Morgunblaðið - 16.10.2018, Page 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. OKTÓBER 2018
NÁNAR Á
S A L U R I N N . I S
17/10 kl. 20:00
HVÍSLAR
MÉrHLYNUR
TÓNLEIKARÖÐ
2 0 1 8–2 0 1 9T Í B r Á
O
kk
ar
m
ik
ils
vi
rt
as
ön
gv
as
ká
ld
,J
ón
Á
sg
ei
rs
so
n,
fa
gn
ar
ní
ræ
ði
sa
fm
æ
li
þa
nn
11
.o
kt
ób
er
.
VIÐTAL
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Franski rithöfundurinn og mynd-
skreytirinn Benjamin Chaud var
staddur hér á landi í síðustu viku
vegna barnabókahátíðarinnar Úti í
mýri sem haldin var í Norræna hús-
inu. Þar tók hann þátt í umræðum og
stóð fyrir vinnustofu og gaf sér auk
þess tíma til kennslu í Myndlistar-
skólanum í Reykjavík. Forlagið Ang-
ústúra hefur gefið út þrjár fallegar
barnabækur eftir
Chaud, Ég lærði
ekki heima af því
að …, Bangsa
litla í sumarsól og
Bangsa litla í
skóginum en sú
síðastnefnda er
nýkomin út.
Chaud hefur
myndskreytt yfir
60 bækur og skrifað fjölda þeirra
sjálfur og hafa þær verið gefnar út á
fjölda tungumála víða um heim og
bæði notið vinsælda og hlotið verð-
laun. Chaud hlaut m.a. gullverðlaun
samtaka myndskreyta í New York,
New York Society of Illustrators, ár-
ið 2014 og hann hefur í tvígang verið
tilnefndur til barnabókaverðlauna
Astrid Lindgren, Astrid Lindgren
Memorial Award, í fyrra og á þessu
ári.
Hugmyndavinnan tímafrek
Blaðamaður hitti Chaud á kaffi-
húsi degi fyrir barnabókahátíðina og
ræddi við hann um bækur hans og
listsköpun meðal annars. Chaud er
þekktastur fyrir bækur sínar um litla
bangsann sem nú eru orðnar fjórar
og sú sem Angústúra gaf út á dög-
unum er sú þriðja í röðinni. Mynd-
skreytingar Chauds í bókunum eru
hrífandi, spaugilegar og oftast nær
mikið að gerast á hverri opnu, fjöldi
persóna og hluta og greinilegt að
mikil vinna hefur verið lögð í verkin.
Chaud segir skrifin hins vegar ekki
síður erfið, enda sé hann myndlist-
armaður að upplagi.
Hann er spurður að því hversu
miklum tíma hann verji í gerð bókar
á borð við þá sem blaðamaður flettir
meðan á samtalinu stendur, þ.e.
Bangsa litla í skóginum. „Það er erf-
itt að svara því, það tekur mig langan
tíma að fá hugmyndir og vinna í öll-
um smáatriðunum og samsetning-
unum,“ svarar Chaud. Hann byrji
vinnudaginn oft á kaffihúsi þar sem
hann sitji, drekki kaffi og teikni í
skissubók. „Ég er oftast með þrjú
eða fjögur bókaverkefni í gangi í
einu,“ útskýrir hann. Hann leyfi
teikningunum að flæða fram í skissu-
ferlinu í stað þess að leita eða bíða
eftir innblæstri.
Skissar dögum saman
Chaud dregur fram skissubók af
fínustu gerð, Moleskine, og sýnir
blaðamanni innihaldið. „Ég teikna
allar mínar hugmyndir í hana,“ segir
hann og við blasir fjöldi lítilla penna-
teikninga af fólki, dýrum, húsum,
landslagi og fleiru. „Ég teikna
handahófskennt dögum saman og
smám saman mótast sagan og mynd-
irnar koma saman. Á ákveðnum
tímapunkti veit ég svo um hvað ég er
að fjalla.“
Chaud lýsir ferlinu sem á eftir
kemur eins og púsluspili, segist raða
skissunum í raun upp þannig að úr
verði flóknar myndir sem börn ættu
að geta dundað sér við að skoða, aft-
ur og aftur. Chaud teiknar mynd-
irnar á pappír, ekki í tölvu, en hins
vegar litar hann myndskreyting-
arnar í tölvu og í tilfelli bangsa litla
notar hann fáa liti því oftast nær er
mjög mikið að gerast á hverri mynd.
Hann er spurður hversu langan tíma
hann fái til að klára bók á borð við
Bangsa litla í skóginum og segist
hann hafa um fjóra mánuði, allt frá
hugmyndavinnu að fullkláruðu verki.
Áhersla á frásögn og lausnir
Chaud segist njóta þess að gleyma
sér í sköpunarferlinu og fyrstu bók-
ina um bangsa litla gerði hann fyrir
eldri son sinn og þá næstu fyrir yngri
soninn. „Fyrir Fleur“ stendur fremst
í þeirri sem Angústúra var að gefa út
og segir Chaud að það sé dóttir bróð-
ur hans. „Ég varð að finna barn af
því ég á ekki fleiri,“ segir hann hlæj-
andi.
