Morgunblaðið - 03.01.2019, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 2019
Veður víða um heim 3.1., kl. 18.00
Reykjavík 6 léttskýjað
Hólar í Dýrafirði 7 skýjað
Akureyri 11 heiðskírt
Egilsstaðir 9 heiðskírt
Vatnsskarðshólar 8 súld
Nuuk -6 snjókoma
Þórshöfn 8 rigning
Ósló 2 heiðskírt
Kaupmannahöfn 0 heiðskírt
Stokkhólmur -3 skýjað
Helsinki -12 heiðskírt
Lúxemborg 2 skýjað
Brussel 4 súld
Dublin 7 skýjað
Glasgow 4 alskýjað
London 4 alskýjað
París 5 alskýjað
Amsterdam 3 léttskýjað
Hamborg 0 heiðskírt
Berlín 0 heiðskírt
Vín -1 skýjað
Moskva -3 snjókoma
Algarve 14 skýjað
Madríd -2 heiðskírt
Barcelona 12 léttskýjað
Mallorca 12 léttskýjað
Róm 5 heiðskírt
Aþena 3 snjókoma
Winnipeg 1 skýjað
Montreal -13 skýjað
New York 6 heiðskírt
Chicago -1 þoka
Orlando 24 heiðskírt
 4. janúar Sólarupprás Sólsetur
REYKJAVÍK 11:16 15:50
ÍSAFJÖRÐUR 11:57 15:19
SIGLUFJÖRÐUR 11:41 15:01
DJÚPIVOGUR 10:54 15:11
VEÐUR KL. 12 Í DAG
Á laugardag Sunnan 10-15 m/s og víða rigning, en
vestlægari síðdegis með snjókomu eða éljum.
Á sunnudag Allhvöss eða hvöss suðvestanátt og él,
hvassast NV-til, en þurrt á austanverðu landinu.
Sunnan 8-15 m/s og áfram rigning eða súld á köflum sunnan- og vestanlands, en úrkomulítið
annars staðar. Hiti 4 til 12 stig, hlýjast norðanlands.
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Hagnaður netþrjóta á árinu 2018
nam, samkvæmt áætlunum sem
kynntar voru á ársþingi öryggis-
fyrirtækisins RSA, jafnvirði 190.000
milljarða króna. Á þessu ári þykir
líklegt að hagnaður af netglæpum
verði í fyrsta sinn meiri en sá hagn-
aður sem fæst af framleiðslu ólög-
legra fíkniefna.
Hermann Þ. Snorrason, sérfræð-
ingur hjá Landsbankanum, sem á í
samstarfi við RSA, segir lítið vera til
af upplýsingum um hagnað af net-
glæpum á Íslandi. Hins vegar sé
ljóst að tilraunum til fjársvika á net-
inu hafi fjölgað mjög á undanförnum
árum og beita svikararnir ýmsum
brögðum við svikin, bæði gegn fyrir-
tækjum og einstaklingum.
„Það liggja ekki fyrir opinberar
tölur fyrir Ísland en ef við horfum til
klassískra svika, s.s. fyrirmæla-
falsana, þar sem fölsuð eru fyrir-
mæli til að svíkja fé út úr fyrir-
tækjum, og netveiða, sem eru svik í
gegnum tölvupóst og smáskilaboð,
þá sló árið 2018 öll met. Þannig kom
aldrei sú vika það ár að við værum
laus við þessi svik, það kom alltaf
upp ein eða fleiri fyrirmælafölsun í
hverri einustu viku,“ segir Hermann
og bætir við að Landsbankanum sé
því mikið í mun að vara viðskiptavini
sína og aðra við hættu á netsvikum.
Skipulag og hröð þróun
Hermann segir að netglæpaiðn-
aður hafi þróast á sama veg og annar
iðnaður. Er þar t.a.m. lögð áhersla á
hagkvæmni í rekstri, gerð þjónustu-
samninga og útvistun undirverkefna
til sérhæfðra aðila svo fátt eitt sé
nefnt. „Fólk heldur oft að um sé að
ræða einhverja skúrka í hettupeys-
um en það er alls ekki þannig. Þetta
er mun vandaðra en svo, bara rekst-
ur eins og hver annar,“ segir hann
og bætir við að netglæpir þróist
mjög hratt og því þurfi sífellt að
finna nýjar aðferðir í baráttunni
gegn þeim. Þá eiga þrjótar þessir
auðveldara en áður með að skiptast
á fjármunum með tilkomu bitcoin.
Að sögn Hermanns hafa fyrir-
mælafalsanir tekið miklum breyt-
ingum undanfarið.
„Það var í fyrsta sinn í júní síðast-
liðnum sem við sáum fyrirmælaföls-
un á lýtalausri íslensku, heilu setn-
ingarnar og samskiptin. Því hefur
stundum verið haldið fram að ís-
lenskan sé svolítið að bjarga okkur
og kannski var það þannig en þetta
breytist hratt,“ segir hann og heldur
áfram: „Við sjáum það hjá okkar við-
skiptavinum, þegar við rannsökum
mál ásamt lögreglunni, að hrappar
hafa komist inn í póstsamskipti og
fylgst með þeim í marga mánuði án
þess að grípa til athafna. Þannig
geta þeir sett sig inn í orðaval, setn-
ingaskipan, málfarsnotkun og fleira.
Þetta er því ekkert Google-translate
lengur.“
Þá er allt útlit fyrir að sala korta-
númera haldi áfram að vera vinsæl.
