Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.10.2018, Blaðsíða 14

HRINGFERÐ
14 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.10. 2018
fyrir mikilli nánd við mannfólkið allt frá upp-
hafi til enda ferðar. Fjölmargir gáfu sig á tal
við mig, bæði vegna forvitni en ekki síður til að
bjóða fram aðstoð sína. Það er raunar stærsta
upplifunin í þessu öllu saman; að fólk er gott.
99,9% allra sem ég hafði samskipti við voru
stórkostleg; greiðvikin og elskuleg.“
Yndislegt fólk í Íran
Hann nefnir Íran sem dæmi. „Fyrirfram var
ég svolítið smeykur við að fara þangað inn
enda heyrum við Vesturlandabúar yfirleitt
bara neikvæðar fréttir þaðan. Þegar á reyndi
var veruleikinn allur annar; yndislegra fólki
hef ég ekki kynnst. Á fjórtán dögum fékk ég
tíu heimboð eða boð um að fara út að borða. Í
eitt skiptið borgaði meira að segja bláókunn-
ugt fólk fyrir mig á veitingastað. Án þess að ég
hefði svo mikið sem hitt það. Þegar ég bað um
reikninginn var einfaldlega búið að greiða
hann. Það var mikil lexía að þetta umdeilda
land skyldi vera uppfullt af gæsku og gest-
risni.“
Ferðalangurinn er raunar með skilaboð til
fjölmiðla. „Ég hef verið hugsi yfir því hversu
brenglaða mynd ég hafði af heiminum áður en
ég lagði af stað í þetta ferðalag. Og er örugg-
lega ekki einn um það. Við megum ekki trúa
öllu sem sagt er í fréttum.
Þar ræður hið neikvæða
gjarnan ríkjum og hefur
mjög auðveldlega meng-
andi áhrif. Í þessum skiln-
ingi virka fréttir eins og
óbeinar reykingar og með
þeim hætti erum við auð-
vitað að takmarka lífsgæði okkar. Við verðum
að leggja meiri áherslu á það jákvæða í þessari
tilveru og hefja okkur upp yfir dægurþras, lífið
er alltof stutt fyrir neikvæðni. Við lifum í stór-
kostlegum heimi.“
Hann heldur áfram með þessa pælingu.
„Talandi um fjölmiðla þá ætti það að vera hluti
af námi sérhvers blaðamanns að fara á mót-
orhjóli umhverfis hnöttinn. Ég skal lána fyrsta
blaðamanninum mitt hjól.“
Hann hlær.
„Að öllu gríni slepptu þá er lífið eins og
myndabók. Viljum við bara sjá fyrstu myndina
eða viljum við fletta áfram? Viljum við jafnvel
láta aðra fletta fyrir okkur og ráða þannig
hvað við sjáum?“
Meðal fólksins á dekkinu
Tilgangurinn var vitaskuld ekki að taka út
stjórnarfar í löndunum sem hann sótti heim,
þvert á móti leitaðist Kristján við að tengjast
fólkinu sjálfu. Finna hjartsláttinn á hverjum
stað fyrir sig. Uppleggið var að halda sig sem
mest utan alfaraleiðar, þannig sneiddi hann að
mestu hjá stórborgum og ferðamannastöðum,
fyrir utan perlur á borð við Taj Mahal, sem
glæpsamlegt hefði verið að sleppa.
„Ég hef lifað góðu lífi, er fjárhagslega sjálf-
stæður og vanur lúxus af ýmsu tagi en lagði
þetta þveröfugt upp, gisti ekki á 4 eða 5
stjörnu hótelum heldur gistiheimilum og með-
al fólksins. Sumar nætur svaf ég í tjaldi. Þeir
sem hafa lítil ráð upplifa á margan hátt sterk-
ari tengsl og tilfinningar en þeir sem meira
hafa milli handanna og svona vil ég framvegis
ferðast; meðal fólksins á dekkinu. Ég er oft
spurður hvar ég hafi séð mestu hamingjuna á
leiðinni og svara því til að það hafi verið í fá-
tækustu héruðunum sem ég heimsótti. Ég
kann ekki skýringu á þessu en er það ekki
gömul saga og ný að fátækt þjappi kynslóð-
unum saman?“
Hann hefur í þessu sambandi sögu eftir
áströlskum hjónum sem hann kynntist í
Myanmar. Þau höfðu verið í Úsbekistan og hitt
þar gamla konu sem orðin var einmana vegna
þess að hún bjó ekki nógu nálægt dóttur sinni
og fjölskyldu hennar. Þess vegna tók hún sig
upp og flutti nær henni – heila 300 metra.
„Þetta leiðir hugann að því hvort stofnana-
væðingin sé ekki komin úr böndunum á Vest-
urlöndum,“ veltir Kristján fyrir sér. „Ég veit
það ekki fyrir víst en leyfi mér að efast um að
elliheimili séu yfirhöfuð til í Asíu.“
Útúrdúr til Óman
Enda þótt grunnstefið hefði verið samið áður
en lagt var af stað stóðst Kristján ekki mátið
að spila annað veifið eftir eyranu. Sem dæmi
má nefna að eftir að hann kynntist manni frá
Óman í ferju frá Íran til Dúbaí ákvað Kristján,
þvert á fyrri plön, að heimsækja manninn. „Ég
keyrði yfir 500 kílómetra til hans og átti fína
daga í Óman. Við erum ennþá í góðu sam-
bandi,“ segir hann.
