining og því ákjósanleg útgönguleið fyrir meðal-
menni að fela sig og afstöðuleysi sitt.
Tekur í
Það hefur verið lítið um raunveruleg átakamál í
Þýskalandi. Allir á einu máli um málefni ESB, svo
minnir helst á einsflokksríki. Þegar flokkur kom fram
og með í fyrstu um 4% fylgi og vildi spyrja spurninga
voru allir aðrir flokkar sammála um að þar færi flokk-
ur öfga sem ekki mætti tala við! Það er ekkert skrítið
við það að 4% þjóðar skuli hafa aðrar skoðanir á ESB-
málum en hinar „réttu“. Sýndi ekki skoðanakönnun
nýlega að enn tryðu fleiri en 4% þjóðar því að jörðin
væri flöt?
Það hlýtur þó að vera vafasamara en að ESB, sem
haldið hefur niðri kaupmætti og uppi næstum 50 pró-
senta atvinnuleysi ungs fólks um langa hríð, flokkist
ekki endilega sem 11. boðorð Móses og því leyfilegt að
ræða það án þess að vera bannfærður og úthýst.
Svo rík samkennd um þennan rétttrúnað er furðu-
leg. Ef eitthvert ríki ætti að forðast rétttrúnað um-
fram önnur, hvaða ríki gæti það verið?
Sami grautur en í tveimur skálum
Margur kjósandi átti orðið erfitt með að sjá hver væri
munurinn á sjónarmiðum Merkel og sósíaldemókrata.
Farið var með sömu rulluna í öllum málum, frá ESB-
málum til ríkisfjármála, innflytjendamálum til um-
hverfismála og meira og minna allra hinna málaflokk-
anna. Það má vera að kratar hafi hvíslað á einum kosn-
ingafundi að til álita kæmi að hækka laun einhverra
um eina evru á öld, en gæta þó varúðar í hvívetna.
Merkel myndi ekki hafa andmælt þessari bylting-
arkennu hugmynd en óánægjuvipran verið túlkuð svo
að hún hefði alltaf talið að taka bæri þrjár aldir í þetta
stóra stökk. En kratar voru þá búnir að segja þetta og
þurftu ekki að gera það aftur og því eitthvað fyrir
kjósendur til að vera mátulega svefnlitlir yfir.
Eftir að kratarnir hrundu í síðustu kosningum og
jafnvel meira en Merkel komst rannsóknarstofnun
þeirra að því að vandræði krata væru að Merkel hefði
fært sig svo langt til vinstri að enginn sæi mun á þess-
um flokkum lengur. Og loks var kjósendum frúarinnar
einnig nóg boðið sem og systurflokki hennar í Bæjara-
landi, CSU. En þar verða fylkiskosningar í haust.
Staðan
Nú er svo komið að nýja aflið, AfD, sem allir aðrir
flokkar létu eins og væri óværa sem mannskemmandi
væri að bjóða góðan daginn, er tekið að ógna stöðu
CSU á heimaslóð. Slíkt hefði áður verið óhugsandi. Nú
er Horst Seehofer, leiðtogi CSU í Bæjaralandi, orðinn
innanríkisráðherra Þýskalands og vill aukna hörku í
málefnum innflytjenda. Er hann þar á líku róli og hinn
ungi kanslari Austurríkis og nýja ríkisstjórnin í Róm,
Búdapest, Prag og hvert sem litið er.
Frú Merkel setti undir sig höfuðið og reyndi að
verja flótamannastefnuna sem við hana er kennd og
hefur sett allt á annan endann í ESB.
Ætlaði hún sér að vinna þennan slag á stífni og
þrjósku og nokkrum aðvörunarviprum í andliti sem
hafa dugað henni til þessa.
En þessir þættir eru ekki lengur taldir merki um
stjórnvisku heldur fremur um úr sér gengin smáfýlu-
köst.
Hættan
Það fer ekki fram hjá neinum að ný stjórnarkreppa í
Þýskalandi er ekki fráleitasta spáin. Jafnvel kratarnir
eru farnir að óttast að stefna Merkel geti gert út af við
þá. Nýlegar kannanir sýndu krata með 17 prósenta
fylgi og AfD með 16, og er sá munur vel innan
skekkjumarka.
Enn eitt morð hælisleitenda frá Írak á unglings-
stúlku ýtti undir öldu óróleika, sem og nýlegur eitur-
efnafundur á heimili flóttamanns frá Túnis.
Svikkur. En of seint?
Nú herma fréttir að loks sé kominn svikkur á Merkel
kanslara. Hún útiloki ekki lengur að gera þurfi rót-
tækar breytingar á stefnunni í innflytjendamálum. Á
mannamáli þýðir það að éta ofan í sig sína frægustu
ákvörðun eða missa ríkisstjórnina ella fyrir borð og
lenda í kosningum með „ófyrirsjáanlegum“ afleið-
ingum. Það er þó ekki allt ófyrirsjáanlegt í þeim efn-
um. Fyrirsjáanlegt er að stjórnarflokkarnir koma þá
til með að bíða afhroð og að dagar Merkel sem flokks-
leiðtoga eru taldir. Merkel hefur tapað trausti og upp
hefur blossað hatrammur klofningur á milli CDU og
systurflokksins CSU. Systurflokkurinn lýtur nú for-
ystu Seehofers innanríkisráðherra, leiðtoga Bæjara-
lands, sem vill kúvenda stefnu Merkel. Stefnu sem
mótuð var í taugaveiklunarkenndu fljótræði og án
skoðunar á hugsanlegum afleiðingum.
Merkel bað í vikulokin innanríkisráðherra sinn um
14 daga frest til að geta átt samráðsfund við forystu-
menn annarra ESB-landa um hugsanlegar breyt-
ingar. Seehofer hafnaði þeirri beiðni!
Slík svör hefur kanslarinn ekki fengið áður frá því að
hún klifraði upp í kanslarastólinn. Þetta segir margt
um laskaða pólitíska stöðu þess sem sagður var eiga
lokaorðið um flest sem gerðist í Evrópu.
Sumarið hafið og dagur að kveldi
kominn þar og hér
Þótt Dagur slái því ekki föstu, sem þegar er orðið, þá
breytir það ekki því, að gærDagur „stjórnar“ nú borg-
inni í krafti þeirra sem minnst þekkja til og eru stoltir
af því. Þeir tala allir eins og enginn sé morgunDag-
urinn og það er óneitanlega dálítið til í því.
Uppnámið í Evrópusambandinu er rétt að byrja og
breytir engu um það, hvort pólitískir blindingjar slá
því föstu, eins og vant er, að ástandið þar hafi sjaldan
verið betra.
Fjárhagur borgarinnar er í rúst og er mikil ráðgáta
hvernig í ósköpunum var hægt að koma honum þang-
að svona hratt. Fjölskyldubíllinn er ofsóttur af þeim
sem síst skyldu. Í kosningum var foreldrum lofað að
börnum yrði sópað inn á leikskóla í haust, þótt borg-
arstjórinn viðreisti hafi breitt yfir að það vanti 200
leikskólakennara í borginni. Það breytir engu hvort
óábyrgur stjórnandi borgar slái hinu eða þessu föstu
og ekki öðru, ef dæmin sanna að lítt er að marka það
sem hann segir.
Hann á sögu, því miður.
Hún segir allt.
Því má slá föstu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
17.6. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31