Fréttablaðið - 01.08.2019, Blaðsíða 8

Ný lög um milligjöld munu hafa lítil
áhrif þegar þau taka gildi í byrjun
september enda hafa væntingar um
setningu laganna endurspeglast í
samningum við kaupmenn undan-
farin ár. Þetta segir forstjóri Valitor
í samtali við Fréttablaðið.
Alþingi samþykkti í vor frumvarp
til laga um milligjöld sem kveður á
um að hámörk leggist á milligjöld
sem nemi 0,2 prósentum af fjár-
hæð greiðslu með debetkorti og 0,3
prósentum með kreditkorti. Lögin
taka gildi 1. september en nú standa
hámörkin í 0,2 prósentum og 0,6
prósentum. Í mati ráðuneytisins
kom fram að lækkun kostnaðar
gæti numið allt að 1,15 milljörðum
króna ef lækkunin skilaði sér að
fullu til neytenda.
Viðar Þorkelsson, forstjóri Val-
itor, segir að áhrifin séu að lang-
mestu leyti komin fram. „Mark-
aðurinn vænti þess að það yrði
lækkun árið 2016 en síðan urðu tíð
stjórnarskipti og afgreiðsla málsins
dróst í takt við það. Í okkar tilfelli,
og ég býst við að það gildi um aðra
færsluhirða, hafa samningar við
kaupmenn endurspeglað væntingar
um þessa lækkun,“ segir Viðar.
„Afkoma kortafyrirtækja hefur
ekki verið góð á síðustu árum,
meðal annars vegna þess að fyrir-
tækin aðlöguðu sig væntingum um
lækkun gjaldanna miklu fyrr en nú
er að verða,“ segir Viðar og tekur
fram að viðskiptakjörin á Íslandi
séu afar góð í alþjóðlegum saman-
burði. Á móti lækkun milligjalda
hafa komið ýmsar kostnaðarhækk-
anir, meðal annars vegna breyttrar
samsetningar þeirra korta sem
notuð eru hér á landi. „Síðan hefur
áhrif að stýrivextir eru að lækka.
Það er vegna þess að hér á landi
tíðkast mánaðarleg kortauppgjör
þannig að færsluhirðar hafa getað
fengið fjármagnstekjur af korta-
færslum en jafnframt boðið kaup-
mönnum lægri þóknanir í staðinn.“
thorsteinn@frettabladid.is
Það er augljóst að
þegar um svona
fjárhæðir er að ræða getur
nokkurra prósenta vanmat
jafngilt gríðarlega háum
fjármunum.
Brynjar Elís Ákason
Samningar við
kaupmenn hafa
endurspeglað væntingar
um þessa lækkun.
Viðar Þorkelsson,
forstjóri Valitor
OAKLEY
hlaupagleraugu
Lagardére á Íslandi, sem rekur veit-
ingastaði og sælkeraverslun í Flug-
stöð Leifs Eiríkssonar, hagnaðist um
251 milljón króna á síðasta ári og
jókst hagnaðurinn um 3 milljónir
frá fyrra ári. Tekjur veitingasölunn-
ar, sem er ein sú stærsta á landinu,
námu tæplega 4,2 milljörðum króna
og jukust um 10 prósent á milli ára.
Í skýrslu stjórnar er nefnt að
WOW air hafi lent í hremmingum
á seinni hluta síðasta árs með til-
heyrandi minnkun áætlunarflugs
til ýmissa staða í leiðakerfi f lug-
félagsins. Það hafi haft mikil áhrif
á síðasta fjórðunginn í rekstrinum.
Þá hafi verið nokkuð miklar sveiflur
í farþegafjölda innan ársins miðað
við áætlanir Isavia og nokkur óvissa
sé um farþegaþróun þessa árs. Fjár-
festi Lagardére á Íslandi 100 millj-
ónir króna á síðasta ári til að takast
á við væntanlega fjölgun farþega í
norðurbyggingunni.
Lagardére á Íslandi rekur veit-
ingahúsin Nord og Mathús, kaffi-
húsin Kvikk Café og Segafredo
og barinn Loksins. Félagið er að
meirihluta, sextíu prósentum, í eigu
franska móðurfélagsins Lagardére
á móti íslenskum hluthöfum sem
eiga fjörutíu prósenta hlut í gegnum
félagið NQ ehf. – tfh
Lagardére
seldi fyrir 4,2
milljarða króna
Veitingahúsið Nord í flugstöðinni.
Mikilvægt er að lífeyrissjóðirnir taki
tillit til hækkandi lífslíkna þjóðar-
innar til þess að fá rétta mynd af
skuldbindingum í framtíðinni. Að
öðrum kosti er hætt við að skuld-
bindingarnar verði vanmetnar.
Þetta er hluti af niðurstöðu meist-
araritgerðar Brynjars Elísar Ákason-
ar sem útskrifaðist úr meistaranámi
í rekstrarverkfræði, með áherslu á
fjármálaverkfræði, við HR í sumar.
Ritgerðin fékk hæstu einkunn frá
leiðbeinanda og prófdómara og
viðurkenningu frá Verkfræðinga-
félagi Íslands.