Hvað teiknistílinn varðar segist
Chaud hvað ánægðastur með
bangsabækurnar af öllum þeim sem
hann hefur myndskreytt. Hann litar
þær í tölvu en það var hins vegar
ekki í boði þegar hann var í námi á tí-
unda áratugnum, fyrst í Arts Appliq-
ués-listaskólanum í París og svo Arts
Décoratifs í Strassborg. Chaud lærði
fyrst grafíska hönnun en sneri sér
svo að myndskreytingum. Hann seg-
ist litla tæknilega kennslu hafa feng-
ið í myndskreytinganáminu, nem-
endur hafi þurft að læra tæknina
sjálfir því aðaláherslan hafi verið
lögð á hugmyndavinnu og teikningu,
að finna lausnir í formi mynda.
„Kennararnir lögðu áherslu á frá-
sögnina í teikningum,“ útskýrir
hann. Og í skólanum voru engar ein-
kunnir gefnar og því enginn nemandi
öðrum betri. Allir jafnir.
Hið grófa heillandi
– Horfirðu stundum á teikningar
annarra listamanna og óskar þess að
þú gætir teiknað með sama hætti og
þeir?
„Auðvitað, þegar ég fer í bókabúð
vil ég alltaf vera allir aðrir en ég
sjálfur því mér finnst hinir allir svo
fagmannlegir og ég þekki svo vel
mína galla,“ segir Chaud kíminn.
„En þetta er eins og að finnast mað-
ur vera ljótasti maðurinn á hópmynd;
þú hefur ekki sömu sýn á sjálfan þig
og aðra. Ég áttaði mig á ákveðnum
tímapunkti á því að það sem mér lík-
aði við verk annarra myndskreyta
var það sem í raun var ófullkomið,
gróft eða illa teiknað. Það hrífur mig
og ég áttaði mig á því að ég væri að
reyna að fela í eigin teikningum það
sem hrifi mig í teikningum annarra
og að það væri ekki gott,“ segir
Chaud. Sú uppgötvun hafi gert hann
að betri listamanni.
Síteiknandi
– Þú hefur væntanlega verið teikn-
andi frá því þú gast haldið á blýanti,
eða hvað?
„Já, já, ég hef aldrei hætt að
teikna,“ svarar Chaud.
– Varstu kannski inni að teikna á
meðan hinir krakkarnir voru úti í fót-
bolta?
„Já, auðvitað,“ segir Chaud kím-
inn. Hann hafi alist upp í litlu fjalla-
þorpi þar sem voru aðeins 20 börn í
skóla og verið besti teiknarinn í þeim
hópi. „Ég var ekki góður í íþróttum
eða stærðfræði þannig að ég einbeitti
mér að því að teikna og hætti því
aldrei. Og þess vegna er ég mynd-
skreytir í dag, af því ég hætti aldrei.
Börn hætta oft að teikna um tíu ára
aldur því þá fara þau að verða með-
vituð um að verið sé að horfa á þau.
Fram að ákveðnum aldri er þeim al-
veg sama en átta sig svo á því að fíll-
inn sem þau eru að teikna líkist ekki
fíl heldur meira kartöflu og það dreg-
ur úr þeim kjarkinn. Ég hélt hins
vegar áfram að teikna þótt ég væri
ekki alltaf ánægður með útkomuna.“
segir Chaud. Börnum sé alveg sama
um tækni þegar kemur að teikningu,
ólíkt fullorðnum. „Þegar börn teikna
eða horfa á teikningu sökkva þau sér
ofan í hana en hinir fullorðnu horfa
utan frá og velta meira fyrir sér
hvernig myndin sé gerð. Börnum er
alveg sama um það.“
Boðskapur nauðsynlegur
Chaud er spurður út í boðskap
sagna hans og hvort hann telji nauð-
synlegt að hafa boðskap í barnabók-
um. „Jú, mér finnst það því börnin
eru að læra og bækurnar hjálpa þeim
að læra. En boðskapurinn þarf ekki
að bókstaflegur, má ekki vera of aug-
ljós,“ segir Chaud. Fara þurfi hinn
gullna meðalveg og alls ekki messa
yfir börnunum.
„Það er nauðsynlegt að vera heið-
arlegur og með hjartað á réttum stað
þegar maður gerir barnabækur. Ég
er ekki með einhver skilaboð til
heimsins,“ segir Chaud og brosir,
„en ég reyni mitt besta þegar kemur
að því að deila tilfinningum mínum
og reynslu, líka þeim slæmu, svo
börnin viti að þau séu ekki ein um að
vera hrædd, einmana eða finna til.
Við gerum það öll.“
Morgunblaðið/Eggert
Vetrarblíða Benjamin Chaud við Kaffihús Vesturbæjar í blíðskaparveðri fyrr í mánuðinum.
Lífleg Ein af myndskreytingum Chauds úr bók um bangsa litla en þær eru nú orðnar fjórar talsins.
„Hætti aldrei að teikna“
 Barnabókahöfundurinn og -myndskreytirinn Benjamin Chaud segir mikla skissuvinnu búa að baki
myndskreytingum hans  Angústúra hefur gefið út þrjár bóka hans, síðast Bangsa litla í skóginum
Fjörleg Úr skissubók Chauds. Hann
nýtir plássið vel, eins og sjá má.