Morgunblaðið - 25.10.2018, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 2018
Hádegisfundur
með Bjarna
Málfundafélagið Óðinn efnir til hádegisfundar í
samstarfi við fulltrúaráðin í Suðvesturkjördæmi
og Reykjavík. Gestur fundarins er Bjarni
Benediktsson formaður Sjálfstæðisflokksins.
Fundurinn verður í Valhöll,
föstudaginn 26. október kl. 12.00,
en húsið verður opnað kl. 11.45.
MÁLFUNDAFÉLAGIÐ ÓÐINN
Veður víða um heim 24.10., kl. 18.00
Reykjavík 2 léttskýjað
Akureyri 1 skýjað
Nuuk -5 léttskýjað
Þórshöfn 8 skúrir
Ósló 8 heiðskírt
Kaupmannahöfn 7 heiðskírt
Stokkhólmur 6 léttskýjað
Helsinki 3 léttskýjað
Lúxemborg 13 súld
Brussel 14 súld
Dublin 10 skýjað
Glasgow 11 alskýjað
London 15 heiðskírt
París 15 alskýjað
Amsterdam 13 skýjað
Hamborg 11 skýjað
Berlín 10 heiðskírt
Vín 8 heiðskírt
Moskva 5 rigning
Algarve 22 léttskýjað
Madríd 23 heiðskírt
Barcelona 23 heiðskírt
Mallorca 24 léttskýjað
Róm 12 heiðskírt
Aþena 18 heiðskírt
Winnipeg 5 léttskýjað
Montreal 4 rigning
New York 11 skýjað
Chicago 3 léttskýjað
Orlando 22 léttskýjað
 25. október Sólarupprás Sólsetur
REYKJAVÍK 8:50 17:35
ÍSAFJÖRÐUR 9:04 17:30
SIGLUFJÖRÐUR 8:48 17:13
DJÚPIVOGUR 8:21 17:02
VEÐUR KL. 12 Í DAG
Á föstudag Norðan 8-13 m/s, en 13-18 við A-
ströndina. Dálítil él á Norður- og Austurlandi.
Á laugardag Hæg breytileg átt, víða bjartviðri og
frost 0 til 8 stig. Vaxandi sunnanátt seinni partinn.
SPÁ KL. 12.00 Í DAG Norðan og norðvestan 8-13 og él eða dálítil snjókoma N-til, en yfirleitt
bjartviðri syðra. Frystir víða í kvöld en hiti nálægt frostmarki að deginum.
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Launafólk nýtur árangursins af bar-
áttuaðferð Alþýðusambands Íslands
og samstöðu verkalýðshreyfingar-
innar í kjölfar efnahagshrunsins árið
2008. Nú þegar vísbendingar eru á
lofti um að þjóðin stefni í nýja efna-
hagslægð er það skylda ASÍ að koma
einhuga og fumlaust að verki, líkt og
hreyfingin gerði fyrir tíu árum. Þetta
kom fram í setningarræðu Gylfa
Arnbjörnssonar, fráfarandi forseta
ASÍ, við setningu 43. þings sam-
bandsins í gær.
Gylfi rifjaði upp árangurinn af bar-
áttu ASÍ allt frá hruninu á umliðnum
áratug en hann tók við sem forseti
ASÍ fyrir nákvæmlega 10 árum, hinn
24. október 2008, „sama dag og
stjórnvöld sóttu um neyðaraðstoð Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins og eldarnir
fóru að loga á Austurvelli“, sagði
Gylfi.
„Við sem alþýðusamband erum og
eigum að vera stór og áhrifamikil
samtök í íslensku samfélagi. Við höf-
um einungis eina hagsmuni og eitt
pólitískt markmið og það er að
tryggja velferð, menntun og öryggi
alls vinnandi fólks og þeirra félaga
okkar sem misst hafa vinnu, örkuml-
ast eða hverfa af vinnumarkaði sök-
um aldurs. Að því leyti erum við
stjórnmálaafl en við erum ekki og
eigum ekki að vera stjórnmálaflokk-
ur,“ sagði hann.
