Safnablaðið Kvistur - 01.09.2017, Síða 28

Hverjar hafa helstu
áskoranimar verið í starfi
á þessu þrjátíu ára tímabili?
Pær eru margar. Kannski er sú stærsta
að gerast núna. Henni veldur ótrygg
staða í húsnæðismálum, eins og fyrst
þegar ég kom til safnsins. Þá blasti
húsnæðisleysi við mér og reyndist stór
áskorun. Það var freistandi að pakka
aftur niður og fara suður þegar ég
áttaði mig á að mér var eklci ætlaður
annar vinnuvettvangur en gamli torf-
bærinn í Glaumbæ og kompa í skúr
sem stóð í horni safnlóðarinnar. Þegar
ég kom til Byggðasafns Skagíirðinga
í ágúst 1987 var semsagt „svarti
skúrinn", sem svo var lcallaður, eina
húsið þar sem hægt var að setjast inn
í. Slcúrinn var hægt að hita upp með
litlum rafmagnsofni. í honum voru
salerni fyrir safngesti og kompan,
fyrir skóflur, sláttuorf, striga og lasna
og bilaða safngripi. Fyrsta áslcorunin
fólst sem sagt í aðstöðuleysi en svo
lcomu til skjalanna gömul hús sem
álcveðið var að varðveita og voru tekin
í gagnið, fyrst Áshúsið árið 1995 og
svo Gilsstofan árið 1997. Fyrsta verlc
mitt var semsagt að finna geymslu.
Leigður var kjallari á dvalarheimili
aldraðra á Sauðarlcrólci árið 1988. Þar
gat ég haft aðstöðu að vetrinum en
slcrifstofan var í raun þar sem ég átti
heima hverju sinni. Ég sagði stundum
í gamni að hún væri í bílnum. Þá var
ég elclci í fullu starfi yfir veturinn
heldur vann við lcennslu þann tíma
og hafði ágæta aðstöðu á lcennarastof-
unni. Þegar ég tók við 100% starfi árið
1991 fór ég að gera lcröfur um að-
stöðu, allavega stól, en enn þann dag
í dag nota ég skrifborð sem afi minn
átti og hefur fylgt mér við mín störf
frá því ég lcom norður árið 1987.
Ýmsar áslcoranir hafa lcomið upp í
safnastarfinu sem erfitt hefur verið að
bregðast við, s.s. þegar einlcasafn sem
hafði verið í sambýli við byggðasafnið
í nolckur ár flutti úr héraði og ósáttir
gefendur safnmuna sem töldu sig
hafa gefið heimamönnum muni, gáfu
sig fram og töldu sig svikna þegar
munir frá þeim hurfu á braut. Á þessu
ári blasir við safninu ein stærsta
áskorunin sem ég hef staðið frammi
fyrir og helgast af því að safnið missti
Minjahúsið, rannsólcna- og varð-
veisluhúsnæðið sitt þann 15. febrúar
síðastliðinn þegar húsnæðið var selt í
slciptum fyrir gömul hús við Aðalgötu
21a-b. Hús þau sem fyrirhugað var
að lcæmu í staðinn voru eklci tilbúin
fyrir safnið. Fyrir velvilja nýs eiganda
Minjahússins hefur safnið leyfi til að
vera þar þangað til að flutt verður í
hentugt húsnæði. Eftir hálfsársleit
að bráðabirgðageymsluhúsnæði var
álcveðið að lcaupa nýtt húsnæði fýrir
varðveisluhluta safnsins en önnur
starfsemi verður flutt í húsin á Aðal-
götu 21a-b. þegar þau verða tilbúin.
Óvíst er hvenær það verður þar sem
viðgerðarþörf þess húsnæðis er milcil
og fjárfrek og óvíst hversu áhugasam-
ir menn verða um þau eftir næstu
kosningar. Það að þeklcja elclci í hvers
lconar húsnæði safnið fer í hálft ár og
þurfa að palclca öllum safnmunum úr
geymslum niður á sama tíma hefur
sannarlega telcið á.
