Morgunblaðið - 17.09.2018, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 17. SEPTEMBER 2018
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Breytingar urðu í Vestmanna-
eyjum í sumar þegar nýr meiri-
hluti tók við völdum í bæj-
arstjórn þar.
Sjálfstæðisflokkurinn sem ráðið
hafði í bænum í samfellt þrjú
kjörtímabil missti meirihluta sinn
og Fyrir Heimaey, sem fékk þrjá
bæjarfulltrúa kjörna, og Vest-
mannaeyjalistinn einn tóku við.
Íris Róbertsdóttir, oddviti Fyrir
Heimaey, tók við starfi bæj-
arstjóra og boðar hún áherslu-
breytingar í starfsemi bæjarins,
svo sem í skóla- og fjölskyldu-
málum.
Kosningum fylgdu sárindi
„Já, vissulega fylgdu kosn-
ingunum í vor ýmis sárindi enda
var mjótt á munum. Nú á fyrstu
mánuðum nýs kjörtímabils hefur
verið tekist á um margt. Bæjar-
stjórnarfundir hafa oft verið
langir og fjörugir. Ég vil þó ekki
trúa öðru en að við komumst yfir
þetta því bæjarfulltrúar hafa
svipaða sýn á málin og bera hag
samfélagsins fyrir brjósti,“ segir
Íris sem lengi hefur starfað fyrir
Sjálfstæðisflokkinn.
„Ég er enn sem fyrr sjálf-
stæðismaður og styð flokkinn og
stefnu hans í landsmálum. Mér
líkaði hins vegar ekki hvernig
staðið var að framboðsmálum
flokksins hér í Eyjum; megin-
reglu flokksins um prófkjör var
hafnað í áttundu kosningunum í
röð og fámennur hópur stillti
upp á listann. Það kom svo í ljós
í kosningunum að mjög margir
stuðningsmenn flokksins hér í
Eyjum voru á sama máli og ég,
sem hefði átt að vera öllum ljóst
fyrir. Mér fannst líka skorta á
gagnsæi og lýðræðislegt samtal
bæjaryfirvalda við íbúana hér í
Eyjum. Við þessar aðstæður varð
framboðið Fyrir Heimaey til. Ég
var hvött til að gefa kost á mér
til að leiða listann og vera bæjar-
stjóraefni hans. Mér fannst ég
ekki geta vikist undan þeirri
áskorun eins og allt var í pottinn
búið.“
Landsbyggðarskattur lækki
Sjávarútvegurinn er undir-
staða í Eyjum. Í verstöðinni
miklu, 3. kvótahæsta útgerðar-
stað landsins, er mál málanna
hvernig veiðist og hvaða verð fá-
ist fyrir afurðirnar. Af því ræðst
afkoma íbúa og bæjarins sem fær
hafnargjöld, útsvar og fleira.
Hins vegar hafa verið viðsjár í
sjávarútvegi á síðustu misserum,
bæði vegna hás gengis krón-
unnar og íþyngjandi veiðigjalda
sem Íris telur mikilvægt að
lækka.
„Útgerðarfyrirtækin í Eyjum
voru á fiskveiðiárinu sem lauk 1.
september sl. að borga vel yfir
einn milljarð króna í veiðigjöld,
sem er nærri tvöföldun frá árinu
á undan. Þessir peningar væru
betur komnir hér í Eyjum, þar
sem þeir urðu til, en í ríkishít-
inni. Þennan landsbyggðarskatt
verður að lækka og breyta að-
ferðafræði við álagninguna. Við
treystum á að ríkisstjórnin og Al-
þingi standi við þau loforð í þess-
um efnum sem gefin voru í vor.
