Morgunblaðið - 25.01.2019, Síða 22

22 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. JANÚAR 2019
✝ Antoníus Þor-valdur Ólafs-
son fæddist í
Reykjavík 6. ágúst
1936. Hann lést á
Hrafnistu í
Hafnarfirði 12.
janúar 2019.
Foreldrar hans
voru Selma Ant-
oníusardóttir, hús-
móðir og kaup-
kona frá Byggðar-
holti í Vestmannaeyjum, f. 1912,
d. 1989, og Ólafur Stefánsson
verslunarmaður, f. á Hvamms-
tanga 1913, d. 1991. Þorvaldur
var elstur þriggja systkina.
Bróðir hans var Stefán flug-
vélstjóri, f. 1938, d. 1970. Systir
hann er Rannveig, f. 1944.
Eiginkona Þorvalds er Ólöf
Árnadóttir húsmóðir, f. Hafn-
arfirði 14.9. 1935. Foreldrar
hennar voru Guðlaug Ólafs-
dóttir, f. 1902, d. 1979, og Árni
Elísson sjómaður, f. 1904, d.
1976.
Þorvaldur og Ólöf bjuggu
lengst af í Breiðási 11, Garðabæ.
Síðustu árin á Strikinu 2, Garða-
bæ. Þau gengu í hjónaband 3.12.
1955 og eignuðust þrjú börn. 1)
Guðlaug, f. 21.6. 1956, d. 2.12.
1978. 2) Ólafur vélfræðingur, f.
17.12. 1957. Eiginkona hans er
skipum og strandferðaskipum
ásamt olíuskipinu Hamrafelli.
Árið 1962 réðst hann sem
yfirvélstjóri á Árvakur, nýtt
skip Vita- og hafnamála-
stjórnar, og starfaði þar til árs-
ins 1969. Eftir það var hann
yfirvélstjóri á ýmsum bátum og
skipum. Lengst af á loðnu- og
síldarbátunum Ásgeiri RE-60 og
Héðni ÞH-57. Einnig var hann
yfirvélstjóri á flutningaskipinu
Hansa Trade. Árið 1977 réðst
hann til starfa hjá Siglinga-
málastofnun Íslands þar sem
hann starfaði sem skipaskoð-
unarmaður og umsjónarmaður
köfunarmála til ársins 1987.
Samhliða störfum hjá Sigl-
ingamálastofnun á árunum 1980
til 1983 smíðaði hann sér og
gerði síðan út til ársins 1997
neta- og handfærabátinn Selmu
HF-130 .
Síðustu starfsár sín var hann
vélstjóri á olíuskipinu Bláfelli og
síðan nótabátnum Faxa GK-44
og Faxa RE til 2002.
Um langt árabil vann
Þorvaldur sjálfboðavinnu fyrir
Slysavarnafélag Íslands, lengst
af sem vélstjóri á björgunar-
bátnum Gísla J. Johnsen. Einnig
sat hann um tíma í stjórn Vél-
stjórafélags Íslands. Hann var í
mörg ár félagi í Kiwanisklúbbn-
um Setbergi, Garðabæ.
Útför Þorvalds fer fram frá
Vídalínskirkju í Garðabæ í dag,
25. janúar 2019, klukkan 15.
Erla Kjartansdóttir
hjúkrunarfræðing-
ur, f. 20.6. 1958.
Börn þeirra eru a)
Lilja Kristín, f.
1981. Eiginmaður
hennar er Úlfur
Teitur Traustason
og eiga þau þrjú
börn. b) Þorvaldur
Ólafsson, f. 1984.
Eiginkona hans er
Katrín Briem og
eiga þau tvö börn. c) Eygló
Dögg, f. 1996, í sambúð með
Attila Balatoni. 3) Steinunn
Birna sjúkraliði, f. 5. 7. 1961.
Dóttir hennar er Ólöf
Steinunnardóttir, f. 1984. Eigin-
maður hennar er Loïc Baboulaz
og eiga þau tvö börn.
