Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.04.2017, Blaðsíða 6

6http://www.ætt.is
Fréttabréf Ættfræðifélagsins í apríl 2017
aett@aett.is
skrifari hjá þeim hjónunum í Laugarnesi árin 1831-
32, eftir að hann varð stúdent. Steingrímur biskup
var einn helsti ættfræðingur landsins. Ættartölubækur
hans í ellefu bindum, flestar með hans eigin hendi,
eru stórmerkileg rit. Í Laugarnesi var geymt mesta
safn íslenskra handrita sem þá var til í landinu. Bóka-
og handritasafn Steingríms varð síðar uppistaða
Landsbókasafnsins.
Biskupsstofan
Þau Valgerður og Steingrímur giftu sig árið 1806, og
árið 1809, þegar Valgerður er 38 ára, fæðist einkason-
urinn Hannes Johnsen Steingrímsson, síðar kaup-
maður í Reykjavík, heitinn eftir Hannesi biskupi.
Steingrímur tók við biskupsembættinu 14. júní 1825.
Þau fluttust þó ekki inn í Laugarnes fyrr en vorið
1826, þegar biskupsstofan var tilbúin. Þá vantaði,
segir sagan, enn bæði glugga og hurðir í húsið. Þar
bjuggu þau þar til Steingrímur lést 14. júní 1845.
Hinn nýi biskupsbústaður var jafnan nefndur
Laugarnesstofan, Biskupsstofan í Laugarnesi eða að-
eins Stofan. Það var mikið hús, eitt fárra steinhúsa á
landinu, en ekki var það að sama skapi vandað, þótt
konungurinn styrkti byggingu þess.
Steingrímur gerði samning 7. apríl 1825 við dansk-
an múrara frá Kaupmannahöfn um smíði stofunnar. Sá
hét Fredrik August Maltezow. Vinnulaun hans áttu að
vera tveir ríkisdalir á dag, auk fæðis, ókeypis ferð og
fæði til Íslands og heim aftur, nægilegt öl daglega, og
peli af brennivíni, bæði á leiðinni og allan vinnutím-
ann. Stofan var hlaðin úr múrsteini, með helluþaki, en
mikið af því fauk í ofviðri 1848. Kvistur var á stof-
unni með svonefndu skútaþaki, og segja fróðir menn
að hafi verið fyrsti kvistur á húsi hér á landi.
Það kom brátt í ljós að margir gallar voru á
Biskupsstofunni og hélt hún hvorki vindum né vatni.
1839 seldi Steingrímur bænum jörðina, en um það
hafði áður verið samið. Valgerður lést 1856 hjá Sigríði
dóttur sinni og manni hennar Árna Helgasyni prófasti
í Görðum á Álftanesi. Hún hafði þá verið ellefu ár í
ekkjustandi.
30 ár
Næsti biskup í Laugarnesi var dómkirkjuprest-
urinn í Reykjavík, Helgi Guðmundsson Thordersen.
Ragnheiður, kona Hannesar ráðherra Hafstein, var
sonardóttir hans. Helgi biskup undi ekki í Laugarnesi
nema í 10 ár. Undir eins og hann varð biskup,
sótti hann um að mega búa í Reykjavík, en ekki í
Laugarnesi, en honum var neitað um það. Hann flutti
ekki úr Laugarnesi fyrr en árið 1856, en þá hafði
Laugarnes verið biskupssetur í rétt 30 ár.
Biskupsstofan mun hafa staðið vestan til á nes-
inu, rétt suður af Listasafni Sigurjóns. Hún var rifin
til grunna, þegar Holdsveikraspítalinn var reistur árið
1898. Hún var síðast notuð handa frönskum, bólu-
sjúkum sjúklingum. Til að koma í veg fyrir útbreiðslu
sjúkdómsins var Stofan gerð að bólusóttarsjúkrahúsi.
Franskur sjómaður, segir sagan, deyr úr bólu „á
bóluspítalanum“ (Biskupsstofunni) að Laugarnesi
2. apríl 1872, og er greftaður daginn eftir í
Laugarneskirkjugarði. Það mun vera síðasta gröfin
Hannes Finnson. Hann var síðasti biskupinn í Skálholti.
Hann erfði Laugarnesið eftir frænku sína Elínu
Hákonar dóttur árið 1787. Valgerður kona hans giftist
síðar Steingrími Jónssyni, síðar biskupi, og bjuggu þau í
Biskupsstofunni í Laugarnesinu í tæp tuttugu ár.
Steingrímur Jónsson biskup var einn mesti lærdóms- og
gáfumaður landsins á sinni tíð. Hann átti mjög merkilegt
bókasafn, sem varð uppistaðan í Landsbókasafninu.