Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.08.2018, Blaðsíða 26

Sumarið er ekki annasamur tímihjá líkamsræktarstöðvum enþað breytist á haustin þegar
fólk flykkist á ný inn á stöðvarnar
eftir sumarfrí. Ekki ósvipað því sem
gerist í janúar þegar metnaðurinn
vaknar úr dvala eftir jólafríið.
Hefur hvatningarleysi reynst
ýmsum þrándur í götu á leið til heil-
brigðara lífernis, en vegna þess hafa
spekingar víða um heim varpað fram
þeirri spurningu: hvað hvetur fólk til
að hreyfa sig?
Hvað hvetur þig áfram?
Æfingartilhvati (e. exercise motiva-
tion) er víða rannsakaður. Einn
fremsti rannsakandi æfing-
artilhvata er hreyfingafræðing-
urinn Philip M. Wilson. Samkvæmt
rannsóknum Wilsons er innri til-
hvötun kjörin til að skapa langvar-
andi æfingarvana. Innri tilhvötun
er skilgreind í Orðbanka íslenskrar
málstöðvar sem „hvatning, þar sem
náið samband er milli verknaðar og
markmiðsins með honum, t.d. þegar
verk er unnið fremur af áhuga á
starfinu sjálfu en vegna verka-
launa“. Það er að segja að besti til-
hvatinn sé einlægur áhugi á æfing-
unni sjálfri frekar en fylgifiskum
hennar, svo sem þyngdartapi eða
stæltum magavöðvum.
Þó er hægara sagt en gert að
þróa með sér einlægan áhuga á
kviðæfingum eða hlaupabretta-
hlaupum. Þegar innri tilhvötun er
ekki til staðar, samkvæmt rann-
sóknum Wilson, er það að æfa sig
vegna þess að þú veist að það er
gott fyrir þig, eða vegna þess að þú
vilt vera manneskja sem æfir sig,
betri hvatning heldur en að æfa sig
vegna þess að þér liði illa með sjálf-
an þig ef þú gerðir það ekki, eða
vegna ótta um að engum muni finn-
ast þú aðlaðandi.
Tilgangur mikilvægur
Rithöfundurinn Dan Pink, sem
skrifað hefur ítarlega um hvata, tel-
ur þrjá hluti hvetja okkur áfram í því
sem við tökum okkur fyrir hendur,
meðal annars hreyfingu. Sá fyrsti er
sjálfstjórn, eða eiginleikinn að geta
gert eitthvað sem við höfum áhuga á
að gera, en rétt eins og í hverju öðru
er auðveldara að halda sig við efnið
þegar maður hefur áhuga á því.
Annar hluturinn er leikni, eða til-
finningin að þú sért að verða betri í
því sem þú gerir. Sama hvort um sé
að ræða liðleika, styrk, úthald eða
aðra hæfni hjálpar það mikið til að
hvetja mann áfram.
Þriðji hluturinn, að sögn Pink, er
tilgangur, eða viljinn til að gera eitt-
hvað mikilvægt.
Eiga þessir þrír hlutir við hvatn-
ingu til æfinga, en einnig við hvatn-
ingu almennt.
Hópurinn hjálpar
Félagsskapur er einnig áhrifarík
hvatning til æfinga, en mikið hefur
verið skrifað á heilsubloggum um
áhrif félagsskapar á æfingarhvata.
Rannsóknir benda til þess að auð-
veldara sé að rífa sig upp og mæta á
æfingu ef það er gert í hóp, þar sem
félagar halda hver öðrum ábyrgum
fyrir því að mæta. Betri æfing gæti
einnig náðst ef æft er í hóp þar sem
fólk hvetur hvert annað áfram.
Vinsældir hlaupahópa, Crossfit og
hóp-yoga eru dæmi um að fólk leiti í
auknum mæli í hreyfingu sem er í
eðli sínu félagsleg.
Félagsskapur getur verið
afar áhrifarík hvatning.
Getty Images/iStockphoto
Að sporna við hvatningarleysi
Erfitt getur verið að koma sér í form, sérstaklega ef hvatning er af skornum skammti.
En hver er besta hvatningin til að mæta á æfingu og hreyfa sig?
Pétur Magnússon petur@mbl.is
Besta hvatningin er að hafa gaman af því sem maður gerir.
26 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.8. 2018
Að eiga gæludýr getur bætt heilsu þína til
muna, samkvæmt grein frá læknaskóla
Harvard í Bandaríkjunum. Gæludýr veitir
þér félagsskap og fyllir þig væntumþykju.
En líklega hjálpar dýrið þér líka að lifa leng-
ur. Samkvæmt rannsókn sem gerð var af
American Heart Association (AHA) eru
þeir sem eiga gæludýr í minni hættu en
aðrir að fá hjartasjúkdóma og lifa því leng-
ur, og á það sérstaklega við um hundaeig-
endur. Þeir ganga mun meira en aðrir og í
einni rannsókn sem gerð var á 5.200 full-
orðnum kom í ljós að þeir sem áttu hund
voru 54% líklegri til að hreyfa sig en þeir
sem ekki áttu hund. Aukin hreyfing stuðlar
að lægri blóðþrýstingi og lægra kólesteróli.
Að eiga dýr minnkar einnig streitu og
kemur í veg fyrir einmanaleika. Þannig get-
ur gæludýrið þitt verið gott fyrir bæði and-
lega og líkamlega heilsu.
GÆLUDÝR OG HOLLUSTA
Hundar lengja lífið
Að eiga gæludýr getur bætt andlega og lík-
amlega heilsu til muna.
Thinkstock
Flest okkar vita að mikið salt í mat er óhollt en oft er
það þannig að ósaltaður matur er hálf bragðlaus. En
hægt er að finna leiðir til þess að minnka saltneyslu
með því að velja betur í matarkörfuna. Á vefsíðunni
heilsanokkar.is eru góðar upplýsingar um hvaða
áhrif salt hefur á okkur og hvernig á að forðast mikla
saltneyslu. Stærstur hluti salts í fæðu kemur úr til-
búnum unnum matvælum, eins og unnum kjötvör-
um, brauði, ostum, pakkasúpum, tilbúnum réttum,
skyndibitum og kartöfluflögum. Auðvitað getur oft
verið erfitt að átta sig á saltmagni í vörum eins og
osti, brauði, kexi, morgunkorni og sætindum. Til að
minnka neyslu á salti er gott að hafa í huga að velja
lítið unnin matvæli, takmarka söltun matsins og
reyna að velja skráargatsvörur.
Of mikil saltneysla getur valdið háum blóðþrýst-
ingi og bjúgsöfnun og getur á endanum valdið
skemmdum í æðaþelinu. Ekki er ráðlagt að fullorðnir
fái meira en 6 grömm af salti á dag og börn á aldr-
inum 2-9 ára ekki meira en 3-4 grömm.
Gott er að hafa í huga að salta matinn
lítið og kaupa ferskar matvörur.
Thinkstock
SALT ÓHOLLT HEILSUNNI
Gott að spara saltið
HEILSA Gott er að gera eins og kisur gera og teygja almennilega úr sér! Byrj-aðu daginn á nokkrum góðum teygjum. Það kemur blóðrásinni og
meltingunni af stað og hjálpar til ef þú ert með bakverki.
Gerðu eins og kisa