Enn sem fyrr erum við í efna-
hagslegu tilliti auðvitað fyrst og
fremst háð sjávarútvegi og þjón-
ustu við hann,“ segir Íris og
heldur áfram: „Ánægjulegur
vaxtarbroddur felst í ferðaþjón-
ustu en hún á auðvitað allt sitt
undir því að samgöngur milli
lands og Eyja verði öruggari og
þéttari. Aukning í ferðaþjónustu
sem fylgdi opnun Lan eyjahafnar
hefur breytt mannlífi hér og
ásýnd bæjarins og farið hefur
verið í margvíslega uppbygg-
ingu, til dæmis í miðbænum. Svo
búum við svo vel hér að til staðar
eru innviðir, það er skólar,
gatnakerfi, veitur og slíkt, sem
geta þjónað talsvert fjölmennari
bæ. Íbúar hér hafa þó ekki verið
fleiri frá 2002 og eru nú 4.284.
Íbúatala gæti verið talsvert
hærri án þess að bærinn þyrfti í
miklar framkvæmdir.“
Lækna alla
Íslendinga í Reykjavík
Í hlutarins eðli liggur að á
eyju þurfa íbúar að vera sjálfum
sér nægir um flest. Þeir þurfa
jafnframt, segir Íris, að vera í
ráðandi stöðu þegar um hags-
munamál þeirra er fjallað. Því sé
mjög jákvætt að þegar nýr Herj-
ólfur kemur til Eyja á næstu
misserum þá séu það Eyjamenn
sjálfir sem hafi hönd í bagga
með forsendum fyrir ferjurekstr-
inum; ferðatíðni, gjaldskrá og
öðru.
„Fyrir utan samgöngur er
það heilbrigðisþjónustan sem við
eigum undir ríkið að sækja.
Dregið hefur verið úr allri starf-
semi á sjúkrahúsinu hér og virð-
ist ekkert lát á. Það er eins og
stefnan sé sú að lækna eigi alla
Íslendinga í Reykjavík. Skurð-
stofunni hér var lokað fyrir
nokkrum árum sem meðal ann-
ars hefur leitt til þess að nánast
allar barnshafandi konur fara til
Reykjavíkur til að fæða börn sín,
með tilheyrandi kostnaði, fyr-
irhöfn og röskun fyrir fjöl-
skyldur. Vinafólk mitt eignaðist
son um daginn og hann var fyrsti
innfæddi Eyjamaðurinn á þessu
ári! Fólki er oft vísað upp á land
eftir þjónustu sem er dýrt og
óþægilegt fyrir alla. Í heilbrigð-
isþjónustu erum við hér í Eyjum
einfaldlega ekki jafnsett öðrum
landsmönnum. Því munum við
halda áfram að hamra á okkar
kröfum við heilbrigðisyfirvöld,
þingmenn Suðurkjördæmis og
aðra og ég trúi ekki öðru en að
málin þróist í jákvæða átt.“
Eyjamenn séu í ráðandi stöðu þegar um hagsmunamál þeirra er fjallað
Ljósm/Óskar Pétur Friðriksson
Bæjarstjóri „Íbúatala gæti verið talsvert hærri án þess að bærinn þyrfti í
miklar framkvæmdir,“ segir Íris Róbertsdóttir í Vestmannaeyjum.
Hömrum áfram á kröfunum
 Íris Róbertsdóttir fæddist í
Vestmannaeyjum 1972 og ólst
þar upp. Útskrifaðist frá HÍ
með B.Ed.-próf í kennslufræði
og réttindi grunnskólakennara
árið 2004.
 Frá útskrift hefur Íris m.a.
starfað við kennslu, á skóla-
skrifstofu og nú síðast sem
fjármálstjóri hjá Leo fresh áður
en hún tók við sem bæjastjóri.
Fyrsta kona sem er bæjarstjóri
í Vestmannaeyjum. Var for-
maður ÍBV íþróttafélags frá
2015-2018 og hefur tekið virk-
an þátt í pólitísku starfi.
Hver er hún?
