Morgunblaðið - 27.11.2018, Page 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 2018
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Barna- og unglingabókin Bieber og
Botnrassa í Bretlandi eftir Harald
F. Gíslason er sjálfstætt framhald
Bieber og Botnrassa, sem kom út í
fyrra. Spenna, hasar og hamingja
sagði gagnrýnandi Morgunblaðsins
og var víst ekki einn um þá skoðun.
Falleg og fyndin var líka haft á orði.
Haraldur segir spennuna bara
aukast, enda hljómsveitin Botnrassa
komin mun nær markmiði sínu en í
fyrri bókinni.
Eftir sigur í æsispennandi keppni
hér heima eru fjórmenningarnir,
Andrea, Elsa Lóa, Tandri og Stúri á
leið til Bretlands að keppa fyrir Ís-
lands hönd um að komast á alheims-
túr með sjálfum Justin Bieber. Þau
eru bara tólf ára og yfir sig spennt
fyrir keppninni. Fréttir af hryðju-
verkaógn sem mamma Andreu er
uggandi yfir slá þau að minnsta kosti
ekki út af laginu. En svo fara voveif-
legir atburðir að gerast og þau
flækjast í dularfullt sakamál, - eins
og í fyrri bókinni.
„Saga Daw fléttast inn í atburða-
rásina og er þýðingarmikil hliðar-
saga,“ svarar Haraldur þegar hann
er spurður út í fyrsta kaflann og
stutta millikafla, sem allir nefnast
Daw og eru inn á milli bókina í gegn.
Nokkrar setningar í þeim fyrsta fá
hárin ábyggilega til að rísa á mörg-
um: „Ég hef sætt mig við örlög mín.
Mig langar bara að klára þetta og
komast á annan og betri stað. Ég hef
ekkert að lifa fyrir. [...] Þetta er
hvort eð er búið. Ógeðin höfðu verið
að horfa á tónlistarmyndbönd í tölv-
unni. Ég þori ekki að hlusta. Þá
koma ógeðin strax.“
Framan af er ómögulegt að giska
á hvers kyns Daw er eða ógeðin sem
um ræðir. Höfundurinn talar heldur
ekki af sér, en fullyrðir að nýja bókin
sé þó engin hrollvekja.
Alvöru sakamálasaga
„Sagan hverfist í grunninn um
tónlist og tónlistarkeppnina ytra, en
Botnrassa spilar á fernum tón-
leikum, síðast á sjálfum Wembley
leikvanginum. Um leið er þetta al-
vöru sakamálasaga með plotti og
öllu sem slíkum sögum fylgir,“ segir
Haraldur. Sjálfur er hann vel kunn-
ugur í tónlistarbransann og á því
auðvelt með að setja sig í spor
krakkanna. Margir þekkja hann sem
einn af Pollapönkurunum, sem unnu
sér til frægðar að taka þátt í Euro-
vision söngvakeppninni árið 2014.
Eða sem starfandi formann Félags
leikskólakennara hjá Kennara-
sambandi Íslands, en hann er
menntaður leikskólakennari og vann
lengi sem slíkur. Þá var hann í
hljómsveitinni Botnleðju, sem fór
víða og spilaði m.a. á tónleikum í
Bretlandi aldamótaárið – eins og
Botnrassa núna í bókinni.
„Botnleðja hefur ekki lagt upp
laupana, við liggjum bara í dvala
eins og birnirnir. Við og stelpurnar í
Kolrössu krókríðandi vorum miklir
vinir og spiluðum oft saman hér áður
fyrr. Einhverju sinni í glensi komum
við líka fram undir nafninu Botn-
rassa, sem er náttúrlega samsuða úr
báðum nöfnunum.“
Þannig að nafn hljómsveitarinnar
í bókinni vafðist ekkert fyrir þér?
„Nei, enda átti pabbi Andreu hug-
myndina. Botnleðja og Kolrassa
krókríðandi voru uppáhalds hljóm-
sveitirnar hans þegar hann var ung-
ur maður,“ segir Haraldur og stekk-
ur ekki bros. „Krökkunum fannst
hugmyndin ekkert sérstaklega góð
til að byrja með, en fundu ekkert
betra og því festist nafnið við sveit-
ina,“ bætir hann við.
Þekkir tónlistarheiminn
Haraldur hefur lagt sitt af mörk-
um til barnamenningar í áranna rás,
til dæmis samdi hann lög og texta á
barnaplötunni Hallilúja árið 2001 og
hefur síðan gefið út plötur með
frumsömdu efni þeirra Pollapönk-
ara, sem enn eru í fullu fjöri. Og er
þá aðeins fátt eitt talið.
En hvernig kviknaði hugmyndin
að bókunum um Botnrössu?
„Ég hef lifað og hrærst í tónlistar-
heiminum síðan ég var unglingur og
þekki þennan heim því ágætlega.