Hvernig getur svona lagað gerst?
Svona getur gerst þegar álcvörðun
er telcin án þess að gefa sér tíma til
að vega og meta lcosti og galla slílcr-
ar álcvörðunar með starfsmönnum
safns. Ég veit elclci hvort þetta á að
lcoma fram 1 Kvisti en mér var satt að
segja nóg boðið og það munaði hárs-
breiddinni að ég segði upp en fannst
að þá hefði ég slcilið samstarfsfóllcið
eftir í miklum vanda og safnmunina
í fulllcomnu óöryggi. Kannslci var það
hrolcafullt. Mér fannst að ég yrði að
lcoma málum í örugga höfn. Það er
satt að segja óþægileg tilfinning sem
fýlgir því að vera í hlutverki erfiða
ljásins í þúfunni. Ég hef staðið eins
og grimmur hani á haug sem er alls
ekki álcjósanleg staða, hvorki fyrir
mig né safnið. Ég hef þurft að beita
fyrir mig aðferðum sem ég hef aldrei
stundað fyrr í starfinu, eins og að
senda leiðinleg bréf, eiga óslcemmti-
leg samtöl og ég hef misst traust til
stjórnsýslulegs baklands safnsins.
Þetta er staða sem enginn vill vera
í en þetta hefur sannarlega verið
lærdómsríkur ferill. Enginn vill tala
um vandann eða talca ábyrgð á hon-
um. Ég hef oft spurt mig þess hvers
vegna við lentum í þessu þar sem ég
hélt í einfeldni minni að við værum
á réttu róli og í góðu sambandi við
stjórnlcerfi safnsins en niðurstaða
mín er að það geta líklega, því miður,
öll söfn lent í þessu. Þeir sviptivindar
sem starfsmenn safnsins standa
frammi fyrir núna hafa sennilega að
einhverju leyti skapast af hugsunar-
leysi og fljótfærni. En enginn vill
viðurkenna mistölc eða snúa til baka.
Aðalmálið fyrir mér nú er að lcoma
safnamálum hér í höfn þannig að
framhaldið verði tryggt og greiðfært.
Hvenær gerðir
þú fyrst safnstefnu?
Það var árið 1995, hún hét þá söfn-
unarstefna. Svo aftur 1998-99. Þá varð
til safn- og sýningarstefna. Þriðja
skiptið var 2004-2005 en þá varð til
þolclcalega vel mótuð starfsstefna og
eftir það á fjögurra ára fresti. Mér
finnst gott að vinna eftir íjögurra ára
plönum til að geta vitnað í þau og
haft að leiðarljósi. Lærdómur minn er
sá að stjórnarfóllc vill vel en stundum
talca stjórnarmeðlimir álcvarðanir
sem koma misvel út fyrir safnið,
einlcum þegar þær eru telcnar án
samráðs við starfsfóllcið. Þó að
búinn sé til leiðarvísir í formi stefnu
á fjögurra ára fresti, getur komið í
ljós að sumt sem stefnt er að næst
elclci fram að ganga og stundum opn-
ast seinna glufa fyrir eitthvað sem
hefur dregist en er jafnvel tilbúið.
Þetta er lcosturinn við að vera lengi í
starfi, það er hægt að undirbúa eitt-
hvað, sem síðan mistekst að lcoma
áfram en svo einhverjum árum
seinna gefst möguleiki til úrvinnslu.
Þá er nú stundum sagt að þetta hafi
verið prófað fyrir einhverjum árum
og elcki virkað þá. En einmitt það
sem virlcaði elclci einhverju sinni get-
ur svínvirlcað seinna. Maður verður
að þora að talca stölclcið. Svo er hitt að
enginn vill að sér mistalcist tvisvar
og þá getur maður verið of varkár og
misst af tækifærinu. Þegar til baka
er litið hefur starfstíminn verið afar
slcemmtilegur en sennilega væri ég
28