„Skilningur á því hvernig áfallnar
lífeyrissjóðsskuldbindingar munu
þróast í framtíðinni er mikilvægur
fyrir starfsemi lífeyrissjóðanna. Sér-
staklega í ljósi þess að ákvarðanir,
teknar varðandi starfsemi þessara
sjóða, eiga að stuðla að heilbrigði
þeirra og því er mikilvægt að hafa
upplýsingar varðandi þessa hlið
sjóðanna,“ segir Brynjar Elís í sam-
tali við Fréttablaðið.
„Eins og staðan er í dag eru áfalln-
ar skuldbindingar metnar árlega út
frá áföllnum réttindum sjóðfélaga
en sjóðirnir leggja ekki formlegt
mat á það hvernig staða áfallinna
skuldbindinga mun þróast inn í
framtíðina,“ segir Brynjar Elís. Hann
beitti svokölluðu Lee-Carter líkani
til þess að spá fyrir um framtíðar
aldurstengda dánartíðni Íslendinga.
Niðurstöður úr Lee-Carter líkaninu
notaði hann svo sem inntaksbreytur
inn í skuldbindingalíkan sem hann
Vanmeta skuldbindingarnar
Ritgerð Brynjars fékk hæstu einkunnir hjá leiðbeinanda og prófdómara.
Skuldbindingar lífeyris-
sjóðanna geta verið
vanmetnar ef þeir taka
ekki tillit til hækkandi
lífslíkna þjóðarinnar.
Nokkurra prósenta van-
mat jafngildir gríðar-
háum fjárhæðum.
smíðaði sem spáir fyrir um þróun
framtíðar áfallinna skuldbindinga
fyrir ákveðinn lífeyrissjóð.
„Einn helsti kostur skuldbind-
ingalíkansins er að mínu mati sá að
það sameinar tvo af þeim umræðu-
punktum sem hafa verið í deiglunni
varðandi lífeyrissjóðina, það er, að
sjóðirnir þurfi að fara að taka aukið
tillit til breytinga á lífslíkum þjóðar-
innar við mat á skuldbindingum og
að þeir þurfi að setja meira púður
í að skoða skuldbindingahlið sína
og auka þekkingu á henni. Líkanið
tekur bæði tillit til þess hvernig
lífslíkur munu þróast í framtíðinni
og veitir innsýn í þróun framtíðar
áfallinna skuldbindinga. Ég tel því
að verkefnið sé góð viðbót inn í
umræðuna,“ segir Brynjar Elís.
„Samanburður á niðurstöðum
líkansins, sem tekur tillit til breyt-
inga á dánartíðni, og útreikningi
✿ Mikill vöxtur
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Pr
ós
en
tu
r
Ár2019 2039
Gildistaka nýju laganna hefur lítil áhrif á milligjöld
skuldbindinga með hefðbundnum
aðferðum sýnir að ef ekki er tekið
tillit til lækkandi dánartíðni þjóðar-
innar samkvæmt Lee-Carter líkan-
inu munu skuldbindingar vera van-
metnar í framtíðinni. Með því að
vanmeta framtíðar lífslíkur van-
meturðu um leið skuldbindingar.
Samanburðurinn á skuldbind-
ingum vegna ákveðinna sjóðfélaga
sýnir að skuldbindingar munu vera
vanmetnar um rúmlega 2 prósent
strax árið 2021 ef ekki er tekið tillit
til lækkandi dánartíðni samkvæmt
líkaninu. Þessi munur eykst svo um
ókomin ár ef ekki er tekið tillit til
dánartíðninnar,“ segir hann.
Brynjar Elís tekur þó fram að
um líkan sé að ræða og eðli líkana
sé að reyna að líkja eftir raunveru-
leikanum. Engu að síður gefi skuld-
bindingalíkanið greinilega til kynna
hættuna á því að vanmeta lífeyris-
sjóðsskuldbindingar. Brynjar telur
að mikilvægt sé að vinna áfram með
þetta verkefni.
„Eignir lífeyrissjóðanna eru rúm-
lega 4.200 milljarðar og því um
gríðarlega hagsmuni að ræða. Ég tel
því að mikilvægt sé að auka þekk-
ingu almennt á sviði lífeyrismála,
og þá sérstaklega á skuldbindinga-
hliðinni. Það er augljóst að þegar
um svona fjárhæðir er að ræða getur
nokkurra prósenta vanmat jafngilt
gríðarlega háum fjárhæðum,“ segir
Brynjar Elís.
thorsteinn@frettabladid.is
Aukning skuldbindinga lífeyris-
sjóða miðað við vaxandi lífslíkur
MARKAÐURINN
1 . Á G Ú S T 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R8 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
0
1
-0
8
-2
0
1
9

0
5
:0
1
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
8
6
-2
8
1
4
2
3
8
6
-2
6
D
8
2
3
8
6
-2
5
9
C
2
3
8
6
-2
4
6
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
4
8
s
_
3
1
_
7
_
2
0
1
9
C
M
Y
K