Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.04.2017, Blaðsíða 9

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í apríl 2017
http://www.ætt.is aett@aett.is9
Hún átti að heita Guðmunda, en presturinn sagði
nei. Hún var að sunnan, en flutti norður. Hún
lærði til kennara, en varð hjúkrunarkona. Hún
hét Margrét og var Halldórsdóttir og átti eldri
systur sem einnig hét Margrét.
Árið 1878 hófu ung hjón héðan úr sveit búskap í
Hrosshaga. Bæði voru þau af traustum bændaættum.
Hét hann Halldór Halldórsson, f. 1849, frá Bræðratungu
Þórðarsonar prests á Torfastöðum og fyrri konu
hans, Margrétar Halldórsdóttur frá Vatnsleysu. Kona
Halldórs Halldórssonar var Steinunn Guðmundsdóttir
f. 1850, frá Króki, dóttir Guðmundar bónda þar og
konu hans Vigdísar Þórðardóttur, Bergsveinssonar frá
Bræðratungu.
Ekki hygg ég að það hafi verið mikill auður í búi
þeirra Hrosshagahjóna frekar en annarra frumbýlinga
á þeirra tíð, en þó hefur mér skilist að þau muni alltaf
hafa verið fremur veitandi en þiggjandi í sinni sveit.
Þeim Hrosshagahjónum mun hafa orðið sjö barna
auðið og komust fimm af þeim til fullorðinsára en tvö
dóu í bernsku. Þau sem upp komust voru þessi: Elst
var Vigdís, f. 1879, næstur var Halldór, f. 1883, síðan
Margrét eldri, f. 1885, síðan Margrét yngri, f. 1888 og
loks Þorbjörg, f. 1892.
Guðmunda
Það var ætlun foreldranna að hún skyldi heita
Guðmunda, en þá hafði sóknarpresturinn, sem var
séra Magnús Helgason, sagt þvert nei, hann mundi
ekki skíra neitt barn Guðmundu, og var stúlkan því
látin heita Margrét, þótt önnur systir væri fyrir í
systkina hópnum með því nafni. Þorbjörg var sú eina
af þessum systkinum sem giftist og eignaðist barn og
var það undirritaður.
Það mun hafa verið metnaðarmál þeirra Hross-
hagahjóna að dætur þeirra gætu notið einhverrar
menntunar á sínum unglingsárum, og var það aðal-
lega fólgið í því að koma stúlkunum í góða vist, sem
kallað var. Stúlkurnar réðust þá á heimili sem þóttu
skara fram úr að myndarskap, og vissi ég að Vigdís
var hjá póstmeistara sem hún nefndi alltaf svo. Mig
minnir að hann hafi heitað Sigurður Eggerz, en ekki
er að treysta því.
Margrét eldri mun hafa verið hjá Garðari Gíslasyni
stórkaupmanni. Einnig var hún hjá Matthíasi Einarssyni
lækni. Mun hún hafa lært karlmannafatasaum.
Til náms
En það er af Þorbjörgu móður minni að segja að
Halldór Þórðarson:
Gréta
hún fór í vist til Guðmundar Björnssonar landlækn-
is og var þar tvo vetur. Hún lærði einnig fatasaum,
en sumarið á milli þeirra vetra var hún í kaupavinnu
norður í Víðidalstungu, og mun það hafa ráðist af
því að Jóhanna, er þar bjó, var systir Guðmundar
Björnssonar landlæknis. Af Halldóri er það að segja
að hann vann alltaf við heimilið nema er hann fór til
sjávar á vetrarvertíðum.
Þegar hér er komið víkur sögunni að Margréti
yngri sem séra Magnús Helgason vildi ekki skíra
Guðmundu. Það mun hafa verið árið 1905 sem séra
Magnús lét af presstskap á Torfastöðum og fluttist til
Reykjavíkur og gerðist skólastjóri nýstofnaðs kenn-
araskóla.
Hvort tveggja var, að honum hefur verið
Hrosshagaheimilið kunnugt, þar sem það er næsti bær
við Torfastaði, og honum hefur verið ljóst að þessi
unga stúlka var vel greind og dugleg. Það verður því
að ráði að hún fer með honum til Reykjavíkur og ger-
ist einn af fyrstu nemendum hins nýstofnaða skóla.
Hún hafði húsnæði hjá hjónunum séra Magnúsi og
frú Steinunni. Ekki er mér kunnugt um skólafélaga
Grétu þennan fyrsta vetur hennar þarna, en best gæti
ég trúað að þar hefði mátt finna Helga Salómonsson,
er síðar nefndi sig Hjörvar, og Jón Kristófersson,
bróður Eiríks, hins landskunna skipherra.
Atorkukona
Ekki veit ég hvað skólinn hefur staðið langt fram á
Halldór Þórðarson var áratugum saman
bóndi á Litla-Fljóti í Biskupstungum.
Hann hefur safnað miklum fróðleik um
ættina sína og sveitungana og birt í ýmsum
blöðum. Hér segir hann frá Margréti
föðursystur sinni sem var fædd 1888.