Hermann segir einfalda könnun á
djúpvefnum sýna að algengt verð
fyrir íslenskt debet- og kreditkorta-
númer sé á bilinu 850 til 6.000 krón-
ur. Í lægri verðflokkum fæst aðeins
kortanúmerið og CVC-númer en í
hærri verðflokkum fylgir einnig
PIN-númer korta og kennitala kort-
hafa. „Kortanotkun okkar erlendis
og á netinu hefur aukist mjög und-
anfarin ár og þetta helst í hendur við
það. Vandamálið er að fólk vistar
kortaupplýsingar á netinu, sem við
mælum ekki með, og margir gera
það einnig í tölvupóstum, tölvuskýi
eða símunum sínum,“ segir Her-
mann og bætir við að á Umræðunni,
efnis- og fréttavef Landsbankans,
megi nálgast upplýsingar um net-
öryggi og ráðleggingar um hvernig
forðast megi netsvik.
Netsvikin að
taka fram úr
fíkniefnum
 Árið 2018 sló öll met í netveiðum og
fyrirmælafölsunum, segir sérfræðingur
Morgunblaðið/Júlíus
Ógn Ekkert lát virðist vera á tölvu-
og netglæpum á heimsvísu.
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
„Við lítum alvarlegum augum á mál
sem þessi, þ.e. bruna í klæðningum,
alveg sérstaklega vegna Grenfell-
eldsvoðans. Þess
vegna erum við
mjög mikið með
augun á svona
málum,“ segir
Björn Karlsson,
forstjóri Mann-
virkjastofnunar, í
samtali við Morg-
unblaðið um
bruna sem varð í
klæðningu fjöl-
býlishúss í Eddufelli 8 í Breiðholti að
kvöldi nýársdags. Áðurnefndur
Grenfell-eldsvoði átti sér stað í hitti-
fyrra í fjölmennri íbúðablokk í V-
London og af hlaust 72 manna bani.
Klæðning hússins var talin eiga stór-
an þátt í því að háhýsið varð alelda.
Uggandi yfir klæðningum
„Aðalástæðan fyrir því að við er-
um uggandi yfir brennanlegum
klæðningum er að við viljum alls
ekki að eldurinn geti farið út um
glugga á einni hæð og síðan vaxið,
farið upp bygginguna og inn um
glugga á annarri hæð,“ segir Björn.
Eins og fram kom í Morgunblaðinu
kviknaði eldurinn í Eddufelli á fyrstu
hæð hússins og breiddist svo út á
aðrar hæðir. „Það er nákvæmlega
þetta sem við viljum alls ekki að ger-
ist,“ segir Björn en segir þó ekki
unnt að fullyrða hvort heildstæð
hönnun byggingarinnar, með hlið-
sjón af klæðningunni þar, fari gegn
settum reglum eða ekki.
Geta verið leyfilegar
Samtalið berst fljótt að eldsvoðan-
um í Laugalækjarskóla í október þar
sem eldur kviknaði undir klæðningu
á húsinu, eins og í Eddufelli á nýárs-
nótt. Björn segir þó aðrar aðstæður
hafa verið uppi þar og bætir við:
„Þar var um að ræða gluggalausa
tengibyggingu þar sem um var að
ræða eitt brunahólf.“ Hann segir að
aðrar og rýmri reglur gildi um bygg-
ingar með einu „brunahólfi“ heldur
en með mörgum, en sem dæmi getur
hver íbúð í fjölbýlishúsi talist til eins
brunahólfs.
Þá nefnir hann að undir ákveðnum
kringumstæðum geti klæðningar af
sama tagi verið leyfilegar og bætir
við: „Það verður að skoða málið
heildstætt, og það er verið að gera
núna.“
Spurður hvort það sé normið að
klæðningar geti valdið aðstæðum
líkt og upp komu í Eddufelli á nýárs-
nótt kveður Björn nei við og segir:
„Það eru mjög skýrar reglur um að
svona klæðningar eigi að vera treg-
brennanlegar. Það er hin almenna
regla. Menn fara mjög sjaldan út
fyrir það.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Klætt Eldurinn í fjölbýlishúsinu í Eddufelli 8 kviknaði á fyrstu hæð hússins og breiddist svo út á aðrar hæðir.
Nákvæmlega það
sem á ekki að gerast
 Ekki liggur fyrir hvort klæðningin fer gegn settum reglum
Björn
Karlsson
Í samtali við Morgunblaðið segist Jón Viðar Matt-
híasson, slökkviliðsstjóri á höfuðborgarsvæðinu,
telja útköll vegna eldsvoða í tengslum við klæðn-
ingar gerast „afar sjaldan“. Hann segir að við fyrstu
athugun bendi ekkert til þess að nokkuð óeðlilegt
hafi verið uppi hvað klæðninguna í Eddufelli 8 varð-
ar en málið þurfi að rannsaka ítarlega og sú vinna
sé nú að hefjast.
Hann segir klæðningarnar í Laugalækjarskóla og á
húsinu í Breiðholti ekki hafa verið sambærilegar.
SLÖKKVILIÐSSTJÓRI HÖFUÐBORGARSVÆÐISINS
Jón Viðar
Matthíasson
Eldur í klæðningu fátíður
DIMMALIMMDimmalimmReykjavik.is
Laugavegi 53 | Sími 552 3737 | Opið mán.-fös. 10-18, lau. 10-17
Útsalan er hafin
30-60% afsláttur
af öllum útsöluvörum
Skoðið úrvalið
á facebook