Þorvaldur stundaði nám við
Austurbæjarskóla og Iðnskóla
Reykjavíkur ásamt verklegu
námi í vélsmiðjunni Steðja það-
an sem hann lauk sveinsprófi í
vélvirkjun 1956. Síðan hóf hann
nám við Vélskóla Íslands, þaðan
sem hann útskrifaðist 1960.
Síðar stundaði hann nám og
þjálfun í köfun hjá danska sjó-
hernum.
Meðfram námi og fyrst á eftir
sótti Þorvaldur sjó, fyrst sem
aðstoðarmaður í vél og síðar
sem vélstjóri á ýmsum fiski-
Nú þegar hann pabbi hefur
lagt upp í sína síðustu ferð yfir
hafið endalausa, þá koma upp í
huga minn margar minningar
um góða tíma.
Þrátt fyrir erfiðar stundir
sem fylgdu sjúkdómi hans, þá
eru það góðu stundirnar sem
við áttum saman sem sitja eftir.
Auðvitað var pabbi mín
helsta fyrirmynd, sá sem vísaði
mér veginn í æsku. Það var
vegna hans áhuga á skátastarfi,
sem ég gerðist skáti og starfaði
í Skátafélaginu Vífli í Garðabæ.
Vegna góðra minninga hans um
sveitadvöl hjá frændfólki í
Efstalandskoti í Öxnadal, sá
pabbi um að koma mér í sveit á
sumrin þegar ég var drengur.
Ekki má ég gleyma öllum þeim
ferðum sem hann tók mig með
um borð í vitaskipið Árvakur
og síðar í síldarbátinn Ásgeir í
Norðursjóinn. Þetta voru ævin-
týri sem höfðu mikil áhrif á
mig.
Fyrstu ferðir mínar á skíði,
annars staðar en á Valdatúni,
voru þegar pabbi keyrði mig og
fleiri í Skálafell. Einnig er það
mér minnisstætt þegar ég var
unglingur og við höfðum það að
venju að tefla eina skák eftir
kvöldmat.
Síðar fór ég sömu leið og
pabbi, lærði vélvirkjun og vél-
stjórn og starfaði sem vélstjóri
á sjó.
Við áttum margar stundir
saman í vinnu þegar hann var
að smíða bátinn sinn, Selmu
HF-130.
Einnig áttum við góðar
stundir sumarið sem ég réri
með honum frá Grindavík.
Síðasta samtal okkar feðga var
tveimur dögum áður en hann
kvaddi. Þá spurði ég hann þar
sem hann lá rænulítill hvort
hann myndi eftir þegar við vor-
um á skaki við Reykjanes. Þá
opnaði pabbi augun og sagði
„hvernig getur maður gleymt
því“.
Síðar gerðumst við viðskipta-
félagar, þegar ég kom með hon-
um að rekstri félagsins Ísbands
sf., sem við rákum saman til
hans hinsta dags.
Ég vil þakka þér, pabbi, fyrir
góðvildina sem þú sýndir okkur
Erlu, börnunum okkar og lang-
afabörnunum.
Einnig þakka ég allar soðn-
ingarnar sem þú færðir okkur á
Selmu árunum.
Blessuð sé minning þín.
Ólafur.
Þann 12. janúar féll afi minn
og alnafni frá. Með ást og hlýju
þakka ég honum fyrir að hafa
verið mér kærleiksríkur afi.
Síðustu ár reyndust honum
erfið, því er ekki að neita, og
má í raun þakka fyrir að hann
hafi loks fengið líkn frá sínum
veikindum.
Þeir sem til hans þekkja vita
að nafni bar ávallt hag hins
minni máttar fyrir brjósti.
Þannig umlukti hann til að
mynda okkur barnabörnin með
ást og alúð og vildi ævinlega
allt fyrir okkur gera. Sjómaður-
inn sá dúkkaði oft á tíðum upp
með nýveitt í soðið, en tók ekki
síður þátt í að sækja og skutla
ef svo bar undir. Þá var hann
mikið náttúrubarn og fór gjarn-
an með okkur í ferðir um nær-
sveitir þar sem njóta mátti
náttúrunnar. Minnisstæðar eru
sumarbústaðaferðir með ömmu
og afa, t.d. að Laugarvatni. Það
var í einni slíkri að nafni kom
mér einlæglega fyrir sjónir sem
fótfráasti maður í heimi. Þó
hann hafi nú kannski aldrei
stundað íþróttir, var hann að
minnsta kosti hraustmenni
mikið sem vílaði ekkert fyrir
sér þegar kom að líkamlegri
vinnu. Þetta endurspeglaðist í
þeim ógnarspretti sem hann
tók hér um árið á Laugarvatni
og skapaði þessa ímynd mína af
honum.
