Ásrún : fylgiblað Fylkis - 30.11.1921, Qupperneq 5

o
heimsófriðurinn varaði, hafi kostað ekki minna en 300 milliarða króna. Séu
skemdir á borgum og bygðum, eyðilegging herskipa, kaupskipa og vara
metin jafn niikið til 2falt þá upphæð, þá hefur heimsófriðurinn kostað,
yfir þann tíma, sem hann varaði, 600—900 milliarda króna. Hærri talan
mun nær réttu, en hún er um 1000 kr. á hvern þegn hinna stríðandi'þjóða
séu Sínverjar ekki með taldir. Minni upphæðin, 600 milliardar króna, er
3000 sinnum hœrrí en upphæðin, sem skipaskurðurinn, er Vilhjálmur II.
lét grafa frá Kiel á Prússlandi til Bremen, kostaði; og hærri talan, 900
milliardar króna, er 300 sinnum hœrri en kostnaður járnbrautarinnar, sem
Nikulás II. lét Ieggja yfir Síberíu, frá St. Pétersburg til Vladivostok;
en 500 sinnum meira en skipaskurður frá Eystrasalti til Svartahafsins var
áœtlaður að kosta.—Hve mörg og gagnleg stórvirki hefði ekki mátt vinna
fyrir það fé, sem heimsófriðurinn hefur eytt og sem aldrei fæst aftur.
Leir og leirsmíði.
Snemma í sumar lofaði eg þvf, að
segja álit mitt um það, hvort tiltæki-
legt sé að nota leir, slfkan sem fiust
með sjó fram hér f grendinni og hér
og þar upp til dals, óbrendan f húsa-
byggingar, eins og hr. Fr. Möller held-
ur reynandi, samkvæmt ritgerð sinni
f »íslendingi« s.l, vor.
Skal eg ekki orðlengja um það mál,
þvf það, sem eg þekki til loptslags
hér á íslandi og til fslenzkra leirteg-
unda, bæði af eigin athugun og til-
raunum og tali við ýmsa og lestri,
leiðir mig til þess að ráða fólki frá
því, að byggja fverubús úr óbrendum
leir og eins hvaða hús sem er, nema
þá lág úthýsi eða smiðjur, vel hitaðar
og varðar utan með pappa eða öðru,
fyrir regni og snjó,
Það er að vísu satt, að óbrendur
leir hefir frá elitu tfmum verið brúk-
aður f byggingar í heitum löndum,
eins og á Egyptalandi og víðar við
Miðjarðarhafið, og er einnig notaður,
að því er verkvísinda ritið Hutte segir,
sumstaðar á Þýzkalandi í verksmiðju-
vcSS'i en hvergi, þar sem eg hef
verið eða farið, hefi eg séð fveruhús
bygð úr óbrenöum leir, að undan
teknum einum nýbyggja kofa vestur f
Qu’ Appelle dalnum með fram Assini-
boia ánni. Héraðið Assiniboia liggur
vestan við Manitóba fylkið; er þar
gnægt sf mjúkum og seigum leir með
fram ánrsi, en loptslag afar heitt og
þurviðrasamt á sumrum og stilt á
vetrum eins og yfirieitt í Manitóba og
Norðvestur-landinu.
í Ontario fylki eru stórar múrsteins
og leirsmfðis verksmicijur og hef eg
verið árlangt (árið 1S79), þar sem
múrsteinn var brendur og ýmislegt