Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.02.2019, Blaðsíða 4

INNLENT
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.2. 2019
Finna menn morðingja Finns?
Nú þegar átta þættir af tíu eruað baki í annarri þáttaröðÓfærðar í sjónvarpinu er
ekki seinna vænna en kanna hvernig
sagan hefur fallið í kramið í þessari
umferð.
„Ég er þokkalega sáttur,“ segir
Stefán Pálsson
sagnfræðingur
þegar spurt er
hvort Ófærð 2 hafi
staðið undir vænt-
ingum. „Einkenn-
andi þáttur í fyrstu
seríunni var ófærð-
in sem slík og um
leið og sagan er far-
in að gerast á skap-
legum tíma ársins
þá breytist dína-
míkin í þáttunum
og meira reynir á
persónurnar.“
Stefáni þykir
þáttaröð 2 alls ekki
síðri en sú fyrsta.
„Fyrsta serían var dimmari, sundur-
hlutuð lík og þar fram eftir götunum,
en mér finnst þetta aðeins dýpra
núna. Menn ætla greinilega að koma
miklum boðskap að og þreifa á ýms-
um samfélagsmeinum. Það er meira
áberandi nú en síðast. Annars er ég
bara þakklátur fyrir íslenskt efni af
þessu tagi og hef alls ekki látið stað-
hætti og annað af því tagi fara í taug-
arnar á mér. Til þess hef ég horft of
lengi á sjónvarp.“
Hann veltir þó fyrir sér hvort
hraðinn í framvindunni sé að verða of
mikill. „Það er eins og það þurfi að
vera dramatík, hasar og skellur í
hverjum þætti sem mér þykir satt
best að segja pínulítið ofhlaðið. Ég
veit ekki hvernig sería númer þrjú
verður haldi menn áfram á þessari
braut.“
– Hver er morðinginn?
„Ætli ég láti það ekki bara koma
mér á óvart. Síst af öllu fer ég að
gaspra um það í fjölmiðlum,“ segir
Stefán og skellir upp úr. „Svo lengi
sem það reynist ekki vera dvergur
sem talar aftur á bak þá verðum við
aðdáendur Twin Peaks sáttir.“
Flókin fjölskyldutengsl
Gerður Kristný, skáld og félagi í
Ófærðarstofunni, segir Ófærð 2 hafa
staðið undir væntingum.
„Þetta hefur verið æsispennandi.
Við feisbúkkvinir mínir í Ófærðar-
stofunni höfum rýnt saman í þættina
og hlökkum til að sjá hvort það verð-
ur eitrið eða illskan sem sekkur
Siglufirði,“ segir hún.
Henni þykir fjölskyldutengslin þó
flóknari í nýju þáttaröðinni en þeirri
fyrstu en trúir ekki öðru en að Sigur-
jón Kjartansson, sem umsjón hefur
með handritinu, hafi alla þræði í
hendi sér. Raunar óskaði Ófærðar-
stofan eftir ættartré skömmu eftir að
serían fór í loftið og brást Sigurjón
ljúflega við þeirri beiðni.
Gerður Kristný ber lof á framleið-
endur fyrir að tefla fram ungu tón-
listarfólki og röppurum í þáttaröð-
inni, svo sem Sölku Sól, Króla og
Sturlu Atlasi. „Þetta er virðingar-
verð viðleitni til að fá unga fólkið að
skjánum. Þegar Norðmenn áttuðu
sig á að ungt fólk horfði varla lengur
á sjónvarp bjuggu þeir til Skam-
þættina en íslenska ríkissjónvarpið
fer þá leið að sameina kynslóðirnar
með því að bjóða okkur upp á Króla,
„Elly“ og Ásgeir í einni og sömu
þáttaröðinni. Í síðasta þætti ráfaði
skyndilega eldri kona um Siglufjörð
röflandi um bölvun og álfa svo serían
gangi örugglega í útlendingana. Ann-
ars er alltaf gaman þegar Ilmur, Jó-
hanna Vigdís, Sigrún Edda eða Sól-
veig Arnars birtast á skjánum því
þeim er yfirleitt séð fyrir sterkum og
eftirminnilegum setningum í anda
þeirra sem bera uppi Íslendingasög-
urnar.“
Spurð um líklegan morðingja segir
Gerður Kristný böndin berast að
Stefáni. „Ófærðarstofunni finnst til-
gangsleysi hans oft heldur grun-
samlegt en við grunum líka þreklega
vaxinn gaur sem finnst sjálfsagt að
hrifsa farsíma af ljúfum og góðum
laganna vörðum. Það var líka ljótt af
honum að stinga hann Ásgeir okkar í
kviðinn með hnífi. Nú hef ég komið til
Siglufjarðar og kannast ekki við
svona meðferð á fólki þar í bæ. Þetta
virtust þó sömu vasklegu vinnu-
brögðin og Siglfirðingar vöndu sig á
á síldarárunum. Færni þeirra með
flökunarhníf býr enn í blóðinu.“
Gerður Kristný er þegar farin að
búa sig undir Ófærð 3. „Þá mun nú
Ófærðarstofan aldeilis taka á því;
bakaðir verða heilu fermetrarnir af
hjónabandssælu og prjónaðir sjón-
varpssokkar fyrir alla jólabasara
landsins.“
Þar fyrir utan leggur hún til að Ás-
geir, sem unnið hefur hug og hjörtu
Ófærðarstofunnar, fái sína eigin ser-
íu. „Við þurfum að fá að vita meira
um það gæðablóð. Hverra manna er
Ásgeir? Hvaðan kemur hann? Hvað
ætlaði hann að elda fyrir „Elly“?