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
„Auðvitað er ekki hægt að banna
hagnaðardrifin fyrirtæki og það er
ekki það sem við erum að gera
með tillögu okkar um breytingar á
lögum um sjúkratryggingar,“ segir
Ólafur Þór Gunnarsson, þingmað-
ur Vinstri grænna. Hann hefur
ásamt öllum almennum þingmönn-
um flokksins lagt fram á Alþingi
frumvarp sem miðar að því að
setja skýrt ákvæði í lög um heim-
ild heilbrigðisráðherra til þess að
gera það að skilyrði fyrir samn-
ingum við heilbrigðisfyrirtæki að
þau séu ekki hagnaðardrifin.
„Kristján Þór Júlíusson nýtti
sér ákveðinn glugga í lögum um
sjúkratryggingar og gerði slíka
samninga við þrjár einkareknar
heilsugæslustöðvar á höfuðborgar-
svæðinu þegar hann var heilbrigð-
isráðherra. Sú vegferð var afar
skynsamleg hjá honum að mínu
mati,“ segir Ólafur.
„Frumvarp þar sem skýr heim-
ild heilbrigðisráðherra til þess að
setja skilyrði fyrir því í samning-
um að fyrirtæki sem samið er við
sé ekki hagnaðardrifið er í stefnu-
skrá Vinstri grænna og eitt af for-
gangsmálum okkar. Við vildum
þess vegna leggja frumvarpið fram
við upphaf þings,“ segir Ólafur og
bætir við að eftir sem áður sé heil-
brigðisráðherra heimilt að semja
við hagnaðardrifin fyrirtæki.
Flestir samningar sem í gildi eru
innihalda ekki ákvæði sem hindra
að samið sé við fyrirtæki sem eru
hagnaðardrifin.
„Vinstri græn líta svo á að það
sé ekki ákall samfélagsins að nýta
takmarkað fé sem fæst til heil-
brigðismála til þess að greiða fyr-
irtækjum og eigendum þeirra
hagnað. Almenningur hefur hingað
til viljað eitt heilbrigðiskerfi,“ seg-
ir Ólafur.
Engin ástæða til breytinga
„Ég skil hvorki upp né niður í
tillögum Vinstri grænna og átta
mig ekki á því á hvaða vegferð
þeir eru. Mér sýnist samt sem áð-
ur að það eigi að taka hluta eða
alla heilbrigðisþjónustu út úr því
kerfi sem ríkt hefur og ég spyr
sjálfan mig, ef þetta skref er stig-
ið, hvar endar þetta?“ segir Stefán
Matthíasson, læknir og formaður
Samtaka heilbrigðisfyrirtækja.
„Hvert erum við komin þá?
Verður það sama gert við alla op-
inbera þjónustu eins og vatnsveit-
ur, sorphirðu og vegagerð?“ spyr
Stefán og bendir á að í öllum fyr-
irtækjum verði eigendur að fá til
baka þá fjárfestingu sem þeir hafa
lagt í.
„Ég sé ekki nokkra ástæðu sem
knýr á um breytingar á því formi
sem tíðkast hefur í áraraðir,“ segir
Stefán sem hefur áhyggjur af því
að ef frumvarp Vinstri grænna nái
fram að ganga þá muni það letja í
stað þess að hvetja einstaklinga til
þess að fara í fyrirtækjarekstur í
heilbrigðisgeiranum.
„Vinstri græn virðast vilja rík-
isvæða nánast alla króka og kima
heilbrigðiskerfisins án tillits til
þess hvort um hagkvæman rekstur
er að ræða eða ekki. Mér sýnist
tillaga þeirra fyrst og fremst sett
fram til höfuðs sérgreinalæknum,
en ráðherra heilbrigðismála hefur
haft horn í síðu þeirra af ein-
hverjum ástæðum. Þrátt fyrir það
að sú þjónusta sem verið er að
veita á þeim vettvangi sé bæði
mjög ódýr og hagkvæm fyrir rík-
ið,“ segir Stefán og bætir við að
hann líti á tillöguna sem tilraun til
þess að skemma einkarekstur í
heilbrigðisþjónustunni.