Tengsl mynduðust víðar. Sonur Kristjáns,
Baldur Kristjánsson ljósmyndari, hjólaði með
honum í tvær vikur í Suður-Ameríku og í San-
tiago, höfuðborg Síle, gaf maður sig á tal við
feðgana vegna þess að honum leist svona ljóm-
andi vel á hjólið. Samtalið gat af sér matarboð
heima hjá manninum og þar kom í ljós að hann
sér ekki sólina fyrir Ólafi Arnalds tónlistar-
manni og börnin hans vita allt um Sigur Rós og
Of Monsters and Men. Já, Ísland er víða.
Úr varð vinátta. „Tengsl hljóta alltaf að
myndast á svona ferðalagi en vegna þessara
aðstæðna, sem ég hef lýst, þá er eins og þau
límist betur. Það gaf þessu ennþá meira gildi.“
Af þessum 48.000 km voru aðeins um 800 km
skilgreindir sem átakasvæði af einhverju tagi.
Það var í Indlandi, Mexíkó og Kólumbíu. „Ég
lenti ekki í neinu í Mexíkó en fann þar eigi að
síður fyrir mestu ógninni, þegar ég keyrði
framhjá nýlegum yfirgefnum húsum og bens-
ínstöðvum. Þarna berast eiturlyfjahringir á
banaspjót. Sama er uppi á
teningnum í Kólumbíu. Í
nágrannaríkinu Hond-
úras eru 90 á hverja
100.000 íbúa myrtir á ári
hverju. Það væri eins og
að 300 morð yrðu framin
á Íslandi á ári. Stríð
vegna eiturlyfja eru mesta vá sem við stöndum
frammi fyrir í heiminum í dag og löngu tíma-
bært að gripið sé í taumana.“
Eltur uppi á Indlandi
Það var þó víðsfjarri, eða í Indlandi, sem
Kristján fann fyrir mestri hræðslu. Hann
kom þá að kvöldlagi að þorpi sem heitir Mao.
Ók í gegn en fann fljótlega að bifreið veitti
honum eftirför. Í stað þess að freista þess að
stinga hana af nam Kristján staðar til þess að
ökumaðurinn gæti borið upp erindið. Um vin-
gjarnlegan mann var að ræða sem benti
Kristjáni á að hann hefði hunsað eftirlits-
skyldu við komuna í þorpið sem einmitt væri
ætluð ferðamönnum. Skæruliðar eru með
umsvif þar um slóðir og ekki óhætt að ferðast
án verndar. Nokkuð sem Kristjáni var ekki
kunnugt um.
Ökumaðurinn ráðlagði Kristjáni að snúa
við og gefa sig fram um morguninn. Í millitíð-
inni bauð hann ferðalanginum gistingu á
heimili sínu sem Kristján þáði. Daginn eftir
sinnti Kristján eftirlitsskyldunni og fékk í
framhaldinu herfylgd yfir á öruggt svæði.
Veður var með ýmsu móti á leiðinni en þeg-
ar Kristján er spurður hvar verst hafi viðrað
kemur svarið ofurlítið á óvart: Texas. Hann
var þar í maímánuði og fellibylur sá þá ástæðu
til að ganga yfir ríkið á skítugum skónum. Til
allrar hamingju fékk Kristján í tæka tíð skila-
boð í símann sinn um að leita skjóls en veður-
hamurinn varð ofboðslegur.
Fann styrk í bæninni
Á tíu mánaða ferðalagi um framandi lönd
eru menn að vonum mikið einir með hugsun-
um sínum og Kristján staðfestir að margt
hafi farið gegnum hugann, ekki síst í strjál-
býli og eyðimörkum.
„Ég viðurkenni fúslega að það reyndi á
mig að vera einn með sjálfum mér inni í
hjálminum og mér til undrunar fór ég smám
saman að leita í bænina. Ég hafði alveg mína
barnatrú áður en ég lagði af stað, eins og við
flest, en bænin hafði ekki verið stór hluti af
mínu lífi. Þarna byrjaði ég að leita í hana og
fann strax að hún færði mér styrk. Bænin
virkaði og hafði sálarleg áhrif. Úr varð
ákveðinn heilunartími, þetta ferðalag varð
minn Jakobsvegur. Fyrir vikið sneri ég heim
trúaðri en ég var þegar ég lagði upp í ferða-
lagið. Ekki nóg með það, ég hef líka meiri
auðmýkt gagnvart lífinu. Hvernig gat skap-
arinn búið til alla þessa fegurð?“
Það hafði líka djúpstæð áhrif á Kristján að
faðir hans féll frá meðan á miðju ferðalagi
stóð. Maðurinn sem hvatti hann mest til dáða.
Fyrir framan óperuhúsið í Sydney. „Eftir þennan dag fannst mér heimferðin hafin.“
Byssur voru mjög sýnilegar í Mið-Ameríku.
’ Þetta er svo persónulegtallt saman að ég gatekki hugsað mér að hafatekjur af þessu; það væri
eins og að selja sjálfan sig.
Tjaldað í eyðimörkinni í Óman. Hressir strákar í Tyrklandi.