Í mínu tilfelli dró hann mig
sömuleiðis óhikað með sér í
vinnuferðir út á land, þar sem
mér var ætlað að „hjálpa“ til.
Eina slíka ferð fórum við til
Vestmannaeyja. Eflaust hefði
hann klárað verkið klakklaust
án þess að ég væri til staðar að
rétta honum skiptilykilinn við
og við, en samvera okkar nafna
situr þó eftir sem dýrmætur
tími.
Nafni sýndi mér ætíð hlýju.
Þó þótti mér hann örlítið of
hreinskilinn þegar 12 ára ég
óskaði eftir að fá forláta rakvél
í afmælisgjöf. Sagði hann enga
þörf á slíkri vél fyrir minn ve-
sæla hýjung. Amma fékk þó
ráðið og fékk ég að endingu
vélina forláta. Afi hafði rétt fyr-
ir sér, vélin kom að litlum not-
um næstu fimm árin.
Í veikindum nafna breyttist
hans kærleiksríka viðmót til
mín og fjölskyldu minnar aldr-
ei. Alltaf þegar við heimsóttum
hann tók hann okkur fagnandi
og með bros á vör. Líkt og
hann hafði verið elskulegur við
okkur barnabörnin, var hann
ekki síður elskulegur við lang-
afabörnin sín. Þó mín börn hafi
ekki kynnst afa áður en hann
veiktist, duldist þeim þó ekki að
þarna fór hlýr og góður maður.
Góða ferð, elsku afi.
Þorvaldur Ólafsson.
Það er svo margs að minnast
þegar mér verður hugsað til
afa. Ég get engan veginn valið
uppáhalds stundir eða samræð-
ur, enda voru þær óteljandi. Ég
mun sakna mest samtalanna við
afa, hvort sem þau áttu sér stað
í húsbóndastólnum hans í horni
stofunnar á Breiðási eða í sím-
tölum héðan og þaðan um
heiminn. Ég var heppin að eiga
afa sem vin og geta deilt með
honum upplifunum mínum á er-
lendri grundu sem og öðrum
lífsins verkefnum og áskorun-
um. Alltaf fékk ég áhugaverðar
spurningar og vangaveltur sem
lituðust af lífsreynslu hans og
ævistarfi út á sjó, sem hann
stundaði til lengri tíma fjarri
fjölskyldu sinni. Afi reyndist
mér mikill styrkur þegar ég
þurfti sem mest á því að halda
og ég verð honum ævinlega
þakklát fyrir göngutúra okkar í
Heiðmörk og niður á Gróttu
sumarið 2010. Ég mun ávallt
minnast afa sem ævintýra-
gjarns mannvinar, með mikla
þrautseigju, stórtækar hug-
myndir sem hann var óhrædd-
ur við að hrinda í framkvæmd.
Til allrar lukku var afi búinn
þeim hæfileika að þaulskipu-
leggja ferðir sínar og leysa ein-
staklega vel úr vandamálum
þegar þau komu upp.
Ég veit að afi var búinn að
þrá það lengi að fá að fara og
það er gott að vita að hann hafi
ekki þurft að þjást lengur en
raun ber vitni.
Það er samt ótrúlega sárt að
vita til þess að afi sé farinn og
samtölin og göngutúrarnir
verði ekki fleiri. Hann var
fyrirmynd á mörgum sviðum og
mun lifa áfram í afkomendum
sínum um ókomna tíð.
Mig langar til að kveðja afa
með erindi úr ljóði Davíðs Stef-
ánssonar vegna þess að ég á
mjög sterkar minningar frá því
að hann hjálpaði mér að læra –
og meta – hin ýmsu ljóð sem
mér bar að læra utanbókar á
grunnskólaaldri.