Hirtu lungann af ávinningnum
Gylfi fjallaði einnig um rót reiðinn-
ar meðal launafólks og sagði að þrátt
fyrir að verkalýðshreyfingunni hefði
með samstöðu tekist að hækka
lægstu laun langt umfram almenna
launaþróun hefði það ekki leitt til
þeirra bættu lífskjara þessara hópa
sem að var stefnt. Stjórnvöld hefðu
með aðgerðum sínum og aðgerða-
leysi á undanförnum árum hirt lung-
ann af þeim ávinningi sem kjara-
samningar hefðu tryggt þeim
tekjulægstu, s.s. með skerðingu
skattleysismarka, lækkun barnabóta
og lækkun vaxta- og húsnæðisbóta
og vanrækt hlutverk sitt á húsnæð-
ismarkaði.
Til viðbótar kæmi síðan „skefja-
laus sjálftaka ofurlaunaaðalsins á
svimandi launahækkunum sem
magnar hina réttlátu reiði enn frek-
ar“. Til þess að bíta höfuðið af
skömminni hefði ríkisstjórnin síðan
látið ólöglegar niðurstöður kjararáðs
standa og heykst á að taka til baka
ofurhækkanir stjórnmálamanna og
æðstu embættismanna, að sögn
hans.
„Tillaga ASÍ var samstaða allra
um nýjan þjóðarsáttmála, þar sem
auknum tekjum ríkis og sveitar-
félaga af hagvexti yrði varið til efl-
ingar velferðar- og félagsmála. Því
miður var ríkisstjórnin, undir forsæti
Vinstri-grænna, ekki tilbúin til þessa
verks og því var miðstjórn ASÍ nauð-
ugur einn sá kostur að hafna þátt-
töku í þjóðhagsráði sem átti að vera
samráðsvettvangur aðila til þess að
tryggja hér efnahagslegan og fé-
lagslegan stöðugleika.“
Sagði Gylfi að mesti árangurinn og
stærstu sigrarnir hefðu ekki einung-
is unnist með verkföllum heldur með
átakalausum kjarasamningum, sem
lokið væri á breiðum grundvelli í
kjölfar lýðræðislegs og einlægs sam-
ráðs og samstarfs við undirbúning og
gerð kjarasamninga.
Breyttar baráttuaðferðir
Gylfi vék einnig að kjarabarátt-
unni sem framundan er og sagði
reynsluna hafa kennt „að sígandi
lukka og aukinn kaupmáttur lægstu
launa á grundvelli kjarasamninga
sem gerðir eru í samhengi við stöðu
atvinnuveganna á hverjum tíma hafa
fært okkur mestan árangur“.
Gylfi sagði að margt benti nú til
þess að áherslur og baráttuaðferðir
stærstu aðildarsamtaka ASÍ yrðu
með nokkuð öðrum hætti en verið
hefði um lagt skeið. „Það er ekki mitt
að dæma um hvort það muni verða
félagsmönnum Alþýðusambandsins
og fjölskyldum þeirra til heilla í
framtíðinni, nú þegar ég hef ákveðið
að stíga til hliðar sem forseti ASÍ, en
svo notuð séu fleyg orð Sókratesar úr
málsvörn sinni í síðustu samræðu
hans við félaga sína: „Nú skiljast leið-
ir en hvor fer betri för er öllum hulið
nema guðunum.““
Efstu laun algerlega úr takti
Ásmundur Einar Daðason, félags-
og jafnréttismálaráðherra, ávarpaði
þingið og kom fram í máli hans að
hann ætti erfitt með að skilja hvernig
á því stæði að árslaun sumra einstak-
linga væru hærri en verkamaður
gæti látið sig dreyma um á heilli
starfsævi. „Ég er á því að innan al-
menna og opinbera geirans séu efstu
laun víða algerlega úr takt við það
sem almennt gerist í samfélaginu,“
sagði hann. Ekki væri nóg að opin-
beri vinnumarkaðurinn tæki á sínum
málum, það yrði hinn almenni líka að
gera. Þar hefðu hækkanir einstakra
forstjóra og toppa verið úr öllum
takti við raunveruleikann. „Í því efni
gengur ekki að bæði Samtök at-
vinnulífs og verkalýðshreyfing sitji
hjá þegar kemur að fyrirtækjum sem
eru í eigu lífeyrissjóða. Þar getið þið
haft áhrif og beitt ykkar völdum,“
sagði hann.