Bárður hefur líka verið í miklu uppá-
haldi hjá Ófærðarstofunni. Hann á
sér örugglega dularfulla og reyk-
mettaða fortíð sem fróðlegt yrði að
skyggnast inn í.“
Mikið mæðir á
Andra, Hinriku og
Ásgeiri í Ófærð 2.
Leysa þau málið?
Morgunblaðið/Golli
Er Ásgeir allur? Hver drap Finn? Var Víkingur leiddur í gildru? Hvaða efni er í jakkanum hans Andra? Stendur Siglufjarðarbær
við Hvalfjörð? Nú eru aðeins tveir þættir eftir af Ófærð 2 og svör við þessum áleitnu spurningum hljóta að fara að fást.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Stefán Pálsson
Gerður Kristný
Í gamalli dæmisögu er sagt frá drengnum sem kallaðiúlfur. Af því að það er pottþétt búið að banna hanasem áfallastreituröskunarvaldandi er rétt að rifja
hana aðeins upp.
Hún er í stuttu máli þannig að ungur drengur fær
það hlutverk að sitja yfir kindum (gætu mögulega verið
geitur) og láta þorpsbúa vita ef hann sjái til úlfa. Þetta
var fyrir daga snjallsíma þannig að honum leiddist óg-
urlega og kallaði reglulega á fólkið: Úlfur, úlfur!
Alltaf kom fólkið hlaupandi með heykvíslar og aldrei
var neinn úlfur. Þetta var fyrir tíma vitundarvakningar
um skokk, þannig að fólkið varð alltaf voða pirrað og
skammaði strákinn.
Svo kom náttúrlega að því að úlfurinn lét sjá sig og
strákurinn kallaði, eins og um var samið: Úlfur, úlfur!
En þá var fólkið orðið leitt á þessari vitleysu og lét
ekki sjá sig. Þegar það svo fór að lengja eftir drengn-
um var úlfurinn búinn að éta hann, rétt eins og alsiða
var í sögum á þessum tíma. Þær enduðu yfirleitt á því
að einhver var étinn eða drepinn á einhvern grimmileg-
an hátt.
Látum nú liggja á milli hluta að það er frekar ólík-
legt að úlfur éti dreng í heilu lagi, eins og skilja má af
þessu ævintýri. Það er boðskapurinn sem skiptir máli,
en hann er eitthvað á þá leið að ef þú lýgur nógu oft þá
mun fólk hætta að taka mark á þér.
Í fjölmiðlum er þetta kallað clickbait á ensku og þeir
sem gera mikið af þessu eru stundum kallaðir smellu-
dólgar. Þessar svokölluðu smellabeitur eru kannski
ekki beinlínis lygi. Frekar pirrandi ýkjur. Einn vefmið-
ill hafði til dæmis lengi þann sið að birta erlendar
furðufréttir eins og þær væru íslenskar. „Inga horfði í
augun á morðingjanum“ hljómar mögulega spennandi
þar til þú kemst að því að þetta er Inga Zastavnikovic
frá Króatíu sem sá mann í stórmarkaði í Zagreb sem
líktist morðingja, en ekki einhver Inga sem þú gætir
mögulega þekkt sem hefði lent í miklu drama í Reykja-
vík.
Önnur leið, sem stundum er notuð er að minnsta
kosti alveg jafn ergileg. „Þú trúir ekki hvað hann fann í
kjúklingasalatinu!“ Þetta er að sjálfsögðu bara gert til
að fá smellinn. Til að þú opnir fréttina og smellurinn sé
skráður sem lestur. Það er eini tilgangurinn. Ef þetta
væri til að koma frétt á framfæri þá væri fyrirsögnin
sennilega: „Fann giftingarhring í salatinu“ eða mús eða
fugl eða fingur eða táneglur eða hvað það er sem fólk í
þessum fréttum finnur yfirleitt í salötum í útlöndum.
Þetta verður fljótt frekar lúið. Það kemur að því að
þú áttar þig á því að fréttin: „Svona getur þú unnið
milljónir í lottóinu“ mun líklega ekki skila neinum pen-
ingum. Og það eru takmörk fyrir því hvað er hægt að
gera margar fréttir um fólk sem trúði ekki sínum eigin
augum.
Þannig að loks
kemur að því að mað-
ur hættir að smella.
Ég held að ég hafi
náð þeim tímapunkti
í mínu lífi eftir frétt á
DV.is sem bar hina
dramatísku fyrirsögn:
Sindri sá svolítið
heima hjá Áslaugu
Örnu sem hann hefur
aldrei séð áður. Í henni var semsagt fjallað um heim-
sókn Sindra Sindrasonar til Áslaugar Örnu Sig-
urbjörnsdóttur, þingmanns. Þar kom semsagt í ljós að
hún er með bláa matardiska.
Þetta var mest lesna frétt DV um miðja vikuna.
Bláir matardiskar. Í alvöru?
Megi úlfurinn éta ykkur sem fyrst.
Úlfur úlfur
’Það kemur að því að þú áttarþig á því að fréttin: „Svonagetur þú unnið milljónir í lottóinu“mun líklega ekki skila neinum
peningum. Og það eru takmörk
fyrir því hvað er hægt að gera
margar fréttir um fólk sem trúði
ekki sínum eigin augum.
Á meðan ég man
Logi Bergmann Eiðsson
logi@mbl.is