Ég horfi ein
á eftir þér,
og skipið ber
þig burt frá mér.
Ég horfi ein
við ystu sker,
því hugur minn
er hjá þér bundinn,
og löng er nótt
við lokuð sundin.
(Davíð Stefánsson
frá Fagraskógi)
Þín
Ólöf.
Dagurinn er að kveldi kom-
inn. Eftir situr minning um
mann, Þorvald Ólafsson vél-
stjóra, sem hefur kvatt þennan
heim.
Þorvaldur var skipverji hjá
mér á M.S. Faxa RE um nokk-
urt skeið. Var okkur vel til
vina, enda hafði hann til að
bera hógværð og réttlætistil-
finningu fyrir góðum mál-
efnum.
Hann var vélstjóri um borð
ásamt Stefáni Unnari heitnum.
Að hafa slíka menn til að halda
hjarta skipsins gangandi var
ákveðin forréttindi, enda varð
aldrei feilpúst þar, þrátt fyrir
mikið álag. Þorvaldur hafði oft
orð á því hversu ánægður hann
var að vera í þessu skipsrúmi.
Oft var siglt með mikið hlað-
ið skip til annarra landa, sem
hefði ekki verið gert nema fyrir
það að þessum mönnum var
treystandi.
Öllum er það ljóst að hver og
einn er kallaður yfir móðuna
miklu. Eftir situr minningin hjá
hinum sem eftir verða. Því er
það hlutskipti mitt að kveðja
þessa frábæru menn.
Við konan mín sendum Ólöfu
og öðrum ættingjum og vinum
okkar innilegustu samúðar-
kveðjur. Blessuð sé minning
hans.
Ingvi Rúnar Einarsson,
fv. skipstjóri.
Þorvaldur Ólafsson
✝ Jóna fæddist íReykjavík 24.
nóvember 1927.
Hún lést 13. janúar
2019.
Foreldrar henn-
ar voru Sveinn
Guðbrandur
Björnsson frá
Stafshóli í Fljótum,
Skagafirði, f. 14.7.
1897, d. 13.11.
1966, og Stefanía
Einarsdóttir, f. í Reykjavík
23.10. 1897, d. 26.3. 1993.
Jóna var næst-
yngst sinna
þriggja systkina,
þeirra Birnu Guð-
ríðar Sveinsdóttur
Muller, f. 15.4.
1925, d. 15.12.
2014, og Harðar
Sveinssonar, f.
15.3. 1933, d.
2011.
Útför Jónu fer
fram frá Grensás-
kirkju í dag, 25. janúar 2019,
klukkan 13.
Jóna fæddist í heimahúsi á sín-
um tíma. Síðar kom í ljós að hún
var spastísk og heyrnarlaus og
fór ekki að ganga fyrr en fjögurra
ára gömul. Jóna gekk í Heyrn-
leysingjaskólann hjá Brandi. Hún
vann við hin ýmsu störf en lengst
af í 42 ár hjá ÁTVR.
Ég naut þeirrar ánægju að búa
í kjallaranum hjá ömmu Stebbu í
Barmahlíðinni, en þar mynduðust
náin tengsl á milli okkar Jónu og
það leið ekki sá dagur að við fær-
um ekki á milli hæða. Eftir að ég
eignaðist fyrsta barnið mitt,
Bjarka, þá var hún eins og amma
hans. Hún passaði hann oft þegar
við skruppum frá. Leit ekki af
honum augum á meðan. Hún var
svo stolt að fá að taka þátt í þessu
með mér.
Jóna eignaðist ekki nein börn
sjálf, en hafði mikið yndi af þeim
og öll börn hændust að henni.
Þegar við systur mínar vorum
yngri þá spilaði hún við okkur
endalaust ólsen og svartapétur.
Þetta endurtók sig þegar mín
börn voru yngri. Alltaf var stutt í
grín og glens. Hún var óspart að
búa til ýmis andlit með grettum
og lék alls konar kúnstir, ekki
verra þegar fölsku tennurnar
fóru af stað líka. Jóna var alltaf
ung í anda, hún virtist ekkert eld-
ast nema líkaminn. Skemmtileg-
asta sem hún gerði var að fara í
búðir og skoða föt. Þau voru ófá
skiptin sem við sátum yfir Sears-
pöntunarlista eða fórum í göngu
eftir Laugaveginum að skoða í
búðarglugga. Síðan var farið á
kaffihús í Kjörgarði á eftir. Jafn-
vel þegar hún var orðin 80 ára.