Félagsmálaráðherra sagði tvær
leiðir til að taka á launum í efsta lagi
samfélagsins. „Annars vegar að þeir
sem ráða ríkjum bæði á almennum
og opinberum markaði taki höndum
saman og grípi til aðgerða en hin leið-
in er að beita skattkerfinu. Best væri
að þessar leiðir færu að einhverju
leyti saman. Ég hyggst á næstunni
halda áfram að fara ofan í þessi mál
og ætla mér að beita mér fyrir því að
samstaða náist um að taka á efstu
launum samfélagsins. Þar þurfa að
koma að báðir aðilar vinnumarkaðar,
hið opinbera, forystumenn lífeyris-
sjóða og forystumenn stærstu fyrir-
tækja þessa lands. Ég hef sagt það
áður og ég meinti það þá og ég segi
það enn: þessari vitleysu í efsta lag-
inu verður að linna. Nú vil ég hins
vegar bæta við og segja að ef ekki
næst samstaða um að stíga skref sem
koma böndum á efstu laun sam-
félagsins, eins og ég lýsti hér að
framan, þá mun sá sem hér stendur
styðja verkalýðshreyfinguna í því að
setja hátekjuskatt á hæstu tekjur ís-
lensks samfélags,“ sagði hann.
Samstaða skilar árangri
 Eigum ekki að vera stjórnmálaflokkur, sagði fráfarandi forseti ASÍ  Félags-
málaráðherra styður hátekjuskatt ef ekki tekst að koma böndum á efstu laun
Morgunblaðið/Árni Sæberg
ASÍ-þing Félagsmálaráðherra ávarpaði þingið og sagðist ætla að beita sér fyrir því að samstaða næðist um að taka á efstu launum samfélagsins.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í ræðustól Gylfi Arnbjörnsson, frá-
farandi forseti, hvatti til samstöðu.
Stefán Ólafsson,
sérfræðingur hjá
Eflingu stéttar-
félagi og prófess-
or við Háskóla Ís-
lands, fjallaði um
ójöfnuð, skatta og
afkomu launa-
fólks á þingi ASÍ í
gær. Hann fjallaði
m.a. um fram-
komnar kröfur um tvöföldun per-
sónuafsláttarins, sem gerði að verk-
um að 300 þús. kr. lágmarkslaun yrðu
skattfrjáls, og að frádrátturinn fjar-
aði síðan út og hyrfi við u.þ.b. einnar
milljónar kr. mánaðartekjur. Þetta
myndi þýða að skattbyrði manns með
650 þús. kr á mánuði yrði óbreytt.
Þeir sem eru neðar í tekjustiganum
fengju skattalækkun en þeir sem ofar
eru tækju á sig skattahækkun. Þessi
aðgerð gæti kostað 30-40 milljarða,
sem væri þó háð útfærslu á því
hversu hratt persónuafslátturinn
lækkaði og hvar hann fjaraði út. Stef-
án sagði stjórnvöld nú þegar hafa
eyrnamerkt 14 milljarða í skatta-
lækkanir og því vantaði um 20 millj-
arða til að fjármagna þessa aðgerð.
Hún myndi tryggja skattfrelsi á lág-
markslaun og skattalækkun fyrir
stóra hópa og þetta mætti gera með
því að færa skattlagningu hæstu
tekna og fjármagnstekna á Íslandi til
samræmis við það sem í gildi er ann-
ars staðar á Norðurlöndunum.
Gæti kost-
að 30 til 40
milljarða
 Skattfrelsi og lækk-
un upp að 650 þús. kr.
Stefán Ólafsson
Sonja Ýr Þor-
bergsdóttir, ný-
kjörin formaður
BSRB, hvatti til
áframhaldandi
samstöðu BSRB
og ASÍ í ávarpi á
ASÍ-þinginu í
gær. Það hafi
skilað marg-
víslegum árangri
í baráttunni fyrir
bættum kjörum. Sagðist hún vona
að samstarfið efldist og styrktist enn
frekar þegar ný forysta tæki við á
þingi ASÍ. ,,Við verðum að vanda
okkur þegar kemur að risavöxnum
verkefnum sem bíða okkar. Umræð-
an er auðvitað til alls fyrst, en henni
þurfa að fylgja aðgerðir. Til þess að
þær aðgerðir verði markvissar verð-
um við að ná lendingu í umræðunni
sem allir geta sætt sig við. Þannig
náum við samstöðu.“
Verðum að
vanda okkur
Sonja Ýr
Þorbergsdóttir