Þess vegna lá nokkuð vel fyrir mér
að skrifa um hljóðprufur og annað
slíkt sem tilheyrir hljómsveitar-
stússi og tónleikahaldi. Ég vildi líka
skrifa um eitthvað sem fremur lítið
hefur verið fjallað um. Mér vitanlega
hafa svona ungir krakkar í hljóm-
sveit ekki verið söguhetjur í mörg-
um barna- og unglingabókum, öfugt
við til dæmis börn í íþróttum. Sem
krakki las ég töluvert og hafði sér-
staklega gaman af spennusögum þar
sem sakamál komu við sögu eins og í
bókunum eftir Enid Blyton. Mér
fannst því liggja beinast við að sam-
eina þessi áhugamál; tónlist og saka-
mál. Mig langaði að koma lesendum
á óvart rétt eins og mér þótti gaman
þegar mér var komið á óvart.“
Í sakamálasögu fyrir börn?
„Bókin er fyrst og fremst barna-
og unglingabók. Þótt spennan sé
mikil eru engar hræðilegar lýsingar
í henni, sem gætu valdið martröðum.
Af og frá. Tíu ára dóttir mín, sem er
minn besti yfirlesari, getur vitnað
um að svo sé ei - væri hún spurð.“
Heilabrot og hughrif
Haraldur segir að vissulega megi
lesa boðskap í báðum bókunum,
hann sé þó hvorki aðalatriðið né
settur fram sem einhvers konar pre-
dikun. „Fram kemur að einelti í
æsku getur haft langvarandi áhrif,
en í fyrri bókinni eru þeir fullorðnu
enn að díla við áhrif þess. Svipað er
uppi á teningnum í seinni bókinni,
sem fjallar um hvernig uppeldið get-
ur mótað mann og haft áhrif á
hvernig maður sér lífið sem fullorðin
manneskja.“
Haraldur segir að áður en hann
hefjist handa við skriftirnar, sé hann
búinn að ákveða hvert hann vilji fara
með söguna. „Fyrst set ég upp í
skjal það sem ég vil láta gerast,
hvaða hliðarsögur ég vil segja og
hvernig sögurnar tengjast. Smám
saman kemur svo meira kjöt á bein-
in og vinnst ofan af plottinu sem
upplýsist í sögulok.“
Formúlan er ekki flókin og mark-
miðið kannski ekki heldur, en Har-
aldur kveðst einfaldlega vilja skrifa
bók sem börnum finnist gaman að
lesa og virkilega sökkvi sér ofan í.
„Ég vil að lesturinn sé þeim í senn
upplifun og uppgötvun. Að þau
brjóti heilann um hvað er að gerast,
hver gerði hvað og hvernig, hver sé
vondi kallinn, af hverju þetta og hitt
sé svona en ekki hinsegin og þar
fram eftir götunum. Ef Bieber og
Botnrassa í Bretlandi veldur heila-
brotum og jafnframt hughrifum þá
er markmiðinu náð,“ segir Haraldur,
sem útilokar ekki að skrifa þriðju
bókina um Botnrössu í fyllingu tím-
ans.
Botnrassa kemst í hann krappan
 Út er komin önnur bókin um ævintýri hljómsveitarinnar Botnrössu  Höfundurinn, Haraldur F.
Gíslason, fer með sveitina til Bretlands  Æsispennandi tónlistarkeppni og dularfullir atburðir
Morgunblaðið/Eggert
Upplifun og uppgötvun Haraldur Freyr ásamt dætrum sínum, Huld (t.v.) og Hrönn. Hann vill að lestur sé börnum í
senn upplifun og uppgötvun og segir markmiði sínu náð ef sagan valdi heilabrotum og hughrifum.
Belgísk yfirvöld gerðu upptæk í vik-
unni 58 verk eftir götulistamanninn
Banksy eftir að í ljós kom að fyrir-
tækið sem sýndi þau væri mögulega
að gera það í leyfisleysi og væri að
auki ekki tryggt fyrir hugsanlegu
tjóni á þeim. Verkin eru metin á 15
milljónir evra, um tvo milljarða
króna, og voru til sýnis í Brüssel í
tómu húsnæði sem áður hýsti mat-
vöruverslun. Sýnandinn viðurkenndi
að mögulega væru engar tryggingar
fyrir tjóni, þjófnaði eða skemmdar-
verkum og greinir breska ríkis-
útvarpið frá því að málið tengist
deilum fyrrverandi umboðsmanns
Banksys, Steve Lazarides, sem setti
sýninguna saman, og þýsks fyrir-
tækis, On Entertainment, um rétt-
inn til sýningar á verkunum.
Sýningin bar titilinn Banksy
Unauthorised, þ.e. Banksy án leyfis,
sem er viðeigandi titill þar sem talið
er að Banksy hafi ekki veitt leyfi fyr-
ir henni. On Entertainment hafði
milligöngu um sýninguna sem fyrir-
tækið Strokar stóð að og sagðist
hafa leyfi fyrir. Málið er nú komið
fyrir dómstóla í Belgíu sem þurfa að
skera úr um lögmæti sýningarinnar.
Niðurstaða ætti að liggja fyrir á
næstu mánuðum en þangað til verða
verkin í öruggri geymslu belgískra
yfirvalda.
Banksy án leyfis?
AFP
Þekkt Eftirmynd af Stúlku með rauða blöðru, þekktu verki eftir hinn dular-
fulla Banksy, á sýningu í Mílanó sem opnuð var 21. nóvember síðastliðinn.