Henni þótti þó gott að vera í
gallabuxum og strigaskóm. En
móðir mín Birna eða Bidda eins
og hún var kölluð hjá Jónu var
ekki eins ánægð með það. En hún
var samt í þeim heima hjá sér.
Jóna fór í húsmæðraskóla fyrir
heyrnarlausa í Hamar í Noregi,
sem reyndist henni vel seinna
enda eldaði hún daglega eftir að
hún flutti inn í sína eigin íbúð.
Fyrir nokkrum árum varð hún
fyrir því óláni að brjóta sig í þrí-
gang. Hún komst ekki heim eftir
þriðja brot. Jóna var alla tíð mik-
ill snyrtipinni og mjög reglusöm
með alla hluti. Hver hlutur átti
sinn stað og hún þoldi ekki óreiðu.
Hún tók heldur betur til hendinni
þegar hún kom í heimsókn og
komst í þvottinn minn eða í eld-
húsið. Þvílíkur lúxus.
Jóna var alveg einstakur per-
sónuleiki og allt lék í höndum
hennar eins og allar þær óteljandi
myndir sem hún saumaði bera
með sér. Ferðalög og samskipti
við aðra voru alltaf hennar líf og
yndi. Þær voru heldur ekki fáar
ferðirnar sem Jóna kom með okk-
ur til útlanda. Þrátt fyrir sinn
veikburða líkama og óstöðugleika
til gangs var hún alltaf svo sterk.
Félagsskapur heyrnarlausra hef-
ur alltaf haldið vel hópinn, fé-
lagsmenn stutt hver annan í einu
og öllu. Eiga þeir heiður skilinn,
þá er hún Laila á skrifstofunni
hjá þeim ekki undanskilin. Síð-
ustu árin bjó hún á hjúkrunar-
heimili Hrafnistu í Reykjavík.
Var þar á frábærri deild, Mána-
teig, naut mikillar hlýju og vel-
vilja starfsfólksins alveg fram á
síðasta dag. Hún var alltaf glöð og
var óspör á brosið til þeirra og
þakklæti. Þín verður sárt saknað,
Jóna mín, megir þú hvíla í friði.
María Muller og systkini.
Með táknum og látbragði sem
voru yfirleitt á þá leið að hún
stækkaði hendurnar og blés út
kinnar og sagði svo á sinn hátt
„þú feitur“ voru vanalega hennar
orð ef hún sá mig með eitthvað
matarkyns fyrir framan mig en
það var hennar leið að segja mér
að passa mig og þannig man ég
þig best, elsku Jóna mín, hvernig
þú túlkaðir heiminn í kringum
þig, beinskeytt og með húmor.
Það er ótrúlega skrítið að vera
hér í Nóatúninu í dag og vita að
þú komir ekki aftur heim, en ég
man hversu oft þú passaðir mig
yfir daginn á heimili þínu eða
helgi ef ég var heppinn og við
horfðum saman á spólurnar sem
þú áttir nóg af, og ég gat haft eins
hátt og ég vildi í sjónvarpinu
þangað til nágrannarnir kvört-
uðu. Það voru svo sannarlega
gleðitímar æsku minnar.
Þú sem varst alltaf svo sterk að
oftast þurftum við hin að reyna
okkar besta að halda í við þig, og
þú gast ekki setið auðum höndum
heldur þurftir alltaf að vera að
sinna einhverjum heimilisverkum
þó svo að þú værir í heimsókn
annars staðar.
Ég verð ævinlega þakklátur
þér fyrir margt og þá sérstaklega
hvernig ég túlka heiminn í kring-
um mig í dag. Þín verður sárt
saknað, elsku Jóna.
Þinn
Bjarki.
Kær vinkona frá barnæsku er
látin. Ég og fjölskylda mín minn-
umst hennar með mikilli hlýju.