Ráðherra fái skýra heimild
 Forgangsmál VG  „Tilraun til að skemma einkarekstur í heilbrigðisþjónustu“
Morgunblaðið/Eggert
Heilbrigðismál Ekki eru allir sammála um rekstur heilbrigðiskerfisins.
„Það sitja ekki allir landsmenn við
sama borð þegar kemur að aðgangi
að raforku. Vestfirðir búa við óá-
sættanlegt orkuóöryggi auk þess
sem flutningi á raforku til Eyja-
fjarðar er mjög ábótavant,“ segir
Hanna Katrín Friðriksson, þing-
maður Viðreisnar, sem er málshefj-
andi í sérstakri umræðu um orku-
öryggi þjóðarinnar á Alþingi í dag.
Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir iðn-
aðarráðherra verður til andsvara.
„Ég mun spyrja iðnaðarráðherra
hver séu viðbrögð ríkisstjórnarinnar
við þessum brýna vanda og hvenær
íbúar þessara svæða geti búist við
úrlausn mála, “ segir Hanna Katrín
sem mun óska eftir svörum iðn-
aðarráðherra, hvort hann telji það
ásættanlegt í landi sem býr yfir jafn
hreinni orku og Ísland að fyrirtæki á
þeim svæðum sem afhendingarör-
yggi sé lítið séu neydd til þess að
keyra á óhreinni orku í formi dís-
ilknúins rafmagns ef þau vilja starfa
á Vestfjörðum eða við Eyjafjörð.
„Ég mun einnig óska eftir svörum
um hvort Hvalárvirkjun í Ófeigsfirði
á Ströndum sé besta leiðin til að
auka afhendingaröryggi rafmagns á
Vestfjörðum,“ segir Hanna Katrín
og bætir við að verði það nið-
urstaðan muni hún ganga eftir því
hvort ríkisstjórnin hyggist beita sér
fyrir því að Hvalárvirkjun rísi.
ge@mbl.is
Mismunun
svæða á
aðgangi að
rafmagni
 Vill svör ráðherra
Alþingi Hanna Katrín Friðriksson
spyr ráðherra um raforkuöryggi .
„Við fylgjumst með eins og aðrir
hver verða næstu skref því að Ísal er
fyrirtæki sem hefur mikla þýðingu
fyrir íslenskt efnahagslíf,“ segir
Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfa-
dóttir, ferðamála-, iðnaðar- og ný-
sköpunarráðherra, innt eftir við-
brögðum við riftun á kaupsamningi
Norsk Hydro á öllu útgefnu hlutafé í
álverinu í Straumsvík af Rio Tinto. Í
tilkynningu frá Norsk Hydro í síð-
ustu viku kom fram að það hefði tek-
ið lengri tíma en talið var að fá sam-
þykki samkeppnisyfirvalda
framkvæmdastjórnar Evrópusam-
bandsins. Í kjölfarið hefði verið farið
fram á riftun tilboðsins og sú beiðni
verið samþykkt.
„Áhugi Hydro var til marks um
styrk fyrirtækisins. Nú dettur þetta
upp fyrir, ekki af því að sá áhugi hafi
neitt breyst heldur vegna annarra
óskyldra þátta sem varða samþykki
samkeppnisyfirvalda í Evrópu,“ seg-
ir Þórdís Kolbrún. „Þetta virðist því
ekki gerast vegna neinna veikleika
hjá fyrirtækinu. Ef eitthvað er bend-
ir þetta kannski til þess að fyr-
irtækið sé sterkara en menn áttuðu
sig á, fyrst það er talið vega svona
þungt á Evrópumarkaði að það hafi
veruleg áhrif á samkeppnisstöðu að-
ila,“ segir Þórdís Kolbrún.
Bendir til
styrkleika
álversins