Morgunblaðið - 26.09.2018, Qupperneq 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. SEPTEMBER 2018
forráðamenn KSF sér til þeirra og spurðu
hvort þeir gætu fengið sömu fyrirgreiðslu og
aðrir breskir bankar. „Þetta fé er ekki ykk-
ur ætlað,“ sagði þá forstjóri breska Fjár-
málaeftirlitsins. Þennan sama dag lokaði
Fjármálaeftirlitið KSF með þeim afleið-
ingum að móðurfélagið uppi á Íslandi, Kaup-
þing, fór í þrot. Í viðtali, sem ég tók við Al-
istair Darling á skrifstofu hans í Lundúnum
11. desember 2013, spurði ég hann, hvers
vegna hann hefði bjargað RBS, Royal Bank
of Scotland, en ekki KSF. „RBS var breskur
banki,“ svaraði Darling. „Það var KSF líka,“
sagði ég. Örlítið hik kom á Darling en síðan
sagði hann: „En RBS var kerfislega mikil-
vægur.“ Raunar björguðu bresk stjórnvöld
bönkum sem voru ekki kerfislega mikilvægir
og jafnvel í eigu spænskra banka. En þegar
slitastjórn Kaupþings höfðaði mál gegn
breska fjármálaráðuneytinu fyrir að hafa
lokað KSF og bakað þannig Kaupþingi stór-
kostlegt tjón var vörn ráðuneytisins að KSF
hefði verið kerfislega mikilvægur banki og
samþykkti breskur dómstóll það. Í skýrslu
minni bendi ég á ýmsar aðrar mótsagnir og
villur í dómsorðinu.
Ég færi rök fyrir því í skýrslu minni að
með aðgerðum sínum 7. og 8. október 2008
hafi bresk stjórnvöld brotið gegn þeim
reglum um innri markað sem gilda á öllu
Evrópska efnahagssvæðinu, jafnt í Evrópu-
sambandinu og Noregi, Íslandi og Liechten-
stein. Þau mismunuðu bersýnilega bönkum
eftir þjóðerni, björguðu öllum breskum
bönkum nema þeim tveimur sem voru í eigu
Íslendinga. Það er undrunarefni hvers vegna
framkvæmdastjórn Evrópusambandsins,
sem á að vaka yfir því að engin óeðlileg mis-
munun eigi sér stað á innri markaði Evrópu,
skuli ekki hafa tekið þetta mál til meðferðar.
Er það af því að Bretland er stórt og Ísland
lítið? Það hefur ekki heldur vakið þá athygli
sem skyldi að uppgjör bankanna tveggja
sýna að þeir áttu vel fyrir skuldum og lokun
þeirra var því óréttmæt. Endurheimtur í
KSF eru 87% og í Heritable 98%. Nam þó
endurskoðunar- og lögfræðikostnaður ótrú-
legum upphæðum, í KSF 136 milljónum
punda eða 19 milljörðum króna og í Her-
itable Bank 43 milljónum punda eða sex
milljörðum króna.
Englandsbanki lánar
„hryðjuverkasamtökum“!
Allar fullyrðingar breskra ráðamanna í
samtölum við íslenska starfsbræður þeirra
um ólöglega fjármagnsflutninga frá Bret-
landi til Íslands reyndust haldlausar. Ræki-
leg rannsókn á íslensku bönkunum í Bret-
landi leiddi ekkert misjafnt í ljós. Raunar
höfðu breskir embættismenn ekki verið
nema fimm daga í útibúi Landsbankans í
Lundúnum þegar þeim varð ljóst að eignir
þess voru margar verðmætar og rétt væri
því að tryggja því lausafé. Lánaði Englands-
banki útibúinu 100 milljónir punda 12. októ-
ber 2008. Varpar þetta skæru ljósi á fárán-
leikann að baki beitingar
hryðjuverkalaganna: Englandsbanki lánaði
fyrirtæki, sem var á opinberum lista breska
fjármálaráðuneytisins um hryðjuverka-
samtök, 100 milljónir punda! Í næstu grein-
um ræði ég um hvers vegna seðlabankar í
Evrópu og Bandaríkjunum neituðu íslenska
seðlabankanum um sömu fyrirgreiðslu og
aðrir seðlabankar fengu, reifa ýmsa almenna
lærdóma af viðbrögðum íslenskra stjórn-
valda við bankahruninu og greini nokkra sið-
ferðilega þætti bankahrunsins.
» Beiting hryðjuverkalag-
anna hafði tafarlaus áhrif.
Fjármagnsflutningar og vöru-
sendingar til Íslands stöðv-
uðust nær alveg enda sagði
Gordon Brown, forsætisráð-
herra Breta, … að ríkis-
stjórnin væri að „frysta eigur
íslenskra fyrirtækja í Bret-
landi alls staðar, þar sem það
væri hægt“.
Morgunblaðið/RAX
Bretum til minnkunar
Ljósmynd/Ken Jack/Alamy
Skosku stjórnmálamennirnir Alistair Darling fjármálaráðherra og Gordon Brown forsætisráðherra höfðu áhyggjur af velgengni skoskra sjálf-
stæðissinna, sem töluðu um velsældarbogann frá Írlandi um Ísland til Noregs, og ætti Skotland þar heima. Þeir vildu sýna skoskum kjósendum
fram á hættuna af sjálfstæði.
Höfundur er prófessor í stjórnmálafræði í
Háskóla Íslands og höfundur nýrrar skýrslu á
ensku til fjármálaráðuneytisins um erlenda
áhrifaþætti bankahrunsins.
Ísland hefur aldrei farið með hernaði gegn
öðrum þjóðum, og landið hefur átt vinsam-
legt samband við Bretland öldum saman.
Engu að síður setti stjórn breska Verka-
mannaflokksins íslenskar stofnanir og
fyrirtæki á opinberan lista breska fjár-
málaráðuneytisins um hryðjuverkasamtök.