Við Jóna áttum samleið frá
unga aldri í Málleysingjaskólan-
um í Reykjavík, eins og skólinn
hét þá. Jóna var rúmlega þremur
árum eldri en ég en það kom ekki
í veg fyrir náinn vinskap.
Heyrnarlaus frá fæðingu kom
ég sjö ára gömul, eftir langt
ferðalag frá Önundarfirði, með
móður minni til Reykjavíkur. Ég
minnist þess eins og það hafi ver-
ið í gær þegar ég sá Jónu fyrst í
skólanum. Jóna var snyrtileg og
fallega klædd og alveg sérstak-
lega hláturmild.
Skömmu síðar var mér boðið
heim til Jónu í afmælisveislu.
Góðar móttökur fjölskyldu henn-
ar yljuðu frá fyrstu stundu. Ég er
ætíð þakklát fyrir hversu
hjartahlý og góð Stefanía, móðir
Jónu, reyndist mér. Það var
huggun að vita af þessu góða fólki
á þeim erfiðu tímum og óbærilegu
stundum sem komu á eftir þegar
móðir mín yfirgaf mig nánast án
þess að ég vissi hvað var um að
vera. Mér leið oft eins og ég væri
ein í heiminum en vinskapur Jónu
og annarra nemenda sem urðu
vinir mínir fyrir lífstíð, var mér
afar mikils virði. Við áttum menn-
ingu heyrnarlausra, tungumálið
okkar; munn-hand-kerfið, tákn-
málið, fingrastafrófið og námið í
varalestri, sameiginlegt.
Jóna gekk ekki heil til skógar,
var hreyfihömluð en lét það ekki
aftra sér í neinum námsgreinum.
Hún var afar listfeng, saumaði út,
prjónaði og málaði myndir. Við
Jóna áttum oft samleið á nám-
skeiðum þar sem við lærðum að
sauma og mála. Fyrst á unglings-
árunum eftir skóla fylgdi Stefanía
okkur á saumanámskeið og svo
sóttum við Jóna fleiri námskeið
eftir að grunnskólanámi lauk.
Jóna sótti húsmæðraskólanám
fyrir heyrnarlausa í Hamar í Nor-
egi en ég fór í Húsmæðraskóla
Reykjavíkur. Við bárum oft
saman bækur okkar úr náminu.
Við fórum í gegnum skyldu-
námið með þeim aðferðum sem
voru notaðar og viðurkenndar er-
lendis á þessum tíma. Margrét
Rasmus skólastjóri hafði kennt
danska aðferð, mund-hand sys-
tem, frá 1923 við skólann og
Brandur Jónsson talkennari sem
tók við síðar sem skólastjóri nýtti
allar mögulegar tjáskiptaleiðir til
að gera tjáningu okkar stöðugt
betri. Áhersla var enn frekar lögð
á talmál og að nýta heyrnarleifar
með heyrnartækjum.
Markmið allra var að ná betra
sambandi við umheiminn í gegn-
um tjáningu og að eiga lifandi
tungumál.
Ég kynntist fljótt allri fjöl-
skyldu Jónu. Heimilið var kær-
leiksríkt og ég átti góðar stundir
á Njálsgötunni og síðar í Barma-
hlíð. Fjölskyldan og systkini
Jónu, þau Birna og Hörður, sem
nú eru látin, tóku mér fagnandi.
Þær systur Jóna og Birna áttu
ætíð náið samband og öll fjöl-
skylda Jónu hefur borið hag
hennar fyrir brjósti.
Þær mæðgur, Jóna og Stef-
anía, fylgdust með barnahóp okk-
ar Guðmundar stækka og Jónu
var ætíð fagnað þegar hún heim-
sótti okkur. Jóna vann lengst af
hjá ÁTVR og var vel liðin í starfi.
Síðustu misserin dvaldi hún á
DAS og var það okkur fjölskyld-
unni mikið fagnaðarefni þegar
Jóna kom í 90 ára afmæli Guð-
mundar nú í október.
Blessuð sé minning okkar ást-
kæru vinkonu.
Hervör Guðjónsdóttir,
Guðmundur Egilsson
og fjölskylda.
Jóna Sveinsdóttir